"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3970 E., 2023/4621 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 34. İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/30 E., 2023/574 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince 14.06.2022 tarihli karar ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 28.12.2022 tarihli karar ile yeniden yargılama yapılmak üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı sonrasında İlk Derece Mahkesince yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalının yurt dışında bulunan Shuakhevi Hidroelektrik projesinde 19.08.2015-29.11.2017 tarihleri arasında kalıpçı elemanı olarak çalıştığını, son ücretinin net 1.600,00 USD olduğunu, davalı işverence 3 öğün yemek ve kalacak yer verdiğini, davacının sabah 07.00-19.00 ve 19.00-07.00 vardiyalarında çalıştığını, 15 günde bir gün izin kullandırıldığını, iş sözleşmesinin işverence feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili ücretlerinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava dışı ... Şirketinden temin edilerek sunulan belgeler incelendiğinde, davacının 19.08.2015-31.05.2017 tarihleri arasında dava dışı Şirkette çalıştığını ve son ücretinin aylık 800,00 USD olduğunu, bununla birlikte sözleşmenin sona ermesi ile davacının dava dışı Şirketten tüm yasal haklarını alarak işten ayrıldığını, davacı ile davalı arasında imzalanmış bir sözleşme olmadığını, ücretinin davalı tarafından ödenmediğini ve davalının Batum-Gürcistan'da bir işyerinin olmadığını, bu nedenle davalıya husumet yöneltilemeyeceğini, ayrıca davacının işvereni olan dava dışı ... isimli Şirketin Gürcistan'da kurulu olması nedeniyle Mahkemenin uyuşmazlığın çözümünde yetkili olmadığını, mutad işyeri hukuku olan Gürcistan hukukunun somut uyuşmazlığa uygulanması gerektiğini, ayrıca zamanaşımı def'inde bulunduklarını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı ile davalı arasında imzalanan yurt dışı iş sözleşmesinde Gürcistan hukukunun seçimine dair bir anlaşma yapıldığı, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun'un (5718 sayılı Kanun) 27 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca somut uyuşmazlığa seçilen hukuk olan Gürcistan hukukunun uygulanması gerektiği, aynı zamanda mutad işyeri hukukunun da Gürcistan hukuku olduğu, Gürcistan İş Kanunu'nun 1 inci maddesinin ikinci fıkrasında "Bu kanunun veya diğer özel bir kanunun düzenlemediği iş ilişkileri ile ilgili hususlar, Gürcistan Medeni Kanunu normlarına uygun olarak düzenlenip yorumlanır." hükmüne yer verildiği, Gürcistan Medeni Kanunu'nun 129 uncu maddesinin birinci fıkrasında da sözleşmeden kaynaklı alacaklarda zamanaşımı süresinin 3 yıl olarak belirlendiği, iş sözleşmesinin 31.05.2017 tarihinde sona erdiği, işbu davanın ise 21.01.2021 tarihinde açıldığı ve davalı tarafça süresinde sunulan cevap dilekçesinde zamanaşımı def'inde bulunulduğu hususları dikkate alınarak davanın zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; dava dosyasında yer alan belgelerde ve iş sözleşmesinde, Gürcistan hukukundaki zamanaşımı süresinin yazılı olmadığını, konu hakkında davacı işçiye bilgilendirme yapılmadığını, zira Gürcistan mevzuatında belirtilen davacının hakkın ihlalini öğrendiği ya da öğrenmesi gerektiği tarihin işbu dava ile ortaya çıktığının kabulu gerektiğini, diğer seri dosyalarda bu yönde yapılan itirazlarının kabul gördüğünü ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 5718 sayılı Kanun'un 8 inci maddesi uyarınca zamanaşımı, hukuki işlem ve ilişkinin esasına uygulanan hukuka tâbi olduğundan davacı tarafça talep edilen alacakların zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususunun Gürcistan mevzuatına göre değerlendirilmesinin yerinde olduğu, iş sözleşmesinin 29.11.2017 tarihinde sona erdiğini, davanın ise 21.01.2021 tarihinde açıldığını, buna göre Gürcistan Medeni Kanunu'nda öngörülen 3 yıllık zamanaşımı süresi geçtikten sonra açılan davanın bu nedenle reddine karar verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesindeki gerekçelere ilaveten Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 05.07.2023 tarihli ve 2023/5975 Esas, 2023/10856 Karar sayılı ilâmında davalı tarafça cevap dilekçesinde yabancı hukukun uygulanması yönünde bir savunmada bulunulmaması hâlinde uyuşmazlığa Türk hukukunun uygulanması gerektiğinin ifade edildiğini, buna göre davalı tarafça cevap dilekçesinde yabancı hukukukun uygulanması yönünde savunmada bulunulmadığı hususu da dikkate alındığında uyuşmazlığa Türk hukukunun uygulanması gerektiğini savunarak Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derce Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, iş sözleşmesine uygulanacak hukuk, davanın süresinde açılıp açılmadığı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 5718 sayılı Kanun'un 24 üncü maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"...
(3) Hukuk seçimi taraflarca her zaman yapılabilir veya değiştirilebilir. Sözleşmenin kurulmasından sonraki hukuk seçimi, üçüncü kişilerin hakları saklı kalmak kaydıyla, geriye etkili olarak geçerlidir.
..."
3. 5718 sayılı Kanun'un 27 nci maddesi şöyledir:
" (1) İş sözleşmeleri, işçinin mutad işyeri hukukunun emredici hükümleri uyarınca sahip olacağı asgarî koruma saklı kalmak kaydıyla, tarafların seçtikleri hukuka tâbidir.
(2) Tarafların hukuk seçimi yapmamış olmaları hâlinde iş sözleşmesine, işçinin işini mutad olarak yaptığı işyeri hukuku uygulanır. İşçinin işini geçici olarak başka bir ülkede yapması hâlinde, bu işyeri mutad işyeri sayılmaz.
(3) İşçinin işini belirli bir ülkede mutad olarak yapmayıp devamlı olarak birden fazla ülkede yapması hâlinde iş sözleşmesi, işverenin esas işyerinin bulunduğu ülke hukukuna tâbidir.
(4) Ancak hâlin bütün şartlarına göre iş sözleşmesiyle daha sıkı ilişkili bir hukukun bulunması hâlinde sözleşmeye ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri yerine bu hukuk uygulanabilir."
4. 5718 sayılı Kanun'un 2, 5, 8, 40 ve 44 üncü maddeleri.
3. Gürcistan İş Kanunu'nun 1 nci maddesi ve Gürcistan Medeni Kanunu'nun 129 ve 130 ncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.