"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3006 E., 2023/2512 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 10. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/180 E., 2022/109 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ...-... Sendikası vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin talebi üzerine, davalı ... Bakanlığının, 11.09.2019 tarihli ve 30885 ... Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/109 Karar numaralı işkolu tespit kararında; ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı iştiraki olan ... İnsan Kaynakları AŞ’ye ait (1348432.007) ve (1348407.007) Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, dava konusu 2019/109 Karar numaralı işkolu tespit kararının 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'na (6356 ... Kanun), 5393 ... Belediye Kanunu'na, İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, (1348432.007) SGK sicil numaralı işyerinde, ... Su ve Atıksu İdaresi Genel Müdürlüğü hizmet binası, su arıza ve pompa istasyonları, arıtma tesisi, şube müdürlükleri ve vezneler gibi alanların güvenliğinin sağlanması işinin yapıldığını, (1348407.007) SGK sicil numaralı işyerinde ... Büyükşehir Belediyesinin hizmet verdiği alanların güvenliğinin sağlanması işinin yapıldığını, İşkolları Yönetmeliği'nde belediye hizmetlerinin tamamının 20 sıra numaralı genel işler işkolunda sayıldığını, belediye hizmeti niteliğinde olan işlerin, doğrudan belediyeler veya iştirakleri tarafından ya da bunların dışında üçüncü kişiler tarafından yapılması hâlinde de söz konusu işlerin belediye hizmeti olma niteliğinin değişmeyeceğini, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de asıl işin girdiği işkolundan sayıldığını, Bakanlıkça yapılan tespitin mevzuata aykırı olduğunu iddia ederek davalı Bakanlığın 11.09.2019 tarihli ve 30885 ... Resmî Gazete’de yayımlanan 2019/109 Karar numaralı işkolu tespit kararının bu işyerleri yönünden iptaline, (1348432.007) ve (1348407.007) SGK sicil numaralı işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan incelemede, tespite konu işyerlerinin, alt işveren işçisi iken 696 ... Kanun Hükmünde Kararname (696 ... KHK) ile sürekli işçilik kadrosuna geçirilen işçilerin geçiş işlemlerinin yapıldığı işyerleri olduğunu, 6356 ... Kanun’un geçici 7 nci maddesi gereğince bu işyerlerinin bağımsız birer işyeri olarak değerlendirilmesi gerektiğini, bu kapsamda yapılan inceleme sonucunda (1348432.007) ve (1348407.007) SGK sicil numaralı işyerlerinde güvenlik işi yapıldığını, Bakanlıkça yapılan tespitin hukuka uygun olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... AŞ vekili cevap dilekçesinde; davanın yetkili mahkemede ve süresinde açılmadığını, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, davaya konu (1348432.007) ve (1348407.007) SGK sicil numaralı işyerlerinin 696 ... KHK öncesi alt işverenler nezdinde çalışan işçilerin geçiş işlemlerinin yapıldığı işyerleri olduğunu, 6356 ... Kanun'un geçici 7 nci maddesi gereğince bu işyerlerinin bağımsız birer işyeri olarak savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığının değerlendirilmesi gerektiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davanın süresinde açılmadığını, tespite konu işyerlerinde yapılan işlerin belediye hizmeti kapsamında bulunmadığını, İdareye ait binaların özel güvenlik faaliyetini yürütmenin, niteliği itibarıyla asıl işten farklı bir hizmeti meydana getirdiğini, özel güvenlik faaliyetinin ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının doğrudan yürütmüş olduğu bir faaliyet olmayıp özelliği gereği teknik bir uzmanlık gerektirdiğini ve bu işyerlerinin kendi işkolundan tescil edilmesi gerektiğini beyan ederek davanın reddini istemiştir.
4. Diğer davalılar, davaya cevap dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın işkolu tespit kararının Resmî Gazete'de yayımlandığı 11.09.2019 tarihinden itibaren 15 günlük süresinde açıldığı, davalı Şirkete ait dava konusu (1348432.007) ve (1348407.007) SGK sicil numaralı işyerlerinin 03.04.2018 tarihinde tescil edildiği, bu işyerinden sigortalanan işçilerin, alt işverenler nezdinde çalışmakta iken 696 ... KHK kapsamında belediye şirketine geçişi yapılarak sürekli işçi kadrosuna alınan işçiler olduğu, davaya konu davalı ... AŞ'ye ait (1348432.007) ve (1348407.007) SGK sicil numaralı işyerlerinin 6356 ... Kanun'a eklenen geçici 7 nci maddenin birinci fıkrası gereği, alt işverenler nezdinde çalışmakta iken 696 ... KHK kapsamında belediyelerin iktisadi teşebbüslerine geçişi yapılan ve geçiş öncesi çalıştıkları alt işveren işyerleri genel işler işkolu dışındaki işkollarında tescilli olan işçiler için alt işveren işyerinin girdiği 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolundan yeni tescil edilmiş işyerleri olduğu, bu işçilerin Yüksek Hakem Kurulu tarafından bağıtlanan toplu ... sözleşmesinin 30.....2020 yürürlük süresi sonuna kadar bu işkolunda tescil edilmiş bir işyerinden sigortalanmalarının yasal bir zorunluluk olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; işkolu tespitine ilişkin hükümlerin kamu düzenine ilişkin olduğunu, işkolu tespitine konu işyerlerinin hangi işkolunda yer aldığı belirlenmeksizin hüküm tesis edilmesinin kanuna aykırı olduğunu, ... Büyükşehir Belediye şirketi olan davalı ... AŞ tarafından işyerinde yürütülen işlerin belediye hizmetleri içerisinde yer aldığını ve işkolunun genel işler işkolu olarak tespit edilmesi gerektiğini, davalı Şirket ile Belediye arasında ekonomik, faaliyet, yönetim birlikteliği bulunduğunu, davalı Şirkete bağlı işyerlerinde çalışan personelin ... Büyükşehir Belediyesi tarafından belirlendiğini, bu personelin davalı Belediyenin ... ve talimatları doğrultusunda çalıştırıldığını beyanla istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu işyerlerinin 6356 ... Kanun’a eklenen geçici 7 nci maddenin birinci fıkrası gereği alt
işverenler nezdinde çalışmakta iken 696 ... KHK kapsamında belediyelerin iktisadi teşebbüslerine
geçişi yapılan ve geçiş öncesi çalıştıkları alt işveren işyerleri genel işler işkolu dışındaki işkollarında
tescilli olan işçiler için, alt işveren işyerinin girdiği işkolundan yeni tescil edilmiş işyerleri olduğu, bu işçilerin Yüksek Hakem Kurulu tarafından bağıtlanan toplu ... sözleşmesinin 30.....2020 yürürlük süresi sonuna kadar bu işkolunda tescil edilmiş bir işyerinden sigortalanmalarının yasal bir zorunluluk
olduğu, işkolu tespit tarihi itibarıyla (1348432.007) ve (1348407.007) SGK sicil numaralı işyerlerinin 19
sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığı yönündeki tespitin yasal mevzuata uygun
olduğundan bahisle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 4 ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 ... Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 ... Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) ... cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 ... Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
4. 6356 ... Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 696 ... KHK’nın 113 üncü maddesi ile 6356 ... Kanun'a eklenen geçici 7 nci madde şöyledir:
"(1) 5018 ... Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) ... cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, 375 ... Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) ... listede yer alan idareler ile birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketler, anılan Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23 üncü ve geçici 24 üncü maddeleri uyarınca sürekli işçi kadrolarına, geçici işçi pozisyonlarına veya işçi statüsüne geçirilen işçilerinden; geçişten önce işçinin çalıştığı alt işveren işyerinin girdiği işkolu mevcut işyerinin girdiği işkolu ile aynı olanları o işkolundaki mevcut işyerinden, farklı olanları ise geçişten önce işçinin çalıştığı alt işveren işyerinin girdiği işkolunda yeni tescil edilecek işyerlerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.
(2) Birinci fıkra kapsamındaki işyerlerinin her biri bu Kanunun uygulanması bakımından bağımsız bir işyeri sayılır.
(3) Birinci fıkra kapsamında yeni tescil edilen işyerlerinden bildirilen işçiler, bu madde kapsamındaki idarelerde geçiş işleminden önce alt işveren işçileri için Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve en son sona erecek olan toplu ... sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte 4 üncü maddeye uygun şekilde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.
(4) Bu maddenin uygulanmasında bu Kanunun bu maddeye aykırı diğer hükümleri uygulanmaz."
6. 19.12.2012 tarihli ve 28502 ... Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının tespit tarihinde yürürlükte bulunan metni şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
7. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlıkta 6356 ... Kanun’un geçici 7 nci maddesinin birinci fıkrasına uygun olarak uyuşmazlık konusu işyerlerinin işkolunun savunma ve güvenlik işkolu olarak tescil edildiği ve buna göre söz konusu işyerlerinde 696 ... KHK kapsamında sürekli işçi kadrolarına geçişi yapılan işçiler bakımından 30.....2020 tarihine kadar savunma ve güvenlik işkolunda yapılan tescilin geçerli olduğu, 30.....2020 tarihinden sonra ise 6356 ... Kanun’un geçici 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince geçiş döneminin son bulduğu anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle (2) numaralı paragrafta yer alan açıklamaya göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.