"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/622 E., 2023/1665 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Adana 5. İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/124 E., 2021/52 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile mevcut ücret ve sosyal hakları korunarak sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, hâlen Kırıkkale Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı Tıp Fakültesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesinde sürekli işçi kadrosunda aşçı olarak çalıştığını, davacının Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası üyesi olduğunu, davacı ile İdare arasında 02.04.2018 tarihinde imzalanan belirsiz süreli iş sözleşmesinde davacıya asgari ücretin %35 fazlası tutarında ücret ödeneceğinin belirtildiğini, ayrıca bu ücrete 2018-2019-2020 yıllarında altışar aylık dönemlerde toplu iş sözleşmesinde öngörülen %4 oranında zammın uygulanması gerektiğini, işverence bu ödemelerin yapılmadığını ileri sürerek ücret, ikramiye ve ilave tediye fark alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesi gereğince İdare nezdinde kadroya geçtiğini, davacının ücretine toplu iş sözleşmesine göre altışar aylık dönemlerde yapılması gereken %4 oranında zammın uygulandığını, bireysel iş sözleşmesindeki oranın her asgari ücret artışı döneminde uygulanamayacağını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyaya ibraz edilen belirsiz süreli iş sözleşmesinde oran yazılı olmadığı, dava konusu uyuşmazlıkta davacı işçinin kadroya alınması ile ilgili işverenle imzalanan iş sözleşmesinde asgari ücretin belirli bir oranı seviyesinde ücret ödeneceğinin öngörülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karş davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davacıya ait belirsiz süreli iş sözleşmesinde açıkça her ay asgari ücretin %35 fazlası üzerinden günlük ödeme yapılacağının düzenlendiğini ayrıca davacı ile aynı işi yapan ve kadroya geçen işçilerin iş sözleşmelerinde oran yazılı olduğunu ve hepsi aynı sözleşmeye tâbi olduğundan kıyas yolu ile oran kısmı boş olan sözleşmelerin eşit işlem ilkesine göre doldurabileceğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı işçinin kadroya geçişi aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde açıkça asgari ücretin %35 fazlasının ödeneceğinin kararlaştırıldığı, kadroya geçiş aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde asgari ücretin belli bir oranda fazlasının ödeneceği kararlaştırılmışsa sözü edilen kuralın, her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı, Mahkemece davanın reddine karar verilmesinin bu nedenle hatalı olduğu gerekçesiyle davacı tarafın istinaf taleplerinin kabulü ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, davacının ücretinin 375 sayılı KHK hükümlerine göre belirlendiğini, Bakanlığın genel uygulamasının hukuka uygun olduğunu, davacının bir yandan bireysel iş sözleşmesindeki günlük brüt ücretin esas alınmasını bir yandan da toplu iş sözleşmesi ile öngörülen ücret kriterlerinin uygulanmasını istemesinin mümkün olmadığını, bu durumda işçilere hem asgari ücrete yapılan zammın hem de toplu iş sözleşmesinden kaynaklı zammın yapılması gibi (çifte zam) bir durum oluşacağını ve ücretlerin fahiş bir hâl alacağını, iddia edilenin aksine davacının ücretinin 2019 yılı asgari ücret seviyesine çekilerek bu ücrete %4 oranında ücret zammı uygulanmadığını, ücret bordrolarından anlaşılacağı üzere davacının 2018 yılı ücreti korunarak bu ücret üzerine %4 oranında ücret zammı yapıldığını, ücretin düşürülmediğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli iş sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti ile talep edilen fark alacaklarının bulunup bulunmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 32 nci maddesi, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. 01.01.2018 tarihli ve 30288 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24 üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar.
4. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile bireysel iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı ilâmında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen iş sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan iş sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir."
3. Değerlendirme
1. Davacı ile davalı Kurum arasındaki iş sözleşmesinde ücretin "asgari ücretin %... fazlası" olarak ödeneceğinin düzenlendiği, davacının bireysel iş sözleşmesinde ücret kısmında herhangi bir oran yazmadığı ve boş bırakıldığı görülmektedir. Sözleşmedeki ücrete yönelik hükmün, gelecek dönemlere ilişkin ücret miktarı konusunda işvereni ileriye etkili olarak bağlayıcı bir etkisi bulunmamaktadır.
2. Davalı işverence davacının ilk ücreti, 2018 yılı asgari ücretinin iş sözleşmesindeki belli oranda fazlasına göre belirlendikten sonra toplu iş sözleşmesi gereği 2018 yılı birinci ve ikinci dönem ücret artışları uygulanmış ve 01.01.2019 tarihindeki %4 oranında ücret artışı da işçinin 31.12.2018 tarihinde almakta olduğu ücrete tatbik edilerek belirlenmiştir. İş sözleşmesinde açıkça her dönem geçerli asgari ücretin belli bir oranı seviyesinde ücret ödeneceğinin öngörülmediği nazara alındığında, işverenin sonraki dönemlerdeki asgari ücret veya asgari ücretin katları üzerinden ücret ödeme yükümlülüğü doğmaz. Bu hâlde davalı işverenin kadroya geçiş ücretine toplu iş sözleşmesinde öngörülen zamları uygulamak suretiyle ücret ve diğer hakları ödemesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
3. Yapılan açıklamalara göre davacının ücret, ilave tediye ve ikramiye fark alacağı taleplerinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulüne dair hüküm kurulması hatalı olup kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.