"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 51. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 27. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki ... ... müfettişi raporunun iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... ... Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından müvekkili Şirkette fazla çalışma yapıldığı, fazla çalışma ücretlerinin ödenmediği, zamlı ek bordro düzenlenmesi gerektiği iddia edilerek rapor düzenlenmek suretiyle idari para cezası verildiğini, düzenlenen raporun usul ve kanuna aykırı olduğunu, fazla çalışma yapıldığında karşılığının ödendiğini, davalı işçilerin fazla çalışma alacağı bulunmadığını, her bir işçi için ayrı ayrı zamanaşımı def’inde bulunduklarını, işyerinde imalat ve montaj bölümlerinin farklı olduğunu, raporda bölümlerin karıştırılarak hata yapıldığını, idari para cezalarına da itiraz edildiğini belirterek 30.04.2015 tarih ve 10139 İnc-Rp-25 No.lu rapora ve tutulan tutanaklara itirazlarının kabulü ile raporun iptaline, her bir davalıya ayrı ayrı fazla çalışma yönünden borçlu bulunmadıklarının tespiti ile yapılan işlemin bu yönden de iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı işçiler, davaya cevap dilekçesi sunmamıştır.
2. Davalı ... ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; dava konusu edilen ve iptali istenen raporun ... ... Teftiş Kurulu Başkanlığının raporu olduğunu, dolayısı ile müvekkilinin davalı olarak gösterilmesinin usulsüz olduğunu, dava konusu raporu tesis eden ... ... Teftiş Kurulu Başkanlığının müvekkili Kurumun bir organı olmadığını, bu davada husumetin müvekkili Kuruma yöneltilemeyeceğini, Çalışma Bakanlığı ... Teftiş Kurulu Başkanlığı ... müfettişince 14.04.2015 tarihinde işyerinde tutanak tutulduğunu ve tutulan bu tutanağın davacı işveren temsilcisi ... ... tarafından hiçbir ihtirazı kayıt ... sürülmeden imzalandığını, davacıya ait işyerinde yapılan denetimler sonucunda düzenlenen 30.04.2015 tarih ve 10139 İnc-Rp-25 sayılı inceleme raporu ile 4857 sayılı ... Kanunu'na (4857 sayılı Kanun) muhalefet edildiğinin tespit edildiğini, iptali istenen rapor düzenlenirken yerinde ve işverence sunulan kayıtlar üzerinden işçilere ait ücret bordroları ve diğer bilgi ve belgelerin ... müfettişleri tarafından tetkik edildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
4857 sk.nun 92. maddesinin 3. fıkrasında ise, “Çalışma hayatını izleme, denetleme ve teftişe yetkili ... müfettişleri ile işçi şikayetlerini incelemekle görevli bölge müdürlüğü memurları tarafından tutulan tutanaklar aksi kanıtlanıncaya kadar geçerlidir. ... müfettişleri tarafından düzenlenen raporların ve tutulan tutanakların işçi alacaklarına ilişkin kısımlarına karşı taraflarca otuz gün içerisinde yetkili ... mahkemesine itiraz edilebilir, ... yerinde yabancıların çalışma izinleri hakkında kanununa muhalefet etmekten davacı tarafça idari para cezası uygulanmasına yönelik karara yaptığı itirazın büyükçekmece 2.Sulh ceza hakimliğinin 2015/3411 d.... sayılı dosyasında reddedildiği, yine fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi nedeniyle davacı tarafça idari para cezası uygulanmasına yönelik karara yaptığı itirazın büyükçekmece 1.Sulh ceza hakimliğinin 2015/3354 d.... sayılı dosyasında reddedildiği ,aldırılan bilirkişi raporu içerikleri, toplanan deliler kapsamında ... müfettişi raporunun 4857 sayılı ... Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olduğu aksinin yargılama aşamasında somut olarak kanıtlanamadığı ..." gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalı çalışanların fazla çalışma alacakları olmadığına dair duruşmalar sırasındaki beyanları davayı kabul mahiyetinde olup bu beyanların ve dosyaya sunulan davalılar tarafından imzalanmış ibranameler ile dosyaya sunulan davalılara ait mesaili bordroların hiç dikkate alınmadığını, bilirkişi raporuna aykırı karar verildiğini ancak hiçbir haklı gerekçe yazılmadığını, her bir çalışan için ayrı ayrı dava açıldığını, davalı işçilerin çalıştığı bölümlerin farklı olduğunu ancak Mahkeme kararında hiçbir davalı için ayrım yapılmadan tümden davanın reddedildiğini, müvekkili Şirkete kesilen para cezalarıyla ilgili davaların reddedilmesinin huzurdaki bu davayla hiçbir ilgisi bulunmadığını, tüm davalıların müvekkili Şirketten fazla çalışma adı altında hiçbir alacağı olmadığını, mesai yaptıkları zaman bedelini aldıklarını söylemelerine rağmen deliller arasında olan banka kayıtlarına hiç değinilmediğini, her bir işçi için ayrı ayrı zamanaşımı def'inde bulunmuş olmalarına rağmen bu hususa da hiç değinilmeden karar verildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ile davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yargılama esnasında dinlenen davalıların bir kısmının fazla çalışma yapmadıklarını, bir kısmının da fazla çalışma ücretlerinin ödendiğini beyan etmesi ve haklarının olmadığını belirtmeleri karşısında davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü gerektiği belirtilerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ile esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde; müvekkili Kurum bakımından hiçbir husumet bağı ve zorunlu dava arkadaşlığı bulunmadığını, müvekkili aleyhine yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu, davacının ... ... Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından düzenlenen rapora itirazda bulunduğunu, müvekkili Kurum tarafından düzenlenen idari para cezalarının bu davanın konusu olmadığını, davayı kabul anlamına gelmemekle birlikte, Çalışma Bakanlığı ... Teftiş Kurulu Başkanlığı ... müfettişince 14.04.2015 tarihinde işyerinde tutanak tutulduğunu ve tutulan bu tutanağın davacı işveren temsilcisi M. Y. tarafından hiçbir ihtirazı kayıt ... sürülmeden imzalandığını, iptali istenen rapor düzenlenirken yerinde ve işverence sunulan kayıtlar üzerinden işçilere ait ücret bordroları ve diğer bilgi ve belgelerin ... müfettişleri tarafından tetkik edildiğini ve 4857 sayılı Kanun'un ilgili hükümlerine muhalefet edildiğinin açıkça ortaya konulduğunu, çalışma hayatını izleme, denetleme ve teftişe yetkili ... müfettişleri tarafından tutulan tutanakların aksi kanıtlanıncaya kadar geçerli kabul edildiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... ... müfettişi tarafından hazırlanan raporun iptali istemine ilişkin davada husumetin kim ya da kimlere yöneltilmesi gerektiği hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun'un ( 6100 sayılı Kanun) ilgili hükümleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 91 ve 92 nci maddeleri.
3. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin kapatılması ile Başkan ve Üyelerinin Yargıtay 9. Hukuk Dairesinde görevlendirilmesi üzerine yeniden şekillenen Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından 2020 yılının Eylül ayında alınan ilke kararlarının konuya ilişkin bölümü şöyledir:
"31. ... Müfettişi raporunun işçilik alacakları tespitine dair raporuna itirazda husumet ve hukuki yarar sorunu:
... Müfettişi tarafından tutulan tutanaklar ile düzenlenen raporların işçi alacaklarına ilişkin kısımlarına tarafların otuz gün içinde itiraz ... mevcut olup bu kapsamda açılan davalarda ayrı bir hukuki yarar şartı aranmaz.
İşçi şikâyeti veya genel nitelikteki teftiş sonucu işyerinin genel uygulamasının belirlendiği tutanak veya raporlara karşı dava, sadece Bakanlık aleyhine açılabilir. Tespite dair hakkın ilgilendirdiği işçilerin davaya dâhili gerekmez.
İşçinin şikâyeti üzerine o işçinin haklarının miktar olarak açık biçimde belirlendiği hâllerde ise işveren tarafından açılabilecek itiraz davasının, Bakanlık yanında işçiye de yöneltilmesi gerekir."
3. Değerlendirme
1.Davacı Şirket tarafından, ... ... Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişlerinin 30.04.2015 tarihli ve 10139 İNC - RP - 25 sayılı inceleme raporunun iptali istemi ile açılan davada işçilerle birlikte ... ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğünün davalı olarak yer aldığı ve adı geçen Kurum aleyhine hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır.
2. Dava konusu iptali istenen rapor, adı geçen işçilerin şikâyeti üzerine değil isimsiz bir ihbar dilekçesi neticesinde düzenlenmiştir. Ayrıca raporda işçilerin hakları miktar olarak belirlenmemiş, sadece çalışma sürelerine yönelik bir tespit yapılmış olup işçilere karşı husumet yöneltilerek davanın sonuçlandırılması hatalı ise de davalı işçilerin hükmü temyiz etmemiş olması sebebi ile bu husus bozma sebebi yapılmamıştır.
3. Somut uyuşmazlıkta, dava ilk olarak davalı işçilere yöneltilmiş, Mahkemece 16.11.2015 tarihli celsede dava konusunun müfettiş raporunun iptali olması sebebiyle husumetin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yöneltilmesi için 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesi gereğince davacı tarafa süre verilmiş ve verilen süre içerisinde davacı 20.11.2015 havale tarihli dilekçesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına davanın yöneltilmesi için gerekli tebligatların çıkarılmasını istemiştir. Ancak davacının bu dilekçesinin üst kısmında çelişki yaratacak şekilde ... ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğünü davaya dâhil edilen taraf olarak belirtmesi sebebiyle Mahkemece tüm tebligatlar bu Kuruma yapılarak dava sonuçlandırılmıştır.
3. Yukarıda yapılan açıklamalar, yasal mevzuat ve Dairemizin ilkeleri dikkate alındığında; davanın ... aleyhine açılması gerekirken tespit ile ilgisi bulunmayan ... ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğüne husumet yöneltilmesi hatalı olmuştur. Bu durum karşısında davacıya davasını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yöneltmek üzere süre verilip taraf teşkili sağlandıktan sonra karar verilmesi gerekmektedir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.