"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen genel kurul kararının iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiş, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... ... Şubesinin 05.03.2017 tarihinde Genel Kurulunun yapıldığını, ...'nın sendika yönetim kurulu üyesi seçildiğini, 07.02.2017 tarihli OHAL KHK kapsamında memuriyetinin son bulduğunu, sendika yönetim kurulu üyeliğinin iptal edilmesi gerektiğini, bu durumun hukuka aykırı olduğunu, davalı Sendika tarafından verilen cevapta ise yönetimde herhangi bir değişiklik yapılmayacağını bildirdiklerini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle bu seçime dair genel kurul kararının iptaline ve adı geçen kişinin yönetim kurulu üyeliğinin sonlandırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... (Sendika) vekili cevap dilekçesinde; ... ... Şubesinin tüzel kişiliğinin olmadığını, bu nedenle Sendika Şubesinin hasım gösterilerek açılan davanın öncelikle usulden reddedilmesi gerektiğini, davanın yetkisiz bir mahkemede açıldığını, asıl yetkili mahkemenin Sendikanın merkezinin bulunduğu ... mahkemeleri olduğunu , Sendikanın ... Şubesi Olağan Genel Kurulunun yargı gözetimi altında gerçekleştiğini, yürütme kurulu üyesi olarak ...'nın seçildiğini, seçim sonuçlarına süresi içerisinde itiraz edilmediğini, seçim sonuçlarının kesinleştiğini ve bir örneğinin İl Dernekler Müdürlüğüne mazbata düzenlendiğini, sendika üyesinin kamu kurum veya kuruluşları tarafından değil, sendika tarafından görevlendirildiğini, üyenin mahkemeye başvurması halinde mahkeme kararı kesinleşinceye kadar sendikadaki görevinin devam etmesi gerektiğini, ...'nın açmış olduğu ... 1. İdare Mahkemesindeki davanın incelenmeden reddine karar verildiğini, istinaf yoluyla incelemeye başvurulduğunu, dosyanın Olağanüstü Hal Komisyonuna aktarıldığını, dosya hakkında bir karar verilmediğini, ihraç işleminin kesinleşmediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Dahili davalı cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.09.2019 tarihli ve 2018/144 Esas, 2019/300 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Sendika vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 08.01.2019 tarihli ve 2019/4018 Esas, 2020/4 Karar sayılı kararı ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Sendika vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 04.03.2020 tarihli ve 2020/893 Esas, 2020/3616 Karar sayılı kararı ile;
“...Somut uyuşmazlıkta; dava dışı ...'nın 686 sayılı KHK'ya ekli liste ile memuriyetten ihraç edildiği, adıgeçenin memuriyetten ihraç kararı sonrası ... ... Şubesi'nin 05/03/2017 tarihinde gerçekleştirilen Olağan Genel Kurulu'nda sendika yürütme kurulu üyeliğine seçildiği, ... Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü’nce 05/05/2017 tarihinde Sendikanın ... Şubesinden dava dışı ...'nın görevine KHK ile son verildiğinden söz konusu kişinin sendika şubesinde görevlendirilemeyeceğinden ...'nın yürütme kurulu üyeliğinin düşürülmesinin istenilmesine rağmen davalı Sendika’nın talep hakkında herhangi bir işlem yapmaması üzerine eldeki dava ile bu seçime dair genel kurul kararının iptali ile adıgeçen kişinin yönetim kurulu üyeliğinin sonlandırılmasının talep edildiği anlaşılmıştır.
Uyuşmazlığa konu tespit talebinin sonucundan, dava dışı ...'nın etkileneceği açıktır. Bu durumda adıgeçen şahsın davaya dahili ile yargılamanın yapılması gereklidir.
Açıklanan nedenlerle; hukukî dinlenilme hakkını ihlal edecek şekilde taraf teşkili sağlanmadan karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir...” gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 03.02.2021 tarihli ve 2020/163 Esas, 2021/60 Karar sayılı kararı ile uyulan bozma kararı doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Sendika vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 17.....2021 tarihli ve 2021/5706 Esas, 2021/10454 Karar sayılı kararı ile;
“...Somut uyuşmazlıkta; dahili davalı ... isimli şahsın 07/02/2017 tarihli mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 686 sayılı OHAL KHK'sına ekli 1 sayılı liste ile kamu görevinden çıkarılmasına karar verildiği, adı geçenin kamu görevinden çıkarılma kararı sonrasında ... ... Şubesi'nin 05/03/2017 tarihinde gerçekleştirilen olağan genel kurulu nda sendika yürütme kurulu üyeliğine seçildiği, ... Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü’nce 05/05/2017 tarihinde sendikanın ... şubesinden dahili davalı ...'nın görevine KHK ile son verildiğinden söz konusu kişinin sendika şubesinde görevlendirilemeyeceğinden ...'nın yürütme kurulu üyeliğinin düşürülmesinin istenilmesine rağmen davalı sendikanın talep hakkında herhangi bir işlem yapmaması üzerine eldeki dava ile bu seçime dair genel kurul kararının iptali ile adı geçen kişinin yönetim kurulu üyeliğinin sonlandırılması talep edilmektedir.
Dosya içeriğinden, dahili davalı ... tarafından kamu görevinden çıkarılma kararına karşı 17063509 başvuru numarası ile Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvurulmuş ise de, henüz başvurunun sonuçlanmadığı bildirilmiştir.
Açıklanan bu maddi ve hukuki olgulara göre, kamu görevinden çıkarılma kararına karşı dahili davalı ... tarafından Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun sonucu beklenilmeli, karar kesinleştikten sonra oluşacak neticeye göre değerlendirme yapılmalıdır.
Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir...” gerekçesiyle hükmün bozulmasına ve dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı doğrultusunda özetle;
“...Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı'nın 11.01.2022 tarihli cevabi yazısı ekinde gönderilen kararda, dahili davalı ...'nın başvurusunun reddine karar verildiği belirtilmiştir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 17/.../2021 tarih, 2021/5706 esas ve 2021/10454 karar sayılı ilamında belirtilen eksiklikler tamamlanmış olup dahili davalının başvurusunun reddedildiği anlaşılmıştır...” gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Sendika vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; ...’nın kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali ile işlemin dayanağı olan Kanun Hükmünde Kararname’nin ekindeki listenin kendisine ait bölümünün iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması istemiyle dava açıldığı, ...’nın açtığı davanın ... İdare Mahkemesinde açtığı davada Mahkemenin 2017/533 Esas, 2017/763 sayılı kararı ile davanın incelenmeksizin reddine karar verdiğini, ...’nın kararın bu kararın istinaf yoluyla incelenmesi istemiyle ... Bölge İdare Mahkemesine başvurduğunu, yine bu süreçte ...’nın Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna da başvurduğunu, Komisyonun aleyhe kararı üzerine ... 22. İdare Mahkemesi nezdinde 2019/5672 esasına kayıtlı davayı açtığını ve işbu davanın derdest olduğunu, dolayısıyla ...’nın Sendikadaki görevinin devamında hukuki bir engel bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, genel kurul kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun “Üyeliğin sona ermesi” kenar başlıklı 16 ncı maddesinin beşinci fıkrası şöyledir:
“Çekilme, göreve son verilmesi veya sair nedenlerle kamu görevinden ayrılanların üyelikleri, sendika şubesi, sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri, farklı bir hizmet koluna giren kuruma atananlardan sendika üyesi olanların ise üyelikleri, varsa sendika şubesi ve sendika organlarındaki görevleri sona erer, ancak varsa konfederasyon organlarındaki görevleri devam eder. Emekliye ayrılanların sendika şubesi, sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri seçildikleri dönemin sonuna kadar devam eder.”
2. 7075 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un (7075 sayılı Kanun) “Yargı denetimi” kenar başlıklı 11 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Komisyon kararlarına karşı Hâkimler ve Savcılar Kurulunca belirlenecek ... idare mahkemelerinde ilgilinin en son görev yaptığı kurum veya kuruluş aleyhine iptal davası açılabilir. Bu davalarda ayrıca Cumhurbaşkanlığına ve Komisyona husumet yöneltilemez.”
3. 7075 sayılı Kanun’un “Kararların uygulanması” kenar başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısımlar şöyledir:
“Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılan ya da ilişiği kesilenlere ilişkin başvurunun kabulü hâlinde karar, kadro veya pozisyonunun bulunduğu kuruma, yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan öğretim elemanları için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilir...İlgililerin kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin kanun hükmünde kararname hükümleri, bu fıkrada belirtilen kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmış sayılır. Bu kapsamda göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarılma tarihlerini takip eden aybaşından göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenir....”
3. Değerlendirme
1. Dairemizin 17.....2021 tarihli ve 2021/5706 Esas, 2021/10454 Karar sayılı kararı ile kamu görevinden çıkarılma kararına karşı dahili davalı ... tarafından Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılan başvurunun sonucunun beklenilmesi gerektiği ve karar kesinleştikten sonra oluşacak neticeye göre değerlendirme yapılması gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmesine ve mahkemece bozmaya uyulmasına karşın kararın kesinleşmesi beklenilmeden davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.
2. Dahili davalı ... isimli şahıs tarafından Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararına karşı dava açıldığı ve temyiz dilekçesindeki beyana göre ... 22. İdare Mahkemesinin 2019/5672 Esas sayılı dosyasındaki yargılamanın hâlen devam ettiği, davanın derdest olduğu anlaşılmaktadır. Bu itibarla Mahkemece Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararına karşı açılan davanın sonucu ve kararın kesinleşmesi beklenilmeli, oluşacak sonuca göre değerlendirme yapılmalıdır.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
22.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.