"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 14. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... (...) Genel Müdürlüğü nezdinde 1986 yılında 4857 sayılı İş Kanunu (4857 sayılı Kanun) kapsamında işe girdiğini ve hâlihazırda davalı ...
Müdürlüğe bağlı şube müdürlüğünde işçi statüsünde
çalışmasına devam ettiğini, işe başladığı tarihten itibaren sendika üyesi olduğunu, 1986-1999 yılları arasında mevsimlik işçi olarak çalıştığını, 1999 yılında sürekli işçi kadrosuna intibak ettirildiğini ancak mevsimlik işçi statüsünde iken yaptığı çalışma
sürelerinin ve terfilerinin dikkate alınmadığını ve işe yeni başlayan bir işçi pozisyonuna tâbi tutulduğunu, kademe ve
derecesinin en alt seviyeye çekilerek ücret ödemesinin en alt seviyeden yapıldığını, dolayısıyla aynı
işyerinde aynı derece ve kademede bulunan aynı niteliğe sahip işçinin ücreti ile kendi ücreti
arasında farklılık oluştuğunu, bu durumda davalı işverenin eşit davranma borcuna aykırı davranarak
davacıya ücret alacağını eksik ödendiğini, işverenin
bu uygulamasının mevzuata aykırı olduğunu; nitekim müvekkilinin kademe ve derecelerinin hesap edilerek ücret
intibakının yapılması ile bu intibak sonucunda tüm işçilik alacaklarının (fark ücret, fark ilave tediye, fark akdi
ikramiye, fark iş güçlüğü ek ödemesi, yıllık izin, ağır vasıta yıpranma primi) hesaplanarak davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davacının, müvekkili İdarede 1991-1998 tarihleri arasında iş sözleşmesi ile geçici
işçi olarak çalıştığını, geçici işçilerin daimi işçi kadrolarına atanması sınavını kazanarak sürekli işçi kadrosuna
geçtiğini, geçici işçi iken atölye usta yardımcısı pozisyonunda iken sürekli işçi kadrosuna
geçtiğinde usta yardımcısı ünvanını aldığını, o dönem geçerli olan işletme toplu iş sözleşmesinin 48 inci maddesinin"Pozisyon Değişikliğine Verilecek Yevmiye" başlıklı (1) inci bendinin (a) alt bendinde "a-)Aynı
grupta başka bir pozisyona geçenlerin yevmiyeleri; bulunduğu grupta diğer bir pozisyonun
sınavına katılarak başarı kazanan işçi yeni pozisyonda almakta olduğu yevmiyesi ile göreve
başlatılır." hükmüne yer verildiğini,
davacının kadroya alınması ile grubunun değişmediğini, sadece pozisyonunun değiştiğini, bu yevmiye baz alınarak toplu iş sözleşmesi
hükümlerindeki zam ve hakların davacının tüm alacak kalemlerine yansıtılarak ödendiğini, diğer bir ifade ile
davacıya 1990-1998 yılları arasında çalıştığı döneme ilişkin işletme toplu iş sözleşmesi hükümleri kapsamında tüm
terfi zamları ve ücrete ek ödemelerinin verildiğini, bunun yanı sıra sözleşmenin 101 inci maddesinin (2) nci bendinde "... tüm atölyelerde fiilen formen, bakım onarım formeni, atölye imal ve tamir kontrolü, posta başı, usta başı, usta, usta yardımcısı, atölye yağcısı
görevlerinde çalışanlar ile seyyar tamirhane usta ve yardımcılarına ve kanalet, beton, boru,
direk fabrikalarında çalıştırılan işçilere çıplak yevmiyelerinin %5'i tutarında yıpranma primi
ödenir." hükmüne yer verildiğini, davacının pozisyonunun da usta yardımcısı olduğu nazara alındığında ağır vasıta tazminatına da hak kazanmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının, davalı ... Müdürlüğe bağlı 5. Bölge İkmal Şube Müdürlüğü işçisi sendika üyesi olarak çalıştığı, davacının bir kısım alacaklarının ödenmediği ya da eksik ödendiğini iddia ettiği, alınan bilirkişi raporunda bu hususun varlığının tespit edildiği ve davacı tarafından ıslah yapıldığından, davanın kısmen kabulü ile fark ücret alacağı, fark ikramiye alacağı, fark ilave tediye ücreti alacağı, fark iş güçlüğü ek ödemesi ücreti alacağı taleplerinin kabulüne, yıllık izin ücreti talebinin reddine, ağır vasıta yıpranma prim alacağı talebinin arabuluculuk dava şartı yerine getirilmediğinden usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı vekili; sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin ücret intibaklarının protokole uygun şekilde yapıldığını, toplu iş sözleşmesi hükümlerindeki zamların davacının tüm alacak kalemlerine yansıtılarak ödendiğini, mevsimlik işçi iken sınav, protokol veya engelli/hükümlü yöntemlerince daimi kadrolara alınan işçiler için hizmet süreleri esas alınarak kademe/derece intibakının yapılması yönünde bir toplu iş sözleşmesi hükmü bulunmadığını, dolayısıyla kadroya alınan mevsimlik işçilerin yeni işe alınmış kabul edilmek suretiyle ek 2 sayılı cetvelde belirtilen yevmiyelerin uygulanması gerektiğini, davacının mevsimlik olarak çalışmış olduğu sürelerin tam 1 yılı tamamlamadığını, buna rağmen her sene için kademe terfi verilmesinin toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı olduğunu, ayrıca bilirkişi raporunda davacının yevmiyesinin fazla hesaplandığını, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin de hatalı belirlendiğini belirterek Mahkeme kararının kaldırılması ile davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davacı vekili; 05.06.2023 tarihli dilekçesi ile vekâlet ücreti ve yargılama giderleri bakımından hükmün tamamlanması talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen asıl kararı ile; davacının, davalı ... Genel Müdürlüğü bünyesinde 23.06.1986 -30.12.1998 tarihleri arasında geçici işçi sıfatıyla aralıklı olarak 11 yıl 4 ay 14 gün çalıştığı, 31.12.1998 tarihinde kadroya alındığı, aynı zamanda işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan sendikaya üye olduğu, kadroya alındığı tarihteki yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesi uyarınca geçmiş dönemdeki kıdemi dikkate alınarak yevmiyesinin belirlenmesi gerekirken geçmiş kıdemi dikkate alınmadan yeni işe girmiş işçi gibi yevmiyesinin belirlendiği, bu sebeple davacının fark alacaklarının bulunduğu, davaya karşı yapılan zamanaşımı savunmasının dikkate alındığı anlaşılmakla davalı tarafından bu hususlara ilişkin olarak ileri sürülen istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı; ancak yargılama neticesinde tarafların haklılık durumuna göre Mahkemece yargılama gideri ve vekâlet ücretinin hüküm altına alınması gerekirken, İlk Derece Mahkemesinin gerekçeli kararında sadece hüküm fıkrasının yer aldığı, yargılama giderleri ve vekâlet ücretine ilişkin bir hükmün bulunmadığı anlaşılmakla davalının bu hususa ilişkin olarak istinaf talebinin yerinde görüldüğü; kaldı ki davacının da beyan dilekçesi ile bu eksikliğinin düzeltilmesini talep ettiği görüldüğünden, Dairece yargılama giderleri tarafların haklılık durumlarına göre hesaplanarak, Mahkeme kararının kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulü ile fark ücret alacağı, fark ikramiye alacağı, fark ilave tediye ücreti alacağı, fark iş güçlüğü ek ödemesi ücreti alacağının kabulüne, yıllık izin talebinin reddine, ağır vasıta yıpranma prim alacağı talebinin arabuluculuk dava şartı yerine getirilmediğinden usulden reddine ve haklılık oranlarına göre taraf vekilleri lehine vekâlet ücretine hükmedilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının geçici/mevsimlik işçi olarak çalıştırıldığı sürenin kademe terfiinde dikkate alınıp alınamayacağı, buna bağlı olarak fark alacaklarının bulunup bulunmadığı ve varsa alacakların hesaplanması ile yargılama giderleri hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 4857 sayılı Kanun'un 32 ve 59 uncu maddeleri.
3. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi (Mülga 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’nun 9 uncu maddesi).
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... Genel Müdürlüğü harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.