"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/460 E., 2024/839 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 4. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/521 E., 2023/944 K.
Taraflar arasındaki delege seçimlerinin iptali ile sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Genel kurul dışında yapılan delege seçimlerinin iptali istemine ilişkin dava bakımından Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş ise de 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun (4688 sayılı Kanun) 43 üncü maddesi atfı ile uygulanması gereken 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine yapılan itirazların, mahkemece kesin olarak karara bağlanacağı ve mahkemece verilen kararlara karşı temyiz yolunun kapalı bulunduğu açık olarak ifade edilmiştir. Bu itibarla delege seçimlerinin iptali davası bakımından 6356 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Genel kurulun iptali davası bakımından; Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; kendisinin Ankara 1 No.lu şube başkan adayı olduğunu, 30.10.2022 tarihli şube genel kurulunun Tüzük ve kanunlara aykırı olarak yapıldığını, tüm şube üyelerinin e-mail ve cep telefonları kayıtlı olduğu hâlde üyelere, Genel Kurul toplantı bilgisinin verilmediğini, web sitesinde ilan edilmediğini, mesaj ve cep telefonlarına SMS gönderilmediğini, böylece Genel Kurul ve Genel Kurul delege belirleme işleminin üyelerden açıkça gizlendiğini, delegelerin Tüzük'e aykırı şekilde belirlendiğini, Genel Kurul daveti, faaliyet ve denetim raporlarının delegelere gönderilmediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 30.10.2022 tarihinde gerçekleştirilen Bem-Bir-Sen Ankara 1 No.lu Şubesi 7. Olağan Genel Kurulunun iptaline, kayyım tayinine, hukuka aykırı olarak belirlenen delegelerin iptal edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı vekili cevap dilekçesinde; hak düşürücü süre içinde dava açılmadığını, davacının sendika üyesi, şube genel kurul delegesi ve başkan adayı olduğunu, Şube Genel Kurul kararına imza attıktan sonra genel kurul ve bu kurulda alınan kararların iptalini istemesinin kötüniyetli olduğunu, aynı şekilde davacının delege seçimlerinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürdüğünü, ancak kendisinin de delege seçilip genel kurula katıldığını, delege seçimlerinin Tüzük'e uygun yapıldığını, itiraz olmadığını ve kesinleştiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Dâhili davalı cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; delege seçimlerinin iptali davası bakımından; delege adaylık başvuru ilanı, ilanın askıda kaldığı ve indirildiği, kesinleşen delegelik listelerinin ilanı ve askıdan indirilmesine dair tutanak örneklerinde söz konusu ilanların hangi işyerine ait olduğu, kaç adaylık veya kesinleşen delegelik bulunduğu, ilanın nerede yapıldığı ve bazı tutanaklarda tarih bulunmadığının görüldüğü, her bir işyeri için seçilmesi gereken delegelik sayısı kadar, işyerlerinden delegelik başvurusunun kayda alındığı, bu kota dolduktan sonra yeni başvuru alınmayarak, Delege Seçim Yönetmeliği'nin 7 nci maddesinin son fıkrasındaki "Delege seçimlerinde, belirlenen delege sayısından fazla aday olmaması halinde seçim yapılmaz." düzenlemesi, ibraz olunan ve her bir işyeri için delege aday isim ve seçilmişliklerinin gösterildiği tutanak örneklerinde alınan oy miktarının bulunmaması da dikkate alındığında, işyerlerinde delege seçim işlemi yapılmamış olduğu hususunun sabit olduğu, her iki yan tanıklarınca da beyan edildiği gerekçesiyle davanın kabulü ile delege seçimlerinin iptaline; genel kurulun iptali davası bakımından; gerek genel kurul toplantısının yer, gün, saatinin toplantı tarihinden önce süresinde delegelere bildirilmediği, gerekse iki genel kurul arasındaki döneme ilişkin faaliyet ve hesap raporu ile denetim raporlarının delegelere ulaştırılmadığı, genel kurul salonunda bu raporlar okunsa bile incelemeye yeterli vakit bulunmaması nedeniyle yönetim ve denetim kurullarının faaliyetlerinin ibra edilip edilmemesi yönünden delegelerin sağlıklı iradesi oluşmayacağı, toplantı için yeterli sayıya ulaşıldığının yoklama yapılarak tespit edilmesi hâlinde genel kurul açılacağı, davalı tarafça sunulan divan tutanağında divan heyeti için kimlerin aday olduğu, kaç önerge verildiği, yapılan oylamanın oybirliği ile mi oy çokluğu ile mi kabul edildiği belirtilmeyip, çoğunluğun sağlandığı belirtilen genel kurul toplantısında en az 5 kişiden oluşması gereken divan heyeti için önerge, adaylık ve seçim işleminin nasıl yapıldığı ve oy verme işlemi ile seçilmelerinin nasıl olduğunun divan tutanağından belli olmadığı gibi, divan heyetinin 3 kişiden oluşmasının da tüzük hükmüne aykırı olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile şube genel kurulunun iptaline ve şubeye kayyım tayinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; hak düşürücü süre içinde dava açılmadığını, davacının sendika üyesi, şube genel kurul delegesi ve başkan adayı olduğunu, şube genel kurul kararına imza attıktan sonra genel kurul ve bu kurulda alınan kararların iptalini istemesinin kötüniyetli olduğunu, aynı şekilde davacının delege seçimlerinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürdüğünü, ancak kendisinin de delege seçilip genel kurula katıldığını, delege seçimlerinin Tüzük'e uygun yapıldığını, itiraz olmadığını ve kesinleştiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya kapsamındaki tanık anlatımları ile bilgi ve belgelere göre, delege seçimlerinin Tüzük ve yönetmelik hükümlerindeki usule göre yapılmadığı, esasen demokratik esaslara uygun bir seçim yapıldığının da ileri sürülüp kanıtlanmadığı, diğer taraftan genel kurula katılacak delegelere toplantının usulüne uygun bildirildiğinin, gündem, faaliyet hesap ve denetim raporlarının toplantıdan önce usulünce ulaştırılıp bilgilendirme yükümünün yerine getirildiğinin de kanıtlanamadığı; Genel Kurulda yapılmayan delege seçimlerine ilişkin İlk Derece Mahkemesi tarafından verilen kararlar mahiyeti itibarıyla kesinlikte kaldığından bu hususta esasa ilişkin istinaf incelemesi yapılamadığı, öte yandan delege seçiminin kesin olarak İlk Derece Mahkemesi tarafından iptalinin ise genel kurulun oluşumunun da sakatlanmasına neden olduğundan Genel Kurulun iptalinin bu nedenle yerinde olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, genel kurul dışında yapılan delege seçimlerinin iptali ile sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4688 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesi atfı ile uygulanan 6356 sayılı Kanun’un “Seçimlere itiraz” kenar başlıklı 15 inci maddesi şöyledir:
“(1) Genel kurulda yapılan organ ve delege seçimlerinin devamı sırasında yapılan işlemlere ilişkin olarak seçim sonuç tutanaklarının düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, 14 üncü madde hükümlerine göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili kuruluş veya şubesine bildirir.
(2) Bakanlık veya kuruluş ya da şubesinin üye ve delegeleri; kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak genel kurul ve seçim yapılması veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük ya da kanuna aykırı uygulama iddiasıyla, bu işlemlerin veya genel kurulun iptali için genel kurul tarihinden itibaren bir ay içerisinde dava açabilir. Dava basit yargılama usulüne göre iki ay içerisinde sonuçlandırılır. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtayca on beş gün içinde kesin olarak karar verilir.
(3) Genel kurulun veya genel kurulda yapılan organ seçiminin iptaline karar verildiği takdirde mahkeme; genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak, seçimleri yapmak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere, 4721 sayılı Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder ve görev sürelerini belirler.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “Genel kurul dışında yapılan delege seçimi” kenar başlıklı 16 ncı maddesi de şöyledir:
“(1) Genel kurul dışında yapılan delege seçimleri üyeler tarafından serbest, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm esasına ve tüzük hükümlerine göre yapılır.
(2) Genel kurul dışında yapılan delege seçimlerine seçim sonuçlarının ilanından sonra iki gün içinde yapılacak itirazlar, mahkeme tarafından kesin olarak karara bağlanır. Delege seçiminin mahkeme tarafından iptal edilmesi hâlinde, seçimler on beş gün içinde yenilenir.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Genel kurulun iptali davası bakımından; temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Delege seçimlerinin iptaline ilişkin dava bakımından davalı vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
2. Sendika şube genel kurulunun iptali istemine ilişkin dava bakımından temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.