"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/728 E., 2023/4145 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozma kararına karşı direnme kararı verilmiştir.
Direnme kararının davalı vekili tarafından temyizi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozma doğrultusunda yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde 30.04.2014 tarihinde çalışmaya başladığını, yapılan sözleşmeye göre aylık 5.500,00 TL ücret aldığını, bunun yanında iş sözleşmenin 8 inci maddesine göre aylık dış ticaret cirosunun satış işleminin yapıldığı tarih itibarıyla dâhil olduğu aya göre %2'sini işçiye sonraki ayın ücreti ile birlikte ödeneceğinin düzenlendiğini, müvekkiline ücretin 4.000,00 TL'sinin bankadan ödendiğini, 1.500,00 TL'sinin elden ödendiğini, prim alacaklarının ise eksik ödendiğini, bu hususta ihtarname gönderdiğini, ancak işçilik alacaklarının ödenmediğini, bu nedenle iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini belirterek kıdem tazminatı ile prim alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı ile yapılan sözleşmede davacıya prim ödeneceğine dair bir madde bulunmadığını, davacının haksız yere başka bir firma ile anlaşmış olması nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırdığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 27.02.2018 tarihli ve 2016/426 Esas, 2018/191 Karar sayılı kararı ile; yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.10.2019 tarihli ve 2018/2019 Esas, 2019/2359 Karar sayılı kararı ile; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davacının kıdem tazminatı ve prim alacağı taleplerinin reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 02.03.2021 tarihli ve 2020/2594 Esas, 2021/5364 Karar sayılı ilâmı ile; davacı tarafından sunulan 28.04.2014 tarihli iş sözleşmesi dikkate alınarak davacının prim alacağının bulunup bulunmadığı ve sonucuna göre iş sözleşmesini feshinin haklı nedene dayanıp dayanmadığının değerlendirilmesi gerekli iken yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Direnme Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.09.2021 tarihli ve 2021/1529 Esas, 2021/2228 Karar sayılı kararı ile davacının davasının dayanağı olan ve dava dilekçesinde deliller arasında sayılan 28.04.2014 tarihli sözleşmeyi kendisine ihtar edilmesine rağmen yaklaşık 1,5 yıl sonra sunmuş olduğundan ve bunun kanuni sonucunun ise bu delile dayanmaktan vazgeçmiş sayılma olacağından söz konusu delilin de yukarıda detaylı şekilde açıklandığı üzere "yeni" delil olarak nitelendirilememesi sebebiyle bozma gerekçesinin benimsenmediği gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
1. Direnme kararı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 20.12.2022 tarihli ve 2022/9-24 Esas, 2022/1787 Karar sayılı kararı ile; davacı vekili tarafından dava dilekçesinde 28.04.2014 tarihli iş sözleşmesine dayanıldığı ve ekinde de dosyaya sunulduğu belirtildiğinden, Mahkemece usulüne uygun ihtar içeren ara karar ile davacıya dayandığı bu delilini sunması için süre vermediği dikkate alınarak davacının prim alacağının bulunup bulunmadığı ve sonucuna göre iş sözleşmesini feshinin haklı nedene dayanıp dayanmadığının davacı tarafından sunulan 28.04.2014 tarihli iş sözleşmesi dikkate alınarak değerlendirilmesi gerektiği yönündeki değişik gerekçe ile direnme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; mahal Mahkemesine yerinde inceleme yetkisi verilerek yeminli mali müşavir ile hesap bilirkişilerinden oluşan bilirkişi heyetinden prime hak kazanma koşulları ile miktarının değerlendirilmesi noktasında rapor alınmasının istenildiği, ikisi yeminli mali müşavir bir tanesi hesap bilirkişinden oluşan heyetten alınan raporda Şirketin merkezinde yerinde inceleme yapıldığı ilgili dönemlerdeki KDV beyannameleri üzerinden ihraç kayıtlı ve direkt ihracat beyanlarına göre primin değerlendirildiği ve sonuç olarak fesih tarihinde davacının hak kazandığı ancak ödenmeyen 509.037,53 TL prim alacağının bulunduğunun tespit edildiği, İlk Derece Mahkemesi tarafından davacının prim alacağı brüt 361.434,13 TL olarak hüküm altına alındığı ve karara karşı sadece davalının istinaf yoluna başvurduğu gözetildiğinde miktar itibarıyla davalı lehine oluşan usuli kazanılmış haklara uygun olarak bu tutardaki prim alacağının hüküm altına alınması gerektiği, davacının prim alacağının ödenmemesi nedeniyle davacının iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiği ve kıdem tazminatına hak kazandığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; Bölge Adliye Mahkemesince sadece 28.04.2014 tarihli iş sözleşmesi dikkate alınarak hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, bu sözleşmeden sonra imzalanan 30.04.2014 tarihli sözleşmenin ilk sözleşmeyi ortadan kaldırdığını, bu sözleşmede davacının ücretinin yeniden düzenlendiğini, aylık ücret dışında herhangi bir ücret talep edemeyeceğinin açıkça belirtildiğini, davacıya hiç prim ödemesi yapılmadığını, kabul anlamına gelmemekle prim alacağını hatalı hesaplandığını belirterek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının prim alacağı bulunup bulunmadığı ve iş sözleşmesinin feshi noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24 ve 32 nci maddeleri ile 120 nci maddesindeki atıf uyarınca yürürlükte bulunan 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçede ileri sürülen temyiz nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.