"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında Denizli 3. İş Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Üniversitesi (...) Rektörlüğüne bağlı ... Hastanesinde hizmet ihalesi alan şirketlerde aralıksız olarak çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile kadroya geçirildiğini ve hâlen Hastaneye bağlı kadrolu işçi olarak çalışmaya devam ettiğini, alt işveren şirketlerde çalışırken şirketler ile asıl işveren arasında yapılan ihalede ödenecek çıplak ücretin asgari ücretin en az % fazlası olarak düzenlendiğini ve işçilerin mevcut ücret ve sosyal hakları korunarak sürekli işçi kadrosuna geçişlerinin yapıldığını, davacının davalı Kurumla belirsiz süreli iş sözleşmesi imzaladığını, bu sözleşmenin 4 üncü maddesinin (a) bendinde ücretinin asgari ücret+ (varsa) % fazlası şeklinde hüküm altına alındığını, davacının ücretlerinin belirtilen şekilde tespit edilmesi gerektiğini ileri sürerek fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ileri sürdüklerini, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 ve 24 üncü maddeler uyarınca sürekli işçi kadrolarına geçirileceklerin istihdam edilmesine esas hizmet alım sözleşmelerinin, öngörülen geçiş işleminin yapıldığı tarih itibarıyla feshedilmiş sayılacağının hüküm altına alındığını, davacının ücret ve sair hakları bakımından Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve 31.10.2020 tarihine kadar uygulanacak olan toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulandığını, davacının alacaklarının eksiksiz ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Denizli 3. İş Mahkemesinin 28.03.2022 tarihli kararı ile; davacının kadroya geçişi aşamasında imzalanan iş sözleşmesinde aylık ücretin açıkça asgari ücretin % fazlası olacak şekilde kararlaştırıldığı, anılan düzenlemenin her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı, her ne kadar bilirkişi raporunda arabuluculuk tarihi aşılarak hesaplama yapılmış ise de davacının arabuluculuk tarihi ile sınırlı olarak davayı ıslah ettiği, bu nedenle davanın ıslah edilmiş hâliyle davanın kabulü gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 29.09.2022 tarihli kararı ile; taraflar arasındaki iş sözleşmesinin 4 üncü maddesinde bulunan düzenleme ile ücretin asgari belirli bir fazlası olarak ödeneceğinin ve bu şekilde hesaplanacak ücrete asgari ücrette yapılması muhtemel değişikliklerin aynen yansıtılacağının kararlaştırıldığı, bu nedenle fark ücret alacaklarının hüküm altına alınmasına isabetsizlik bulunmadığı, seri davalara ilişkin karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi (AAÜT) uyarınca vekâlet ücretine hükmedilmesinin doğru olduğu belirtilerek davalı vekilinin bu yönlere ilişkin istinaf başvurusunun yerinde görülmediği; ancak Yüksek Hakem Kurulu kararıyla bağıtlanan toplu iş sözleşmesinin, davacının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yararlandığı bir toplu iş sözleşmesi olmadığı bu nedenle 01.11.2020 tarihine kadar hesaplanan fark ikramiye alacağı yönünden en yüksek işletme kredisi faizi işletilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin bu yöne ilişkin istinaf başvurusunun kabulüyle İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 19.01.2023 tarihli ilâmı ile; davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek davacının toplu iş sözleşmesinin imzalanmasından sonra sendika üyesi olduğu, bu nedenle sendika üyeliğinin davalıya bildirildiği tarihten itibaren toplu iş sözleşmesinden yararlanabileceği, Mahkemece bu husus gözetilmeksizin fark alacakların hesaplanarak hüküm kurulmasının hatalı olduğu belirtilerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin 19.12.2023 tarihli kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda hesaplama yapıldığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 22.02.2024 tarihli ilâmı ile; davacı vekilinin tüm davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek davacının davalı Kurum ile... ve Sosyal Hizmet İşçileri Sendikası arasında bağıtlanan 01.09.2020-31.12.2022 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin imza tarihi olan 15.12.2020 tarihinden sonra 11.01.2021 tarihinde sendika üyesi olduğu ve üyeliğinin 29.01.2021 tarihinde işverene bildirildiği, bu hâlde bozma ilâmında açıkça belirtildiği üzere davacının toplu iş sözleşmesinin ücret zammına ilişkin hükmünden bildirim tarihinden itibaren yararlanabileceği belirtilerek Mahkemece fark ücret alacağı yönünden bu husus gözetilmeksizin bozma ilâmı öncesi gibi hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Bölge Adliye Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda hesaplama yapıldığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; 01.01.2021 tarihinden sonraki dönem yönünden dava tarihi itibarıyla yürürlükte bulunmayan toplu iş sözleşmesi hükümleri uygulanmaksızın hesaplama yapılması gerektiğini, ikramiye ve ilave tediye alacaklarının hatalı hesaplandığını, bozma kararının sadece fark ücret alacağına ilişkin olduğunu ve davacının 01.11.2020-31.12.2020 tarihleri arasında ücretinin düşürülerek hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; asgari ücretin % fazlasının üzerine ayrıca toplu iş sözleşmesinde belirtilen %4 zammın uygulanmasının talep edilmesinin mükerrer zam yapılması sonucunu doğuracağını, davacı ile imzalanan iş sözleşmesinin 696 sayılı KHK'nın ilgili maddelerine uygun olduğunu, davacının asgari ücretle herhangi bir bağı kalmadığını, mevzuat hükümlerinin ve Bakanlık görüşlerinin dikkate alınmadığını, vekâlet ücretinin hatalı belirlendiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; toplu iş sözleşmesinin ücret zammına ilişkin hükmünden davacının hangi tarihten itibaren yararlanabileceğine ve buna göre ücretin tespiti ile fark alacakların hesabına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22 nci ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta davacının davalı Kurum ile... ve Sosyal Hizmet İşçileri Sendikası arasında bağıtlanan 01.09.2020-31.12.2022 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin imza tarihi olan 15.12.2020 tarihinden sonra 11.01.2021 tarihinde sendika üyesi olduğu ve üyeliğinin 29.01.2021 tarihinde işverene bildirildiği görülmektedir. Dairemiz bozma ilâmında davacının toplu iş sözleşmesinin ücret zammına ilişkin hükmünden bildirim tarihinden itibaren yararlanabileceği dikkate alınarak bu tarihten itibaren toplu iş sözleşmesindeki ücret zammı uygulanarak hüküm kurulması gerektiği belirtilmiştir.
3. Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan 05.09.2024 tarihli bilirkişi raporunda, davacının 2020/10 dönemine ait ücreti 185,68 TL , 2020/11 ve 2020/12 dönemlerine ait ücreti ise 171,68 TL olarak hesaplanmıştır. Bozma kararında belirtilen, davacının bildirim tarihi olan 29.01.2021 tarihinden itibaren yararlandırılması gereken toplu iş sözleşmesi davalı Kurum ile... ve Sosyal Hizmet İşçileri Sendikası arasında bağıtlanan 01.09.2020-31.12.2022 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesidir. Davacının 2020/7 dönemine ilişkin ücreti ise Yüksek Hakem Kurulu kararıyla bağıtlanan toplu iş sözleşmesine göre belirlenmiştir. Bu hâlde davacının 2020/11 ve 2020/12 dönemi yönünden ücretinin düşürülerek fark alacakların hesaplanması hatalıdır.
3. Dairemizin 22.02.2024 tarihli bozma kararı sadece fark ücret alacağının hesaplanmasına ilişkin olup Mahkemece bozma sonrası fark ilave tediye alacağı yönünden de yeniden hesaplama yapılarak hüküm kurulması da hatalıdır.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.