"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 5. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 40. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki müfettiş raporunun iptaline dair davadan dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... pazarına 2017 yılında girerek Pizza Hut restoranlarını 2017 yılının Ağustos-Kasım ayları içerisinde peyderpey şekilde dava dışı Pizza Hut Gıda ve Ticaret AŞ’den devraldığını, ... piyasasının dalgalanan koşullarında zor dönemler yaşadığını, öngörülen ticari hedeflerin tutturulamadığını, birçok franchise mağazasında önemli gelir kayıplarına uğradığını, işyeri devamlılığını ve istikrarının sağlanması ile çalışan istihdamlarının korunması amacıyla ekonomik kararlar ve çözümler hayata geçirildiğini, bu kapsamda Şirketin aldığı işletmesel karar doğrultusunda, Şirket bünyesinde çalışanlara sağlanan yol ücreti uygulamasına son vermenin ilk tedbirlerden olduğunu, davalı Kurumun işverenliklerin işletmesel kararlarının yerinde olup olmayacağına ilişkin denetim yapmaması gerektiğini ileri sürerek Aile, ... bünyesinde bulunan Rehberlik ve İletişim Başkanlığı ... müfettişince düzenlenen 23.03.2020 tarihli raporun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın öncelikle usulden reddi gerektiğini, davanın Bakanlık aleyhine açılması gerekirken tespit ile ilgisi bulunmayan müvekkiline husumet yöneltilmesinin hatalı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; 23.03.2020 tarihli ve 9262-İNC-04 sayılı teftiş raporunda yer alan tespitlerin gerçeğe uygun olduğunu, söz konusu rapor tetkik edildiğinde anlaşılacağı üzere müvekkili Kurum tarafından düzenlenen idari para cezasının da hukuka ve mevzuata uygun olarak tesis edildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Davalı işçiler vekili cevap dilekçesinde; davacı işveren, yol ücretinin ekonomik kriz gerekçe gösterilerek işletmesel karar doğrultusunda kaldırdıklarını ifade etmişse de ücretin ... taraflı düşürülemeyeceğini, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) maddesine göre yazılı yol ücretinin kaldırılmasına muvafakat etmediklerini, müvekkili işçiler bu durumu kabul etmediklerini davacıya bildirmiş olmalarına rağmen yol yardımlarının ödenmediğini, bu nedenle emsal nitelikte işçiler tarafından Çalışma Bakanlığı ve ... ... Kurumuna yapılan yazılı müracaat/ şikâyet üzerine Kurum tarafından, yol yardımlarının davalı tarafından ... taraflı olarak kesilmesinin yasal olmadığına ve işçilere ödenmeyen bu birikmiş yol ücretlerinin ödenmesi ile ayrıca tahakkuk edecek olanların da ödenmesine ilişkin 91717869-399 sayılı kararın verildiğini, bu karar davacıya tebliğ edilmesine rağmen herhangi bir ödeme yapılmadığı için ... ... Kurumunun davalıya para cezası dahi kestiğini, davacı tarafından, diğer davalı Kurumlarca düzenlenen raporun iptalinin talep edildiğini, davacının ikame ettiği dava ile müvekkili işçiler arasında bir ilişki olmayıp husumet nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, dâhili dava şartlarının oluşmadığını, bu sebeple davacının dâhili dava talebinin reddedilmesi gerektiğini, işveren tarafından feragat dilekçeleri imzalanması yönünde baskı yapılıp mobbing (psikolojik taciz) uygulanması üzerine müvekkillerinin ... sözleşmelerini haklı nedenle feshettiklerini, işverene karşı işçilik alacaklarına dair dava açtıklarını, işverence dava açtıkları gerekçesiyle davaya dâhil edilmelerinin haksız olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile işverenin, 4857 sayılı Kanun'un 22 nci maddesinde ... sözleşmesiyle veya ... sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapılabileceği, bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı ... günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişikliklerin işçiyi bağlamayacağına dair düzenleme gereği davacı tarafça işçinin rızasının alındığının iddia edilmediği, bu durumda işverenin ... taraflı işlemi ile yol ücretinin kaldırılmayacağı, Bakanlık raporunun kanuna uygun olarak düzenlendiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; hazırlanan raporda 9 işçiye ödenmeyen yol yardımları ile alakalı “... işçilerin 2019/Mart-2020 Ocak ayılarında fiili çalışmalarına karşılık gelen yol yardımı ödemeleri ücretlerinin ödenmediği tespit edilmiş olup gerekli ödemenin yapılması için işverenlik tarafından süre istenilmemiş olup, yapılan inceleme sonucunda işçilere gerekli ödemenin yapılmadığı belirlenmiştir. “ denildiğini, müvekkilinin yol ücretlerini işletmesel karar olarak bütün Şirket genelinde kaldırdığını, müvekkilinin ... pazarına 2017 yılında girerek Pizza Hut restoranlarını 2017 yılının Ağustos-Kasım ayları içerisinde peyderpey şekilde dava dışı Pizza Hut Gıda ve Ticaret AŞ’den devraldığını, ... piyasasının dalgalanan koşullarında zor dönemler yaşadığını, öngörülen ticari hedeflerin tutturulamadığını, birçok franchise mağazasında önemli gelir kayıplarına uğradığını, işyeri devamlılığı ve istikrarının sağlanması ile çalışan istihdamlarının korunması amacıyla ekonomik kararlar ve çözümlerin hayata geçirildiğini, bu kapsamda Şirketin aldığı işletmesel karar doğrultusunda, Şirket bünyesinde çalışanlara sağlanan yol ücreti uygulamasına son vermenin ilk tedbirlerden olduğunu, davalı Kurumun işverenliklerin işletmesel kararlarının yerinde olup olmayacağına ilişkin denetim yapmaması gerektiğini, Şirketin defter ve kayıtları üzerinde alınan işletmesel kararın, çalışan istihdamının devamlılığı konusunda zorunlu unsur olduğuna ilişkin inceleme yapılması gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Davacı şirkette, şikayet üzerine inceleme yapıldığı, Aile, ... Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı'nın 23/03/2020 tarih, 9262-İNC-04 sayılı raporunda 2019 yılı Mart ayından sonra işçilere ulaşım yardımı yapılmadığı, bu tarih öncesinde ulaşım yardımının bordrolarda tahakkuk ettirildiği, hesaplarına yatırıldığı, işçilerin onayı alınmaksızın bu uygulamadan vazgeçildiği, işverenin eksikliği gidermek için süre talep etmediği, ödeme yapılmadığının, bu ödemelerin derhal yapılması gerektiğinin belirtildiği, davacının raporun tebliğinden itibaren 30 işgünü içinde dava açtığı anlaşılmıştır.
... müfettişi tarafından hazırlanan raporun iptali davasında davalı taraf ilgili Bakanlık ile hak alanlarını ilgilendirmesi halinde ilgili işçiler olup davalı olarak gösterilen ... ... Kurumuna mevcut davada husumet yöneltilmesi mümkün olmamakla davanın husumet yokluğu sebebiyle reddi gerekirken hatalı değerlendirme ile esastan ret kararı verilmesi doğru değilse de, sonucu itibariyle verilen ret kararı yerindedir. (... BAM 6. HD .nin 2019/3937 E sayılı kararı).
4857 sayılı ... Kanununun 22. maddesinde "... sözleşmesiyle veya ... sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da ... yeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapılabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı ... günü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz." hükmünün bulunduğu, davacı tarafça davacının rızasının alındığının iddia edilmediği, bu durumda işverenin ... taraflı işlemi ile yol ücretinin kaldırılmayacağı, bakanlık raporunun yasaya uygun olarak düzenlendiği, istinafın yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
..." gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvuru dilekçesinde, istinaf başvuru nedenlerini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, Bakanlık ... müfettişince düzenlenen raporun hukuka uygun olup olmadığına, devralınan eski işçiler için yol ücretinin işçilerin yazılı muvafakati alınmaksızın kaldırılmasının kanuna uygun olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un 22 ve 91 inci maddesi
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.