"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 8. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 35. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ... davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalılar vekillerinin başvurularının ayrı ayrı reddine, davacı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; davalılar vekillerinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı IC İçmak İnşaat Makine Ticaret ve Lojistik AŞ vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 22.11.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ... vekili Avukat ... ile Emaır Havacılık ve Ticaret AŞ vekili Avukat ..... ve davacı vekili Avukat .....geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 13.12.2011-19.09.2017 tarihleri arasında davalı işyerinde sorumlu kaptan pilot olarak çalıştığını, davalı Şirketler arasındaki hukuki ilişkinin sözleşme ile düzenlendiğini, mevzuat gereği IC İçmak İnşaat Makine Ticaret ve Lojistik AŞ'nin (IC İçmak Şirketi) uçak işletme ruhsatı bulunmadığından işletme ruhsatı bulunan diğer davalı ... AŞ (EMAIR Şirketi) ile işletme sözleşmesi imzaladığını, IC İçmak Şirketinin uçaklarının işletmesinin EMAIR Şirketi üzerinden yapıldığını, ... sözleşmesinin davalı Şirketler tarafından ayrı ayrı feshedildiğini, davalı IC İçmak Şirketi tarafından fesih bildirimi ile birlikte kıdem tazminatı bordrosu, ihbar tazminatı bordrosu, ihbar ve kıdem tazminatı hesap tablosu, maliyet dağıtım tablosu başlıklı belgelerin de imza karşılığında davacıya tebliğ edildiğini, bu belgelerin yanı sıra davacıya ayrıca ibraname başlıklı belgenin de imzalatıldığını, bu belgede de davacının hak kazandığı alacakların 14.989,57 ABD doları (USD) ihbar tazminatı ve 71.570,68 USD kıdem tazminatı karşılığı olduğu ve bu tutarların kendisine ödendiğinin belirtildiğini, ancak bu tutarların ödenmediğini beyanla sözleşmenin feshine bağlı tazminat, sözleşmenin feshine bağlı ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı IC İçmak Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davalılar arasında 03.10.2016 tarihli uçak işletme sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşmenin yanı sıra davacının da katıldığı 03.10.2016 tarihli "Müşteri-İşleten-Pilot Arasında Ücret ve Diğer Hakların Ödenmesine İlişkin Sözleşme ve Hizmet Sözleşmesi" başlıklı sözleşmenin taraflarca imzalandığını, müşteri, işleten ve pilot arasında imzalanan sözleşme uyarınca davalılar arasında imzalanan işletme sözleşmesi sona erdiğinde davacı pilot ile imzalanan tüm sözleşmelerin tazminatsız olarak sona ereceğinin kararlaştırıldığını, davalılar arasındaki işletme sözleşmesinin uçakların satılması nedeniyle sona erdiğini, bu nedenle davalı müvekkili Şirketin davacıya hiçbir borcunun olmadığını, davacı tarafından sunulan ve müvekkili Şirketçe davacıya imzalatıldığı iddia edilen belgelerde müvekkili Şirketin imzası bulunmadığından bu belgelere dayanarak tazminat talep edilemeyeceğini, sözleşmenin davacının görev yaptığı uçağın üçüncü kişiye devredilmesi nedeniyle haklı nedenle sona erdirildiğini, davacının pilot olması nedeniyle 4857 sayılı ... Kanunu (4857 sayılı Kanun) kapsamı dışında olduğundan kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin ücreti taleplerinin haksız ve dayanaktan yoksun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili cevap dilekçesinde; 4857 sayılı Kanun kapsamında olmayan davacının açtığı davanın görevsizlik nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, tüm taraflarca imzalanan 03.10.2016 tarihli "Müşteri-İşleten-Pilot Arasında Ücret ve Diğer Hakların Ödenmesine İlişkin Sözleşme ve Hizmet Sözleşmesi" başlıklı sözleşmeye göre davacı pilotun, IC İçmak Şirketinin bünyesinden pilotluk görevini yerine getirdiğini, müvekkili Şirketin davacı pilotun işvereni olmadığını, müşteri, işleten ve pilot arasında imzalanan sözleşme uyarınca davalılar arasında imzalanan işletme sözleşmesi sona erdiğinde davacı pilot ile imzalanan tüm sözleşmelerin tazminatsız olarak sona ereceğinin ve müvekkili Şirkete hiçbir sorumluluk yüklenemeyeceğinin kararlaştırıldığını, davacının 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu (6098 sayılı Kanun) hükümlerine tâbi olduğundan kıdem tazminatı alacağı bulunmadığını, yıllık izin ücreti ve ihbar tazminatının koşullarının oluşmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla;
"Dava, ... Borçlar Kanunda düzenlenen hizmet sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara ilişkindir. Davacı, davalı IC İçmak Şti’ne ait uçakta pilot olarak 23/01/2012 tarihinde imzalanan belirli süreli hizmet akdi ile çalışmaya başlamıştır. Sözleşmede ücreti 12.500,00 USD olarak belirlenmiştir. Çalışması devam ederken, davalılar arasında 03/10/2016 tarihinde uçak işletme sözleşmesi imzalanmıştır. Davacı ile davalılar arasında aynı tarihte müşteri-işleten-pilot arasında ücret ve diğer hakların ödenmesine ilişkin hizmet sözleşmesi imzalanmıştır. Davacı bu tarihten itibaren davalı ... yanında çalışmasına devam etmiştir. Davacının kullandığı uçak diğer davalıya ait olup, işletmesi EMAIR şirketi tarafından yapılmıştır. Davacının ... sözleşmesi 19/09/2017 tarihinde davalılarca feshedilmiştir. Davacının fesih tarihindeki en son ücreti uçuş tazminatı adı altındaki ücret de eklendiğinde 14.402,21 USD’dir. Davacı TBK’nın hizmet sözleşmesi maddeleri kapsamında çalışmıştır. ... sözleşmesi davalılarca haksız olarak feshedildiğinden TBK 432. maddesinde düzenlenen 6 haftalık ihbar tazminatına hak kazanmıştır. Yine TBK 438. maddesinde düzenlenen haklı sebebe dayanmayan feshe ilişkin tazminata da hak kazanmıştır. Bu maddede tazminatın üst sınırı 6 ay olarak belirlenmiştir. Davacının kıdem süresi 5 yılın üzerinde olup, Mahkememizce 4 aylık ücrete hükmedilmiştir. Ayrıca BAM kararı gereğince reddedilen (haksız fesih tazminatı için) miktar üzerinden davalılar lehine vekalet ücretine hükmedilmemiş, davalı IC İÇMAK şirketine temerrüt ihtarnamesinin tebliğ tarihi gözetilerek tahsilde tekerrür olmayacak şekilde faiz başlangıcı konusunda davalı IC İÇMAK yönünden hüküm tesis edilmiş, TBK 202 maddesi uyarınca davalılar arasında uçağın işletilmesi konusunda devir bulunduğundan davalıların birlikte sorumlu olduklarına kanaat getirilmiş, davacı vekilinin istinaf dilekçesinde ayrıca ve açıkça ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti alacaklarına itirazları olmadığını belirttiği Mahkememizce gözetilerek usulü müktesep haklara riayet edilmiş, davacının isticvap beyanı da değerlendirilerek 105 gün yıllık izin hakkı olduğu" gerekçesiyle talep edilen alacaklarının kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalıların keşide edilen ihtarname ile temerrüde düşürüldüğünü, tüm alacaklar için faiz başlangıcının temerrüt tarihi olması gerektiğini, haksız fesih tazminatının 6 aylık ücret tutarında belirlenmesi gerektiğini, harç ve yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasının hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı IC İçmak Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; müşteri, işleten ve pilot arasında imzalanan sözleşme uyarınca davacı pilotla yapılan sözleşmenin de tazminatsız olarak sona ereceğini, davacının hizmet sözleşmesinin görev yaptığı uçağın devredilmesi nedeniyle kendiliğinden sona erdiğini, 6098 sayılı Kanun'un 435 inci maddesi uyarınca sözleşmenin haklı sebeple feshedilebileceğini, uçağın devredilmesinin de haklı bir neden olduğunu, davacı lehine haksız fesih tazminatına hükmedilmesinin de hatalı olduğunu, bilirkişi raporuna itirazlarını gerekçesiz olarak reddedildiğini, davacının tüm çalışma süresi boyunca izin kullanmamasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davacı tanıklarının beyanlarına itibar edilemeyeceğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
3. Davalı ... Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; hükmedilen vekâlet ücretinin hatalı olduğunu, 6098 sayılı Kanun'da haksız fesih tazminatı şeklinde bir düzenleme bulunmadığını, davacı tarafından kıdem ve ihbar tazminatı talep edildiği hâlde İlk Derece Mahkemesince taleple bağlılık ilkesine aykırı karar verildiğini, davacının 4857 sayılı Kanun kapsamında yer almadığını bu sebeple 4857 sayılı Kanun'dan doğan alacaklara hak kazanamayacağını, davacının imzaladığı sözleşme uyarınca işletme sözleşmesi sona erdiğinde davacı ile imzalanan sözleşmenin de tazminatsız olarak sona ereceğinin düzenlendiğini, davacının sözleşmeden ya da kanundan doğan alacağının bulunmadığı, davacının yıllık izin alacağına hak kazanamayacağını, diğer Şirket ve davacı ile aralarındaki üçlü ilişkide işveren olmayıp diğer davalıya ait uçağın işleten sıfatına sahip olduklarını, davacının kendilerini ibra ettiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Davacı TBK’nın hizmet sözleşmesi maddeleri kapsamında çalışmıştır. ... sözleşmesi davalılarca haksız olarak feshedildiğinden TBK 432. Maddede düzenlenen 6 haftalık ihbar tazminatına hak kazanmıştır. Yine TBK 438. Maddede düzenlenen haklı sebebe dayanmayan feshe ilişkin tazminata da hak kazanmıştır. Bu maddede tazminatın üst sınırı 6 ay olarak belirlenmiştir. Davacının kıdem süresi 5 yılın üzerinde olup, mahkemece 4 aylık ücrete hükmedilmesinde bir hata bulunmamaktadır. Davacı davalı IC İçmak tarafından kendisine bu tazminatın 71.570,68 TL ödeneceği yönünde ihbar ve kıdem tazminatı hesap tablosu verildiğini ileri sürmüş ise de dosyaya ibraz ettiği kıdem tazminatı bordrosunda davalı şirketin kaşesi ve imzası bulunmamaktadır. Bu sebeple davacının bu yöndeki istinafı yersizdir. Ancak tazminat miktarını belirleme yetkisi hakime ait olduğundan reddedilen miktar üzerinden davalılar lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi yerindedir. Buna karşın reddedilen bu kısım yönünden davacı aleyhine yargılama giderine hükmedilmesi hatalıdır. Davacı davalı IC İçmak’a dava açmadan önce temerrüt ihtarnamesi göndermiş ve 18/12/2017 tarihi itibari ile temerrüde düşürmüştür. Yıllık izin ve ihbar tazminatı bakımından davalı IC İçmak yönünden faizin başlangıç tarihinin temerrüt tarihi olması gerekir. Yıllık izin yönünden davacının beyanı alınmıştır. Yıllık izin kullanmadığını beyan etmiştir. Yıllık izin alacağının tamamının hüküm altına alınması yerindedir. Davalı ... şirketi davacının alacaklarından sorumlu olmadığını ileri sürmüş ise de, TBK 202 maddesi uyarınca diğer davalı şirkete ait uçağın işletilmesi devralındığından, davacının ilk işe girdiği tarihten itibaren yıllık izin ve diğer alacaklarından diğer davalı ile birlikte sorumludur. Davalı IC İçmak şirketi 18/12/2017 tarihi itibari ile temerrüde düşürüldüğünden tüm alacaklar bakımından bu davalının temerrüt tarihinden itibaren sorumlu tutulması ve haksız fesih tazminatının reddedilen kısmı bakımından davacının yargılama giderlerinden sorumlu tutulması hatalı...." olduğu gerekçe gösterilerek davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı reddine, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) inci alt bendi gereğince davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak kurulan yeni hükümle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı IC İçmak Şirketi vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe:
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, haksız fesih tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti ile talebin aşılıp aşılmadığı, haklı fesih iddiasının ispatı, ibranamenin geçerliliği, vekâlet ücreti ile davalıların dava konusu alacaklardan sorumluluğuna ilişkindir.
2. İlgili Hukuk 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı Kanun'un 393, 420, 422, 425, 432, 435 ve 438 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Bölge Adliye Mahkemesince yeniden esas hakkında karar verildiği hususu kararın gerekçe ve hüküm fıkrasında açıkça belirtilmiş olup gerekçenin son paragrafında davanın yeniden görülmesi için kararı veren mahkemeye gönderildiğine ilişkin ifade hatalı ise de bu durum mahallinde düzeltilebilir maddi hata niteliğinde olduğundan bozma nedeni yapılmamıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekillerince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin Ic İçmak İnşaat Makine Ticaret ve Lojistik AŞ'ye yükletilmesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz edenlere yükletilmesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,22.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.