"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Sosyal Güvenlik Kurumunda sürekli işçi pozisyonunda görev yaptığını, eşinin ise ... Üniversitesinde sözleşmeli memur (koruma ve güvenlik personeli) pozisyonunda görev yaptığını, müvekkilinin bir ve iki yaşlarında iki çocuğu bulunduğunu, müvekkilinin cuma ve cumartesi günleri ...'da eşinin yanında, diğer günlerde ise ...'te çocuklarıyla birlikte akrabalarının yanında kaldığını, bu durumun hem eşler arasındaki aile birliğini hem de çocukların gelişimini, eğitimini ve sağlığını olumsuz yönde etkilediğini, müvekkilinin 11.12.2023 tarihinde eş durumu mazereti nedeniyle ... Sosyal Güvenlik Kurumuna tayin talebinde bulunduğunu, talebinin reddedildiğini, aile birliğinin anayasal güvenceye sahip olduğunu, müvekkilinin talebinin reddedilmesinin eşitliğe, hakkaniyete ve mevzuat hükümlerine aykırı olduğunu belirterek nakil talebinin reddine ilişkin işlemin iptali ile müvekkilinin eş durumu mazereti nedeniyle yer değişikliği talebinin kabulüne karar verilerek ... Sosyal Güvenlik Kurumuna tayininin yapılmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı ... nezdinde işçi olarak çalıştığı, 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (696 sayılı KHK) 127 nci maddesi ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) 23 üncü maddesi kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiği, nüfus kayıtları incelendiğinde evli olduğu, 2021 Eylül ve 2022 Kasım doğumlu 2 çocuğunun bulunduğu, davacının eşinin halen ... ilinde bulunan ... Üniversitesi Rektörlüğü nezdinde çalıştığı, davacının aile bütünlüğünü sebep göstererek eş durumu sebebiyle 11.12.2023 tarihinde ... Sosyal Güvenlik Müdürlüğüne yazılı olarak müracaat ettiği, ... Sosyal Güvenlik Kurumuna tayin istediği, davalı İdarenin 08.01.2024 tarihli yazısı ile bu talebinin reddedildiği, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 41 inci maddesinin açıkça ailenin Türk toplumunun temeli olduğunu ve aile birlikteliğinin korunması gerektiğinin düzenlediği, özellikle memleketin şu sıralar zor ekonomik koşullar içinde olduğu, sosyal güvenlikli bir iş bulmanın oldukça zor olduğu ve davacı ve eşinin çalışmasının samimi olduğu, yaptıkları iş karşılığı aldıkları ücretin ancak geçimlerine yetecek kadar olduğu nazara alınarak tayin talebinin Anayasal düzenlemelere uygun olduğu, reddinin doğru olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesi kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, ilgili maddenin beşinci fıkrası uyarınca çalıştırıldığı teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edildiğini, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrolarında istihdam edilenlerin eş durumu nedeniyle nakil talep edilebileceğine dair bir düzenleme yer almadığını, davacının iş sözleşmesini imzalarken bu hususu bilerek sözleşmeyi imzaladığını, iş sözleşmesinde davacının çalışma yerinin il müdürlüğü sınırları olarak düzenlendiğini, davacının eş durumu mazeretine istinaden atama talebinin reddine ilişkin işlemin usul ve hukuka uygun olduğunu, ayrıca işçinin hangi işyerinde çalışacağı konusundaki yönetim hakkının işverene ait olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının eşinin ... ilinde çalıştığını gerekçe göstererek davalı Kuruma ait çalıştığı ... ilindeki işyerinden yine davalıya ait ...'da bulunan başka bir işyerinde çalışmak istediği, davalı tarafından bu talebin kabul edilmediği, işçinin hangi işyerinde çalışacağı konusundaki yönetim hakkının işverene ait olduğu, mevzuatta işvereni bu konuda değişiklik yapmaya zorlayacak, yönetim hakkına müdahalede bulunulmasını gerektirecek bir hüküm bulunmadığı, bunun yanında kural olarak mahkemelerce nakil talebinin reddi işleminin iptali yahut naklin sağlanması gibi icrai nitelikte karar verilmesi mümkün değil ise de ret işleminin hukuka aykırı olup olmadığının tespitinin mümkün olduğu, somut uyuşmazlıkta davacının ret işleminin hukuka aykırılığının tespiti isteminde hukuki yararı bulunduğu, ancak dosya kapsamından davacının davalı Kuruma bağlı işyerinde hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışmaktayken 696 sayılı KHK hükümlerine göre 01.04.2018 tarihinde sürekli işçi kadrosuna geçirildiğinin anlaşıldığı, 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü maddesinde ise "...Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. ..." hükmüne yer verildiği, söz konusu yasal düzenleme karşısında davacının davalı Kurumun ... ilinde bulunan işyerine atanma talebinin davalı işveren tarafından reddine karar verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçesi ile istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Anayasal ve yasal düzenlemelere göre Devletin aile birliğini korumak, bireyleri bir arada tutmak suretiyle ailenin huzur ve mutluluğunu devam ettirmek ve bu yolla kamu görevlilerinin ailevi kaygılardan uzak bir biçimde kamu hizmetlerini verimli, etkin ve sağlıklı bir biçimde yürütmelerini sağlamak için gerekli koşulları hazırlamanın görevleri arasında sayıldığını, toplumun temeli olan ailenin korunması, huzur ve refahı için gerekli tedbirlerin alınmasının tüm kurumlar için Anayasal bir yükümlülük olduğunu ve bu yükümlülüğü yerine getirmede tanınmış herhangi bir istisnanın da Anayasa'da yer almadığını, İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme'nin 8 inci maddesinde de herkesin özel hayatına, aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkına sahip olduğunun düzenlendiğini, davalı İdarenin müvekkilinin eş durumu mazeretine bağlı yer değişikliği talebinin reddine ilişkin tesis edilen işleminde eşitlik, hakkaniyet ve belirtilen mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, eş durumu mazereti nedeniyle başka bir ile tayin talebinin reddine ilşkin kurum işleminin iptalinin gerekip gerekmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü maddenin ilgili bölümü şu şekildedir:
"...
Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. (Mülga cümle:1/3/2023-7438/2 md.) Özel güvenlik görevlilerinden bu madde kapsamında geçiş işlemleri yapılanlar, 5188 sayılı Kanun hükümlerine de tabi olmaya devam eder.
..."
3. Dairemizin 29.04.2024 tarih ve 2024/3318 Esas, 2024/7347 Karar sayılı ilâmının ilgili bölümü şu şekildedir:
"....
2. Davacının 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesiyle 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü maddeye göre istihdam edildiği ve özel hukuk hükümlerine tâbi işçi statüsünde olduğu, sözü edilen maddede "...sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir." hükmüne yer verildiği ve bu şekilde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin geçiş işlemi yapılmadan önceki işyerinde çalışmaya devam ettirileceğinin açıkça düzenlendiği, dolayısıyla davacının başka bir ile veya bölgeye naklinin mümkün olmadığı dikkate alındığında; davacının nakil işleminin bu gerekçe ile hukuka aykırı olduğunun tespitine karar verilmesi gerekirken Bölge Adliye Mahkemesince; nakil yapılan mesafe dikkate alındığında nakil işleminin davacı işçi açısından çalışma koşullarında esaslı değişiklik teşkil ettiği, ancak bu hususta davacının muvafakatinin alınmadığı gerekçesiyle nakil işleminin hukuka aykırı olduğunun tespitine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir."
4. Dairemizin 09.05.2024 tarih ve 2024/5800 Esas, 2024/8066 Karar sayılı ilâmının ilgili kısmi ise şöyledir:
“...
2. Kural olarak mahkemelerce nakil talebinin reddi işleminin iptali yahut naklin sağlanması gibi icrai nitelikte karar verilmesi mümkün değil ise de ret işleminin hukuka aykırı olup olmadığının tespiti mümkündür. Somut uyuşmazlıkta davacının ret işleminin hukuka aykırılığının tespiti isteminde hukuki yararı bulunmaktadır. Ancak dosya kapsamından davacının, davalı Sağlık Bakanlığına bağlı işyerinde hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışmaktayken, 696 sayılı KHK hükümlerine göre 02.04.2018 tarihinde sürekli işçi kadrosuna geçirildiği anlaşılmaktadır. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü maddesinde ise '..Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. ...' hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu yasal düzenleme karşısında davacının Antalya iline atanma talebinin davalı işveren tarafından reddine karar verilmesinde hukuka aykırılık bulunmamakla Mahkemece davanın reddine karar verilmesi sonuç itibarıyla yerindedir.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.