"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 24. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : DİSİPLİN KURULU KARARININ İPTALİ
ASIL DAVA
MAHKEMESİ : ... 7. İş Mahkemesi
1.BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 5. İş Mahkemesi
2.BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ...17. İş Mahkemesi
3.BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ...17. İş Mahkemesi
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Asıl davada davacı vekili, müvekkilinin ... İş Sendikası üyesi ve ... 1 No’lu (...) Şubesi Mali Sekreteri olduğunu, davalı Sendikanın Merkez Disiplin Kurulu, 25/07/2018 tarih ve 2018/21 sayılı kararı ile ... 1 nolu Şube Mali Sekreterliği görevinden 6 ay süreyle geçici olarak el çektirilmesine karar verdiğini, bu kararın müvekkiline 26/07/2018 de tebliğ edildiğini, ... Sendikası Genel Yönetim Kurulu, Sendikanın 21/06/2018 tarihli Genel Temsilciler Kurulunda müvekkilinin yaptığı konuşmayı gerekçe göstererek müvekkilinden 16/07/2018 tarih 2018/886 sayılı yazı ile savunma istediğini, davalı Sendika 17 maddeden oluşan savunma isteme yazısındaki ilk maddeden sonra gelen 10 maddenin müvekkilinin davalı sendikanın Genel Kurulundan sonraki en önemli iç tartışma ve değerlendirme toplantısı ve yılda bir yapılan Genel Temsilciler Kurulundaki konuşmasına ilişkin olduğunu, müvekkilinin kendisinden istenen savunmayı davalı sendikanın Genel Yönetim Kurulu'na 19/07/2018 tarihinde gönderdiğini, Genel Yönetim Kurulu ve Merkez Disiplin Kurulu'nun kararının Sendikanın Ana Tüzüğü'ne dahi aykırı olduğunu, uzun süre görevden uzaklaştırma kararı üyelikten çıkarma niteliğinde olduğunu iddia ederek ... Sendikası Merkez Disiplin Kurulu'nun 25/07/2018 tarih ve 2018/21 sayılı kararının dava sonuna kadar tedbiren durdurulmasına ve iptaline ve müvekkilinin ... Sendikası ... 1 Nolu Şubesi Mali Sekreterliği görevinin devamına, el çektirme kararı nedeniyle mahrum kaldığı mali hakların kendisine ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Birinci birleşen davada davacı vekili; davalı ... İş Sendikası Merkez Disiplin Kurulunun 25/07/2018 tarih ve 2018/21 sayılı kararı ile davacı ... 1 Nolu Şube Mali Sekreterliği görevinden 6 ay süreyle geçici olarak el çektirilmesine ilişkin kararın tedbiren durdurulması ve iptali istemi ile ... 7. İş Mahkemesi’nin 2018/390 esas saylı dosyası ile dava açıldığını, müvekkilinin hakkında 6 aylık sürelerle verilen iki ayrı görevden el çektirme kararı müvekkili bakımından dayanılması zor, hukuka aykırı, haksız ve kötü niyetli olduğunu iddia ederek ... Sendikası Merkez Disiplin Kurulu'nun 22/01/2019 tarih ve 2019/22 sayılı kararının iptaline ve müvekkili Birleşik Metal- İş Sendikası ... 1 Nolu Şubesi Mali Sekreterliği görevinin devamına, el çektirme kararı nedeniyle mahrum kaldığı mali haklarının kendisine yasal faiziyle ödenmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
İkinci birleşen davada davacı vekili, ... Sendikası Merkez Disiplin Kurulunun 19/04/2019 tarih ve 2019/24 sayılı ıhraç kararının iptaline ve müvekkilinin ... Sendikası ... 1 Nolu Şubesi Mali Sekreterliği görevinin devamına, müvekkilinin ihraç kararı nedeniyle mahrum kaldığı tüm mali hakların kendisine mahrum kaldığı tarihlerden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Üçüncü birleşen davada davacı vekili, yöneticilik görevinden haksız uzaklaştırılması sebebiyle mahrum kaldığı alacaklarını ve bu kapsamda kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret ile sosyal hak ve alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, asıl dava, birinci birleşen dava ve ikinci birleşen davanın kabulüne, üçüncü birleşen davanın ise kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 28. maddesinin altıncı fıkrasında, sendikaların, gelirlerini, bu Kanunda ve tüzüklerinde gösterilen faaliyetler dışında kullanamayacağı ve bağışlayamayacağı hususu belirtilmiştir.
6356 sayılı Kanun'un 8. maddesinde, sendika tüzüklerinde, sendika yöneticilerinin ücretleri ile ilgili usul ve esasların yer alması gerektiği belirtildikten sonra, aynı Kanun'un 11. maddesinde, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu üyelerine verilecek ücret, tazminat, ödenek ve yolluklar ile sosyal hakların belirlenmesi konusundaki görev ve yetkinin genel kurulda olduğu ifade edilmiştir.
Sendika ile sendika yöneticileri arasındaki ilişkinin kural olarak vekalet ilişkisi olduğu kabul edilmelidir. Ücret, vekalet sözleşmesinin zorunlu unsuru değildir. Buradan hareketle sendikalarda profesyonel sendika yöneticisi ve amatör sendika yöneticisi olmak üzere iki tip yöneticinin söz konusu olduğunu söylemek gerekir. Sendika yöneticilerine verilecek ücretler ile sağlanacak diğer menfaatleri belirleme yetkisi ise münhasıran genel kuruldadır.
Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
1-Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-Dosya içeriğinden ... 1 nolu şube mali sekreteri olan davacının 13/07/2015 tarihinden itibaren profesyonel yönetici olarak görev yaptığı, davacının bu görevinin ise yeniden seçilemediği 05/05/2019 tarihli şube olağan genel kurulu ile son bulduğu anlaşılmaktadır.
Sendika Tüzüğünün 42 nci maddesinin (f) bendi;
“Genel Yönetim Kurulu üyeleri ve sendika şubesinde seçimle gelip yönetim kurulu başkan ve üyeliklerinde profesyonel görev alanların yeniden seçilememeleri veya ölüm, maluliyet, emeklilik gibi nedenlerle görevlerinden ayrılmaları veya başka nedenlerle görevlerinden çekilmeleri, seçime girmemeleri halinde kendilerine sendika şubesi veya sendikanın yöneticiliğinde geçen her bir yıl için aylık ücretlerinin (her türlü sosyal yardım ve ikramiyeler ile diğer ödemelerin bir aya isabet eden tutarı dahil) bir günlük miktarının otuz katı brüt tutarı net olarak kıdem tazminatı adı altında ödenir.
Genel Yönetim Kurulu üyeleri ve sendika şubesinde seçimle gelip yönetim kurulu başkan ve üyeliklerinde profesyonel görev alanların yeniden seçilememeleri veya ölüm, maluliyet, emeklilik gibi nedenlerle görevlerinden ayrılmaları veya başka nedenlerle görevlerinden çekilmeleri, seçime girmemeleri halinde, sendika şubesi veya sendika yöneticiliği altı aydan az sürmüş olan yönetici için iki haftalık, birbuçuk yıla kadar sürmüş olan yönetici için dört haftalık, birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş yönetici için altı haftalık, üç yıldan fazla sürmüş yönetici için sekiz haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatı verilir.”
Şeklindedir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgulara göre, Sendika Tüzüğü gereğince görevleri son bulan profesyonel yöneticilere kıdem ve ihbar tazminatı adı altında ödeme yapılmasının öngörüldüğü, davacının yöneticilik görevinin sona erme tarihinin 05/05/2019 olduğu, buna mukabil kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının talep edildiği davanın ise 03/05/2019 tarihinde açıldığı, her davanın açıldığı tarihteki maddi ve hukuki olgulara göre karara bağlanması gerektiği gözetildiğinde dava tarihi itibariyle davacının Sendika Tüzüğünde kıdem ve ihbar tazminatı adı altında öngörülen alacaklar bakımından talep hakkının doğmadığı açık olduğundan, bu talepler bakımından davanın reddine karar verilmelidir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.
3-Mahkemece davacının ücretinin belirlenmesi konusunda yapılan araştırma da eksik ve hüküm kurmaya yeterli değildir.
Davacının görev süresi olan 13/07/2015 ilâ 05/05/2019 tarihleri arası döneme ilişkin diğer şube yöneticilerinin ve gerekirse başka şube yöneticilerinin de bordroları davalı sendikadan getirtilmeli, davacının emsali yönetici tespit edilmeli ve bu suretle davacının ücret düzeyi belirlenmelidir. Eksik inceleme ile verilen karar isabetsizdir.
4-Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, ücret alacağı ile sosyal haklara ilişkin alacaklar bakımından, brüt tutarların net olarak hesaplanmasında her ay bakımından vergi kesintilerinin belirtilmemesi de doğru değildir. Mahkemece bu konuda denetime elverişli ek rapor alınması gerektiği de dikkate alınmalıdır.
Anılan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddi kararı hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 27/10/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.