"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı işyerinde çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin %30 oranında fazlası olarak belirlenerek ödendiğini, kadroya geçerken bireysel iş sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin %30 oranında fazlası olarak belirlendiğini, ancak davalı tarafından eksik ödeme yapıldığını, ikramiye ve ilave tediyelerinin de eksik ödendiğini ileri sürerek ödenmeyen ücret, ilave tediye ve ikramiye, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile gece vardiyası fark ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, kadroya geçiş sonrası Yüksek Hakem Kurulu kararı ile uygulamaya konulan toplu iş sözleşmesi hükümleri dikkate alınarak davacının ücretin belirlendiğini, ücrette indirimin veya hukuka aykırı bir uygulamanın söz konusu olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.06.2022 tarihli ve 2022/4 Esas, 2022/175 Karar sayılı kararıyla; taraflar arasında akdolunan 02.04.2018 tarihli belirsiz süreli iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde işçiye her ay brüt asgari ücretin %30 fazlası üzerinden günlük olarak ödeme yapılacağının belirtildiği, işverenle imzalanan işbu sözleşmedeki kuralın her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı, 01.01.2019 tarihinden itibaren davacının mevcut ücretine sadece %4 zam yapılarak belirsiz süreli iş sözleşmenin ücrete ilişkin 7 nci maddesinin uygulanmadığı, davalı işverenin 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22 nci (4857 sayılı Kanun) maddesine aykırı şekilde çalışma koşullarında ve iş sözleşmesinde tek taraflı değişiklik yaparak davacının ücretini eksik ödediği, bu nedenle de davacı işçinin fark ücret ve buna bağlı ilave tediye farkı, ikramiye farkı, genel tatil ücreti farkı, fazla çalışma ücreti farkı ve gece vardiyası zammı farkı alacağı taleplerinin yerinde olduğu gerekçesiyle bilirkişi raporu doğrultusunda hesaplanan alacaklar hüküm altına alınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 15.09.2022 tarihli ve 2022/259 Esas, 2022/1804 Karar sayılı kararıyla; davacının kadroya geçirilirken imzalanan iş sözleşmesinde ücret miktarının asgari ücretin belli oranda fazlası olarak belirlendiği ve bu kuralın her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı, davacıya toplu iş sözleşmesi uyarınca her dönem için %4 zam uygulanarak hesaplanan miktar nazara alındığında davacının kadroya geçtikten sonraki ücretinin taraflar arasında düzenlenen iş sözleşmesine uygun olarak ödenmediği, hesaplanan miktardan ödenen miktarın mahsubu ile belirlenen davacının ödenmemiş fark ücret, fark ikramiye, fark ilave tediye alacakları bulunduğu ve emsal Yargıtay kararları uyarınca davacının fark ücret taleplerinin yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 27.12.2022 tarihli ve 2022/1547 Esas, 2022/17904 Karar sayılı ilâmı ile; davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek davacının 25.12.2020 tarihinde Öz-Sağlık İş Sendikasına üye olduğu, üyeliğin ilgili Sendika tarafından 28.12.2020 tarihinde davalı Bakanlığa bildirildiği, 4857 sayılı Kanun'da gece zammı ödenmesine yönelik herhangi bir hükmün bulunmadığı da nazara alındığında, 31.10.2020 tarihinden sonraki dönem için toplu iş sözleşmesine dayalı olarak hesaplama yapılmasının ancak 28.12.2020 tarihinden sonrası için mümkün olabileceği gözetilmeden, 31.10.2020 tarihinden sonraki dönem için fark gece zammı alacağı hesaplanmasının hatalı olduğu ve ayrıca ilave tediye alacağının dava dilekçesinde talep edilen kısmı için yasal faiz, ıslah dilekçesi ile talep edilen kısmı için en yüksek mevduat faizini aşmamak üzere yasal faize hükmedilmesi gerektiği gerekçeleiryle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma kararında belirtildiği şekilde hesaplama yapılan bilirkişi raporu doğrultusunda gece çalışması alacağının kısmen kabulüne karar verildiği ve ilave tediye alacağına davacı talebi de gözetilerek dava dilekçesinde talep edilen kısmı için yasal faiz, ıslah dilekçesi ile talep edilen kısmı için en yüksek mevduat faizini aşmamak üzere yasal faize hükmediliği belirtilip uyuşmazlık konusu diğer alacak kalemlerine ilişkin olarak bozma öncesi gerekçeler tekrar edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz başvurusunda; hüküm altına alınan ücret farkı alacağının %4'lük kısım düşüldükten sonra eksik hesaplandığını ileri sürerek ve inceleme sırasında resen gözetilmesi gereken sair nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz başvurusunda; davacının iş sözleşmesinde belirlenen ücretin çok üzerinde ücret aldığını, toplu iş sözleşmesiyle davacının ücretinde artış olduğunu, bordrolardan da görüleceği üzere 31.12.2018 tarihindeki ücreti korunarak bu ücretin üzerine %4'lük zam yapıldığını, herhangi bir ücret indirimine gidilmediğini, davacının dava dilekçesinde talep etmiş olduğu gibi her yıl belirlenen asgari ücrete bireysel sözleşmede yer alan oranın eklenmesi, bu şekilde belirlenen miktarın üzerine toplu iş sözleşmesinde belirlenen oran eklendikten sonra bir de toplu iş sözleşmesinde belirlenen tüm kalemlerin eklenmesi ile sürekli işçi kadrosunda görev yapan personelin ücretlerinin fahiş bir hâl alacağının açık olduğunu, bu hesap şekline göre davacı ile diğer personel arasında büyük bir dengesizlik oluşacağını, sözleşmede oran olmayan işçilerin davalarının kabul edilmeyip oran yazılı işçiler yönünden kabul kararları verilmesinin eşitsizliğe yol açtığını, el yazılı oranın müvekkili İdarenin bilgisi ve talimatı dışında yazıldığını ve bağlayıcı olmadığını, ücret alacağı dışındaki alacak taleplerinin de haksız ve dayanaksız olduğunu, davacının ilave tediye alacağına hak kazanmadığını, faiz başlangıç tarihleri ve türlerinin de yanlış belirlendiğini ileri sürerek ve inceleme sırasında resen gözetilmesi gereken sair nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacın fark gece çalışması alacağının hesabı ve ilave tediye alacağına hükmedilecek faizin türü konularındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 inci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
02.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.