"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 4. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın 17.03.2023 tarihli ve 234883 sayılı yazısında davalı Sendikanın müvekkiline ait işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için gerekli çoğunluğu sağladığının bildirildiğini, davacı işyerinin faaliyet gösterdiği işkolu itibarıyla davalı Sendikanın yetkili olduğuna karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, davacı Şirketin kağıt ve mukavva imalatı ile iştigal ettiğini, davalı Sendikanın kurulu bulunduğu işkolu ile davacı Şirketin faaliyet gösterdiği işkolunun aynı olmadığını, Sendikanın gerekli çoğunluğu sağladığı yolundaki tespitin hatalı olduğunu belirterek davacı Şirkete ait işyerinin faaliyet gösterdiği işkolunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davalı Sendika tarafından 09.03.2023 tarihinde başvuruda bulunulduğunu, yapılan inceleme sonucu davacı işyerinde başvuru tarihi itibarıyla 88 işçinin çalıştığı, 45 işçinin adı geçen sendikaya üye olduğunun tespit edildiğini, davalı Sendikaya17.03.2023 tarihli ve 234883 sayılı olumlu yetki tespit yazısının iletildiğini, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 42 nci maddesi gereğince yapılan başvuru değerlendirilirken, işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimlerinin esas alındığını, Bakanlık kayıtlarına göre işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 04 No.lu petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda faaliyet gösterdiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun gereği dava dilekçesi ekinde somut delil yer almadığı, işçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata bulunmadığı, dosya üzerinden davanın kesin olarak reddine karar verilmesi gerektiğini, davacının işkolu itirazı ileri sürerek olumlu yetki tespitine itiraz ettiğini, ancak yetki tespitine konu işyerinin Bakanlık, SGK ve vergi kayıtlarında İşkolları Yönetmeliği'nin 04 No.lu petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda kayıtlı olduğunu, davacının ileri sürdüğü işkolu itirazının yetki tespit davasında dinlenemeyeceğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı vekiline işkolunun tespiti hususunda bir dava ve talebinin olup olmadığı hususunda talep sonucunu somutlaştırıp beyanda bulunmak üzere süre verildiği, 29.03.2024 tarihli dilekçesi ile 02.04.2024 tarihli duruşmadaki beyanları dikkate alınarak davacı vekilinin işkolu tespiti talebinin Mahkemenin 2023/491 Esas sayılı dosyasından tefrik edilerek eldeki dosya esasına kaydedildiği, tespit konusu işyerinin ilk kuruluş aşamasında İşkolları Yönetmeliği'nin 04 No.lu petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç işkolunda tescil edildiği, davacı işveren tarafından 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinde öngörülen prosedür izlenmeden doğrudan dava açıldığı, normatif düzenleme ve Yargıtay içtihadı doğrultusunda işkolu tespitine ilişkin prosedür yerine getirilmeksizin açılan davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; verilen kararın usul ve esas yönünden kanuna açıkça aykırı olduğunu, işkolu tespiti yapılırken işyerinde üretilen mal ve hizmetin mahiyetinin önem arz ettiğini, işyerinde yürütülen birden fazla mal veya hizmet üretimi konularından hangisinin asıl iş olduğunun tespit edilmesi gerektiğini, davacının işkolunun tespitine ilişkin 2015 tarihli başvurusunun bulunduğunu, bu başvurunun SGK tarafından değerlendirildiğini, davacı tarafa işkolu tespit başvurusu yapılması için süre verilip bu tespit sonucuna göre esasa girilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti görev ve yetkisinin, münhasıran Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında olduğu, Bakanlığın bu yetkisini, kendisine intikal eden uyuşmazlık üzerine yapacağı, Bakanlıkça yapılan tespitin Resmî Gazete'de yayımlanacağı, ilgililerin ise usulünce alınmış bir işkolu tespit kararı ve bu kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasını müteakip işkolu tespitine itiraz istemli dava açabilecekleri, somut olayda işkolu tespitine ilişkin prosedürün davacı tarafından yerine getirilmediği, 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinde düzenlenen Bakanlığa başvuru zorunluluğuna uyulmadan açılan davanın özel dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddi gerektiği, İlk Derece Mahkemesi kararının da bu yönde olduğu, söz konusu dava şartının tamamlanabilir dava şartı olmadığı gerekçe gösterilerek istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işkolu tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.”
2. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.