"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/876 E., 2023/837 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/288 E., 2022/171 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 16.09.2019 tarihli ve 2016/513 Esas, 2019/358 Karar ... kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 22.09.2020 tarihli ve 2019/2400 Esas, 2020/925 Karar ... kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın 10.08.2016 tarihli başvurusu üzerine müvekkiline ait işyerleri hakkında iptale konu olumlu yetki tespit kararı verildiğini, tespit konusu işyerlerinin ihale süresinin; (1104425.027) SGK sicil numaralı işyerinde 15.09.2014, (1105566.027) SGK sicil numaralı işyerinde 31.12.2014, (1110026.027) SGK sicil numaralı işyerinde 31.12.2015, (1120527.027) SGK sicil numaralı işyerinde 14.03.2016 tarihinde sona erdiğini, (1124100.027) SGK sicil numaralı işyerinde ise ihale süresinin 31.12.2016 tarihinde sona ereceğini, (1099783.027) SGK sicil numaralı işyerinin müvekkiline ait olmadığını, Bakanlık tarafından hangi kıstaslara göre çoğunluk tespiti yapıldığı, işçi ve üye sayısının hangi kriterlere göre belirlendiğinin bilinmediğini, Bakanlıktan prosedür dosyasının, işyeri kayıtlarının, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) işyeri dönem bordroları ile sendika üye kayıt fişlerinin ve üyelikten çekilme bildirimlerinin getirtilip başvuru tarihi itibarıyla işletmede çalışan işçi sayısının ve taraf sendikaların üye sayısının açık ve kesin olarak tespitinin gerektiğini belirterek davalı Bakanlığın 16.08.2016 tarih ve 19131 ... olumlu yetki tespitinin iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; yetki tespit başvurularının Bakanlığa gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile işverenler tarafından SGK'ya yapılan işçi bildirimlerinin birlikte değerlendirilmesi ile sonuçlandığını, müvekkili Bakanlığın kayıtlarına göre davalı Sendika tarafından davacıya ait işyerinde toplu ... sözleşmesi yapmak için 10.08.2016 tarihinde yetki tespiti başvurusunda bulunulduğunu, söz konusu işyerinde 416 işçinin çalıştığı ve 229 işçinin davalı Sendika üyesi olduğunu, yetki tespit başvurusunda 4734 ... Kamu İhale Kanunu'nun 62 nci maddesinin (e) bendi kapsamında olduğu belirtilmediğinden başvurunun 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu (6356 ... Kanun) kapsamında değerlendirildiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika davaya cevap dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; SGK kayıtları ve yetki tespitin karşılaştırıldığını, (1104425.027), (1105566.027), (1110026.027), (1120527.027) ve (1099783.027) SGK sicil numaralı işyerlerinin yetki tespiti başvuru tarihinden önce kanun kapsamı dışına alındığı için hesaplamaya esas alınmadığını, yalnızca (1124100.027) SGK sicil numaralı işyerinde çalışanların değerlendirildiğini, buna göre davalı işyerinde toplam 416 işçinin çalıştığı, 12 işçinin sendika üyeliği bulunmadığı, 229 işçinin davalı Sendikaya, 175 işçinin ise dava dışı ... Taşıma ... Sendikasına üye olduğunun tespit edildiğini, toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporu doğrultusunda Bakanlıkça dava konusu yetki tespitinde belirtilen rakamlarda isabetsizlik olmadığını, davalı Sendikanın işyerinde çoğunluğu sağladığını gerekçe göstererek davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalı Bakanlığın hangi kıstaslara göre çoğunluk tespiti yaptığının bilinemediğini, işçi sendikasının toplu ... sözleşmesi yetkisine sahip olabilmesi için kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde onunu ve toplu ... sözleşmesi yapılacak işyerinde çalışan işçilerin ise yarıdan fazlasını temsil etmesinin gerektiğini, davalı Sendika açısından bu şartın gerçekleşmediğini, işyerinde ... sözleşmesi ile çalışanların tamamının dikkate alınmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 6356 ... Kanun'un 41 ve 42 nci maddelerine göre başvuru tarihi itibarıyla Bakanlığa ve SGK'ya yapılan bildirimlerin değerlendirildiği, İlk Derece Mahkemesince aldırılan bilirkişi raporuna göre işyerinde çalışan 416 işçinin 229'unun davalı Sendikaya üye olduğu, işyerinde çalışanların %55,04'ünün davalı Sendikanın üyesi bulunduğu, böylece 6356 ... Kanun'un aradığı yarıdan fazla çoğunluğu sağlandığı, Sendika yetki tespitinin usulüne uygun olarak yapıldığı, dosya kapsamındaki delil durumu işyeri kayıtları, kayıtlı işkolları ile işyerine ilişkin çalışan ve üye sayıları ile İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinin yerinde olduğu, Mahkeme kararında bir hata bulunmadığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 ... Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 ... Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 ... Kanun'un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.