"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2966 E., 2023/2926 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2023/164 E., 2023/319 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 23.11.2022 tarihli kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 07.04.2023 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesinin söz konusu kararının ortadan kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalının ...'da bulunan hastanesinde 01.....2010 tarihinde radyoloji uzmanı olarak çalışmaya başladığını, taraflar arasındaki sözleşme uyarınca davacının aldığı ücretin aylık 25.000,00 TL + prim olduğunu, prim hesabının hastanenin radyoloji bölümünde yapılan MR, BT, USG, Röntgen ve Mamografi işlemlerinde hastane tarafından tahsil edilen bedellerin, sözleşmede belirtilen oranlar kadarının doktor payı olarak ayrılması ve doktora ödenmesi şeklinde belirlendiğini, davacının davalıya ait hastane bünyesinde 6 yıl 8 ay çalıştıktan sonra fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi, şua izinlerinin kullandırılmaması ve bedelinin de ödenmemesi ve hak edilen prim bedellerinin ödenmemesi nedeniyle ... sözleşmesini haklı olarak feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile fazla çalışma, yıllık izin ücreti, ... ... ve genel tatil, hafta tatili, şua izni ve prim alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı definde bulunduklarını, davacının davalı hastanede radyoloji uzmanı olarak görev yaptığını, davacının hastanede çalışmış olduğu süre boyunca sigortalı olarak çalışmadığını ve taraflar arasında işçi işveren ilişkisi bulunmadığını, davacının yıllık izinlerini eksiksiz kullandığının yazılı delil ile sabit olduğunu, kayıtlar incelendiğinde ... ... ve genel tatil günlerinde çalışma iddiasının doğru olmadığının anlaşılacağını, davacının sabit ücret + prim sistemi ile çalışmadığını, her ay hekimin çalıştığı branşın gelirlerinin havuzda toplandığını, bu kapsamda davacının çalıştığı radyoloji branşı gelirlerinin de birikmekte olduğunu, davacı için 25.000,00 TL üstü dönemlere göre davacıya prim ödemesi yapıldığını, davacının hafta içi 4 gün 09.00-18.00 saatleri arasında hasta baktığını, kendi tercih ettiği hafta içi bir gün ise saat 12.00'ye kadar hasta kabul ettiğini, yine cumartesi günleri 2 radyoloji hekimi olması nedeni ile dönüşümlü olarak ayda bir kez, yani cumartesi gelip diğer cumartesi gelmeyecek şekilde 09.00-18.00 arasında çalıştığını, hasta yoğunluğunun az olduğu zamanlarda kendi iradesi ile erken çıkış yaptığını, bu hususun dinlenecek tanık beyanları ile ortaya çıkacağını, hasta sayısının fazla olması hâlinde prim ödemesinin kararlaştırıldığını, bu nedenle prim ödenen aylar bakımından fazla çalışma taleplerinin reddinin gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı işçinin 01.....2010-21.02.2017 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde 6 yıl 8 ay 21 gün süreyle radyoloji hekimi olarak ücret + prim usulü ile çalıştığı, davacının son 2 yıla ait prim hak edişlerini talep ettiği, eriyen fiks hesabına göre tespitler yapıldığı, teknik bilirkişiden aldırılan rapora göre davacının brüt 147.047,99 TL prim alacağının bulunduğu, işçinin haklı feshi nedeniyle kıdem tazminatına hak kazandığı, davacının hizmet süresine karşılık 90 gün yıllık izin hakkının bulunduğu, 34 gün yıllık izin kullandığına dair işverence yazılı delil sunulduğu, bakiye yıllık izin alacağının bulunduğu, şua izni hakkının da bulunduğu, ödemeye ilişkin bir delil sunulmadığı, davacının haftanın 6 günü 08.30-18.00 saatleri arasında, 1 saatlik ara dinlenme ile haftada 51 saat çalışma yaptığı, radyoloji uzmanı olduğundan haftada 35 saat çalışma yapması gerekirken 16 saat fazla çalıştığı, ücret + prim usulü çalıştığından fazla çalışma ücretinin hesabında sabit ücret kısmı için 1,5 kat, prim kısmı için 0,5 kat üzerinden hesaplama yapıldığı, davacının dinî bayramlar hariç, arefe günleri dâhil ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığı, haftada 6 gün çalıştığından hafta tatili alacağının bulunmadığı gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davacının tatil yapması gereken pazar günleri de çalıştığını, radyoloji bölümünün hastanenin tüm bölümleri tarafından başvurulan bir branş olduğunu, davacının çok uzun süre hastanenin ... radyoloğu olarak görev yaptığını, bu hususun tanıklar tarafından açıkça ifade edildiğini, bu nedenle hafta tatili ücreti talebinin tamamen reddinin ... olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılarak hafta tatili ücreti alacağının da kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacı ile müvekkili arasında işçi ve işveren ilişkisinin söz konusu olmadığını, davacının aylık çıplak brüt ücretinin tespitinin hatalı olduğunu, davacının ücret + prim usulü ile çalışmadığını, davacının gelirinin tamamının prim olduğunu, bir an için fazla çalışma ücreti hesap edilecekse bile bunun ancak ve ancak %50 oranında olabileceğini, davacının ... değişikliği nedeniyle işten ayrıldığını, bu nedenle kıdem tazminatı isteminin reddi gerektiğini, radyasyonlu alan çalışanı olmadığından davacının şua iznine hak kazanmasının söz konusu olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının hesaba esas ücreti ile hizmet süresinin yöntemince belirlendiği, ücret alacaklarının ödenmediğinden bahisle ... sözleşmesini haklı nedenle fesheden davacının kıdem tazminatına hak kazandığı, kıdem tazminatı hesabında kıdem tazminatı tavanının gözetildiği, davacının hüküm altına alınan ve davacı tarafça ispatlanan şua izni, fazla çalışma ücreti alacağı ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının dosya kapsamına uygun olduğu, davacının ödenmeyen yıllık izin ücreti alacağı ile prim alacağının da dosyadaki delil durumuna uygun olarak hesaplandığı, hafta tatili çalışmasının ise ispatlanamadığı gerekçeleriyle davacı ve davalı vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı ile davalı arasında işçi işveren ilişkisi bulunup bulunmadığı ile davacının kıdem tazminatı ile fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, yıllık izin, prim ve şua izni alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... ... Kanunu'nun 41,44,46,47,53,59 uncu maddeleri ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 ... Kanun'un 14 üncü maddesi.
3. 3153 ... Radyoloji, Radyom, Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun'un (3153 ... Kanun) 5947 ... Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'la eklenerek 30.01.2010 tarihinde yürürlüğe giren ek 1 inci maddesi şöyledir:
"İyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu ... veya işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresi 35 saattir. Bu süre içerisinde, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirtilen radyasyon dozu limitleri de ayrıca dikkate alınır. Doz limitlerinin aşılmaması için alınması gereken tedbirler ile aşıldığı takdirde izinle geçirilecek süreler ve alınacak diğer tedbirler Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."
4. 3153 ... Kanun’a dayanılarak yayımlanan Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname’nin 24 üncü maddesi şöyledir:
"Bu gibi müesseselerde, her röntgen mütahassısının veya röntgen ve radyom ile iştigal eden kimsenin senede dört hafta muntazaman devamlı tatil yapması mecburidir."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin davalı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.