"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/354 E., 2022/1343 K.
DAVA TARİHİ : 07.02.2017
KARAR : Asıl ve birleşen davalarda davacılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile asıl ve birleşen davanın reddi
TEMYİZ EDENLER : Asıl ve birleşen davalarda davacılar vekilleri
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/66 E., 2020/399 K.
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/113 E., 2017/275 K.
DAVACISI : Natürel Temizlik İşletme-Bakım Servisleri ve Temizlik
Malzemeleri San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili Avukat ...
Avukat ...
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/267 E., 2017/814 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl dava ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen davalarda davacılar vekilleri ile davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı asıl ve birleşen davalarda davacılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı Carrefoursa Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi AŞ (Carrefoursa Şirketi) vekili dava dilekçesinde; Carrefoursa Şirketi işyerinde, ... Teftiş Kurulu Başkanlığı ... Müfettişlerince yapılan ... sağlığı ve güvenliği denetimi sonucu düzenlenen 25.04.2016 tarihli inceleme raporunda, depolama ve ambarlama bölümlerinde yapılan işlerde alt işveren işçilerinin çalıştırılması ve bu durumun 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesine aykırılık gösterdiğinin tespiti açısından inceleme yapılması uygun olacağı belirtildiğinden, işin yürütümü yönüyle 12-13-14-15.12.2016 tarihlerinde teftiş yapıldığını ve düzenlenen 26.12.2016 tarihli inceleme raporunda; davacı ile üç alt işveren Şirket arasındaki ilişkinin muvazalı olduğunun tespit edildiğini; ancak 26.12.2016 tarihli inceleme raporunda yapılan tespitlerin gerçeği yansıtmadığını, raporun hatalı tespitler içerdiğini, depolama, mal kabul, nakliye gibi işlerin müvekkili Şirketin yaptığı perakende mağazacılık faaliyetine yardımcı işler olduğunu, söz konusu işlerin alt işverene verilebileceğini beyanla 26.12.2016 tarihli inceleme raporuna itirazlarının kabulü ile bu rapora bağlı olarak müvekkili Şirket aleyhine verilmiş idari para cezasının ortadan kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı DGR Grup Yönetim Hizmetleri ve Ticaret AŞ (DGR Şirketi) vekili birleşen dava dilekçesinde; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... Teftiş Kurulu müfettişlerince düzenlenen 26.12.2016 tarihli muvazaa tespit raporuna itirazlarının kabulü ile Carrefoursa Şirketi ve müvekkili Şirket arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davacı Natürel Temizlik İşletme-Bakım Servisleri ve Temizlik Malzemeleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Sti. (Natürel Şirketi) vekili birleşen dava dilekçesinde; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... Teftiş Kurulu müfettişlerince düzenlenen 26.12.2016 tarihli muvazaa tespit raporuna itirazlarının kabulü ile Carrefoursa Şirketi ve müvekkili Şirket arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili asıl dava ve birleşen davalara ilişkin cevap dilekçelerinde; davacının aleyhinde uygulanmış herhangi bir para cezasının bulunmadığını, davacı Carrefoursa Şirketi ile üç alt işveren Şirket arasında yapılan ve muvazaa tespitine konu olan sözleşmelerin birbirinin aynısı olduğunu, söz konusu sözleşmelerin konusunun personel tedariki olduğunu, alt işveren ile asıl işverenin işçilerinin aynı işi yaptıklarını, kullanılan araç ve gereçlerin asıl işverene ait olduğunu, sözleşme fiyatlandırmasının işçinin brüt ücretine endekslendiğini, personel transferlerinde kâr payı alındığını, işin yürütümüne ilişkin emir ve talimatın asıl işverende olduğunu, sözleşme amacının işçi teminine yönelik olduğunu, asıl işveren işçilerinin işyerinde 28.07.2015 tarihinde imzalanan toplu ... sözleşmesinden faydalandıklarını ancak muvazaalı olduğu tespit edilen alt işverenlik ilişkisi nedeniyle bir kısım işçilerin anılan toplu ... sözleşmesinden faydalanmalarının önüne geçildiğini savunarak asıl dava ve birleşen davaların reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyaya gelen Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları, toplanan deliller ve işyeri kayıtları uyarınca davacı Carrefoursa Şirketinin esas işinin depolama ve ambarlama olarak bildirildiği, tespit edilen alt işveren çalışanlarının yaptıkları işin depoculuk faaliyetini ve asıl işin bütününü kapsadığı, bu durumda 4857 sayılı Kanun uyarınca taraflar arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olmayıp muvazaalı olduğu, dava konusu müfettiş raporunda tespit edilen durumun Kanun'a uygun olduğu gerekçe gösterilerek asıl dava ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davalarda davacılar vekilleri ile katılma yoluyla davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Asıl dava davacısı Carrefoursa Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; bilirkişilerin yerinde inceleme yapmadıklarını ve salt dosyadaki veriler üzerinden rapor tanzim ettiklerini, muvazaa kriterlerinin tüm alt işverenler yönünden ayrı ayrı değerlendirilip her bir alt işverenin çalıştırdığı işçilerin fiilen yaptığı işler belirlenerek bir değerlendirme yapılmadığını, müvekkili Şirketin ana faaliyetinin depoculuk olduğu yönünde bir tespit yapılmasının maddi gerçekle uyuşmadığını, müvekkili Şirket ile diğer üç alt işveren arasındaki sözleşmelerin niteliği gereği depolarda verilecek hizmet şartlarının belirlenmesine yönelik olduğunu, personel teminine ilişkin olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Birleşen dava davacısı DGR Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; tanık beyanlarına itibar edilmemesinin hatalı olduğunu, taraflar arasındaki sözleşme, işin niteliği, davacı Şirketlerin ticari faaliyet alanları birlikte değerlendirildiğinde alt işverenlerin personel temini yaptığına hükmedilmesinin davacıların faaliyet alanları ile bağdaşmayacağını, bilirkişilerin yerinde inceleme yapmadıklarını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Birleşen dava davacısı Natürel Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Şirket ile imzalanan hizmet alım sözleşmesi gereğince çalıştırılan işçilerin tamamının sözleşme kapsamındaki temizlik ve depo işlerinde çalıştığını, ayrıca müvekkili Şirketin çalıştırdığı işçilerin başında yine müvekkili Şirket çalışanı şeflerin bulunduğunu, İlk Derece Mahkemesinin hiçbir somut veriye dayanmayan ayrı bir ... organizasyonunun bulunmadığına dair tespitinin müvekkili Şirket yönünden tamamen hatalı ve yanılgılı bir değerlendirme olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
4. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; davalı lehine hükmedilen vekâlet ücretinin hatalı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleşen davaların 26.12.2016 tarihli inceleme raporununa itiraz istemine ilişkin olduğu, davalının katılma yolu ile istinaf dilekçesinin süresinde verildiği, İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi raporunda yapılan tespitlere göre asıl dosya davacısı ile birleşen dosya davacıları arasında imzalanan personel tedarik sözleşmelerinin aynı nitelikte olduğu, sözleşmeler kapsamında çalışan işçilerin yardımcı işleri yaptıkları ancak alt işverene verilen işler kapsamında asıl işveren işçilerinin de çalıştıkları, daha önce alt işveren yanında çalışan işçilerin asıl işveren yanında aynı işi yaparak çalışmaya devam ettikleri, kullanılan araç ve gereçlerin asıl işverene ait olduğu, emir ve talimatların asıl işveren tarafından verildiği, Yargıtay incelemesinden geçen dosyalarda da davacılar arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunun kabul edildiği, emsal kararlar nazara alındığında davacılar arasında muvaazalı asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu gerekçe gösterilerek asıl ve birleşen davaların davacıların istinaf başvurularının esastan reddine, davalı vekilinin vekâlet ücretine ilişkin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davalarda davacılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı Carrefoursa Şirketi vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Birleşen dava davacısı DGR Şirketi vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Birleşen dava davacısı Natürel Şirketi vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacılar arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedi ve sekizinci fıkraları, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup asıl ve birleşen davalarda davacılar vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.