"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2854 E., 2023/3506 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 43. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/1255 E., 2023/261 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... ile dava dışı alt işverenler arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesi kapsamında davacının alt işveren işçisi olarak davalı Bakanlığa ait işyerinde belirsiz süreli ... sözleşmesi ile çalışırken 696 ... Kanun Hükmünde Kararname (696 ... KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, sürekli işçi kadrosuna geçirildikten sonra ücretinin düşürüldüğünü, bundan dolayı ücret farkı, ikramiye farkı, ilave tediye farkı alacaklarının bulunduğunu; ayrıca davacının pandemi döneminde davalı Bakanlık tarafından yayımlanan Genelge çerçevesinde 7, 10 ve 15'er günlük nöbetler ile gece gündüz yirmi dört saat kapalı sistem çalıştığını, bu çalışma şeklinde fazla çalışma yaptığını ve ... ... ve genel tatil günleri ile hafta tatili günlerinde çalıştığını, gece çalışması da yaptığını; ancak bu çalışmalara ilişkin zamlı ücretlerin ödenmediğini ileri sürerek fark ücret, ikramiye ve ilave tediye alacakları ile fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ve gece zammı ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının çalıştığı işyerinin ev tipi sosyal hizmet birimi olması sebebiyle uyuşmazlığın 4857 ... ... Kanunu (4857 ... Kanun) hükümlerinin kapsamı dışında olduğunu, davanın belirsiz alacak davası olarak açılmasında hukuki yarar bulunmadığını, ücret politikasının hukuka uygun olduğunu ve davacının ödenmeyen alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının sürekli işçi kadrosuna geçiş sürecinde imzalanan sözleşmede asgari ücretin belirli oran fazlasına yönelik bir düzenleme bulunmadığı ve ücret bordroları, puantaj kayıtları ile yasal mevzuat dikkate alınarak hazırlanan bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davacı talebi ile de bağlı kalınmak suretiyle fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti ile gece zammı ücreti alacaklarının kabulüne; diğer alacakların reddine dair davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ücreti alacağı ile gece zammı alacaklarına ilişkin hesaplamalarda alacakların ve ödemelerin sadece ilgili ay özelinde mahsup edilerek her ay için ayrı mahsup ve hesaplama yapılması gerektiğini, dosyaya sunulan bilirkişi raporuna da itibar edilerek davacının pandemi dönemi öncesinde ve sonrasında bir kısım alacaklarının ödendiği değerlendirilerek yapılan hesaplamaların kabulünün mümkün olmadığını, 11 saati geçen çalışmalar ile gece 7,5 saati geçen çalışmaların ödenmediğini, yılda 270 saati geçen fazla çalışmaların ödenmediğini, pandemi dönemi öncesinde de davacının fazla çalışma yapmama, ... ... ve genel tatil günlerinde çalışmama gibi bir serbestisinin bulunmadığını, davacının işyerinde yaptığı çalışmalar karşılığı hafta tatili ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının toplu ... sözleşmesine göre zamlı ödeme yapılması gerektiğini, davacının alacaklarının eksik hesaplandığını, davacının, gece yedi buçuk saatin üzerinde çalışma yapmak için yazılı onayı alınmadığı için söz konusu çalışmaların yasak çalışma kapsamında olduğunu, bu sebeple gece 7,5 saati aşan çalışmaların fazla çalışma olarak değerlendirilip zamlı ödeme yapılması gerektiğini, gece zammı alacağına işletme kredisi faizi yürütülmesi gerektiğini, 4857 ... Kanun'un 22 ve 62 nci maddeleri dikkate alındığında ücret farkı, ikramiye farkı ve ilave tediye farkı alacaklarının reddinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının sürekli işçi kadrosuna geçiş sürecinde imzalanan sözleşmede asgari ücretin belirli oran fazlasına yönelik bir düzenleme bulunmadığı, ücret bordroları, puantaj kayıtları ile yasal mevzuat dikkate alınarak hazırlanan bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun olduğu, gece zammı alacağına işletilen faiz türünün hatalı olmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerin yanı sıra fazla çalışma ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti ve gece zammı alacakları için taleplerinin davacının kadroya geçiş tarihi olan 02.04.2018 tarihi ile arabuluculuk son tutanak tarihi arası olmasına rağmen hükme esas alınan bilirkişi raporunda eksik değerlendirme yapıldığını, ayrıca aynı Kurumda çalışan işçilerin alacaklarının daha fazla hesaplandığını, bilirkişi raporunda eksik hesaplama olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 ... KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti, talep edilen fark alacaklarının bulunup bulunmadığı, fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ve gece zammı ücreti alacaklarının ispatı ile davacının işyerinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya başlayacağı tarihin belirlenmesi hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 696 ... KHK ile 375 ... Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 üncü madde, 4857 ... Kanun'un 22, 32, 41, 42, 44, 46, 47 ve 68 inci maddeleri, 6356 ... Sendikaları ve Toplu ... Sözlemesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. 696 ... KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile ... ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar ... kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 ... KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen ... sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan ... sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.
..."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı vekili dava dilekçesinde; fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ile gece zammı ücreti alacaklarına ilişkin olarak pandemi dönemindeki çalışma şartlarını özel olarak somutlaştırmakla beraber açıkça 02.04.2018 tarihinden itibaren tüm çalışma dönemi için ilgili alacakların hesaplanıp hüküm altına alınmasını istemiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda, fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ile gece zammı ücreti alacakları davacının talebine uygun şekilde 02.04.2018 tarihinden itibaren değerlendirilmiştir. Talep konusu alacakların hesaplanmasında 375 ... Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 üncü Maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Hakların Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu ... Sözleşmesi Hükümleri dikkate alınmış ise de ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (...) ile ... Sağlık ve Sosyal Hizmet İşçileri (... Sağlık-...) Sendikası arasındaki 15.01.2021 imza tarihli ve 01.11.2019-31.10.2021 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesi hükümlerinin dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. Zira davacının davalı Kuruma 28.09.2021 tarihinde dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu ... sözleşmesinden yararlanma talepli dilekçe verdiği, söz konusu talebinin arabuluculuk başvuru ve son tutanak tarihinden sonra olması sebebiyle davacının ilgili toplu ... sözleşmesinden yararlanmasının dava tarihi itibarıyla mümkün olmadığı gerekçesiyle 31.10.2020 sonrasındaki hesaplamaların 4857 ... Kanun hükümlerine göre yapıldığı belirtilmiştir. Ancak davacının 01.02.2021 tarihi itibarıyla dayanışma aidatı ödemek suretiyle ilgili toplu ... sözleşmesinden yararlanmak için talepte bulunduğu ve bu talebinin de 16.02.2021 tarihinde kayıt altına alındığı anlaşılmaktadır. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu ... sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden geçerli olacak ise de davacının talepte bulunduğu tarihin hatalı değerlendirilmesi sebebiyle 01.02.2021 tarihinden sonrası için 4857 ... Kanun hükümlerine göre hesaplama yapılması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
4. Diğer yandan davacının dosya kapsamındaki puantaj çizelgelerine göre çalıştığı tespit edilen ... ... ve genel tatil günleri ile gece yapılan çalışma saatlerine ilişkin hak kazandığı miktarların bordrolarda tahakkuk ettirilerek ödenen miktarlar ile uyumlu olduğu gerekçesiyle davacının pandemi dönemi dışında ödenmeyen ... ... ve genel tatil ücreti ile gece zammı alacaklarının bulunmadığı ifade edilmiştir. Ancak dosya kapsamında yer alan ücret bordroları incelendiğinde, davacıya tüm ödemelerin "Fazla Çalışma" sütunu adı altında yapıldığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla ilgili sütunda yapılan ödemelerin ne kadarının gece zammı ücretine ne kadarının ... ... ve genel tatil ücretine ilişkin olduğu hususu anlaşılamadığı gibi yapılan ödemelerin Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesi hükümleri uyarınca zamlı yapılıp yapılmadığı hususu da denetlenememektedir. Eksik incelemeye dayalı karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.