"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 30. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 57. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı işyerinde çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ve ödendiğini, kadroya geçerken bireysel ... sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini, ancak davalı tarafından eksik ödeme yapıldığını iddia ederek ödenmeyen fark ücret, ilave tediye ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, kadroya geçiş sonrası Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesi dikkate alınarak ücretin belirlendiğini, hukuka aykırı bir uygulamanın söz konusu olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı ile davalı İdare arasında imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinin 7 nci maddesinde, davacının ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olacağına dair düzenleme olduğundan hareketle belirsiz süreli ... sözleşmesinin ve toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca yapılan hesaplama doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının 31.12.2018 tarihli ücreti korunarak bu ücretin üzerine %4 lük zam yapıldığını, herhangi bir ücret indirimine gidilmediğini, davacının sürekli işçi kadrosuna geçmesiyle ihale sözleşmesinde belirtilen önceki düzenlemelerin devamlılığını yitirdiğini, artık İdare mevzuatı ve düzenlemeleri uygulanarak davacının ücretlerinin eksiksiz ödendiğini, faizin türüne ve başlangıç tarihine itiraz ettiklerini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Somut olayda kamu düzeni nedeniyle yapılan incelemede davacı tarafından fark ücret, ikramiye ve ilave tediye ücreti alacaklarının eksik ödendiği gerekçesiyle arabulucuya başvurulmuş, 30.03.2020 düzenleme tarihli anlaşamama nedeniyle son tutanak dava dilekçesine eklenerek dava açılmıştır. Bununla birlikte; mahkemece hükme esas alınan ve davacının ıslahına dayanak oluşturan bilirkişi raporunda hesaplamaların ücret farkı istemi için 31.07.2020, ilave tediye alacağı için Temmuz 2020, ikramiye alacağı için Temmuz 2020 tarihine kadar yapılmış ise de, arabuluculuk görüşmesinin tarafların anlaşamadığına ilişkin düzenlenen arabuluculuk son tutanak tarihinden önce muaccel olan alacaklar için gerçekleştirildiği, arabuluculuk son tutanak tarihinden sonra ihtilaf konusu olan, son tutanak tarihi ile hesaplamalara esas alınan yukarıda belirtili tarihler arasında kalan talep dönemi için arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediği dikkate alındığında, bu dönem yönünden davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerekir iken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bu husus kararın kaldırılmasını gerektirmiştir.
...
Talebe uygun tatbik edilen faiz tür ve başlangıcında hata bulunmadığı belirlenmiştir.
Buna göre yapılan hesaplamada; hükme esas alınan denetime elverişli bilirkişi raporunda fark ücret alacağı tablosunda "Mart 2020" için 31 gün olarak belirtilen dönem 29 gün olarak kabul edilip devamı dönemler dışlanarak neticeten Brüt 14.224,14-TL fark ücret alacağının kabulü ile fazlaya ilişkin talep olan 5.085,55-TL tutarın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
Aynı şekilde hükme esas alınan denetime elverişli bilirkişi raporunda fark ilave tediye alacağı tablosunda "Temmuz 2020" için 90 gün olarak kabul edilip belirtilen dönem kıst 57 gün olarak kabul edilip belirlenmekle neticeten Brüt 2.382,43-TL fark ilave tediye alacağının kabulü ile fazlaya ilişkin talep olan 761,54-TL tutarın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
Aynı şekilde hükme esas alınan denetime elverişli bilirkişi raporunda fark ikramiye alacağı tablosunda "Temmuz 2020" için 180 gün olarak kabul edilip belirtilen dönem kıst 88 gün olarak kabul edilip belirlenmekle neticeten Brüt 602,20-TL fark ikramiye alacağının kabulü ile fazlaya ilişkin talep olan 110,69-TL tutarın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
..." gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kamu düzeni yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti, fark alacaklarının bulunup bulunmadığı ve alacakların hesap yöntemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2.4857 sayılı ... Kanunu'nun 22 ve 34 üncü maddeleri.
3.696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 üncü madde.
4.7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun (7036 sayılı Kanun) 3 üncü maddesi.
5. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun ilgili maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıda yer alan paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 7036 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasında "Kanuna, bireysel veya toplu ... sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı" olarak düzenlenmiş olup maddenin ikinnci fıkrasında ise "Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir." denilmiştir.
3. Somut uyuşmazlıkta davacı tarafından fark ücret, ikramiye ve ilave tediye ücreti alacaklarının eksik ödendiği gerekçesiyle arabulucuya başvurulmuş, 30.03.2020 düzenleme tarihli, anlaşamama nedeniyle düzenlenen arabuluculuk son tutanağı dava dilekçesine eklenerek dava açılmıştır. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan ve davacının ıslahına dayanak oluşturan bilirkişi raporunda hesaplamalar son tutanak tarihinden sonraki dönemleri de kapsayacak şekilde yapıldığından, Bölge Adliye Mahkemesince arabuluculuk son tutanak tarihinden sonra ihtilaf konusu olan son tutanak tarihi ile hesaplamalara esas alınan tarihler arasında kalan talep dönemi yönünden davanın arabuluculuk dava şartı yerine getirilmediğinden usulden reddi gerektiği gerekçesiyle hükmün kaldırılmasına karar verilmesi yerinde ise de fark ilave tediye ve fark ikramiye alacaklarına ilişkin resen yapılan hesaplama hatalıdır.
4. Diğer taraftan İlk Derece Mahkemesindeki yargılama sırasında düzenlenen ve Bölge Adliye Mahkemesince hesaplamaya esas alınan bilirkişi raporunda da fark ilave tediye ve fark ikramiye alacaklarına ilişkin hesaplamaların denetime elverişli olmadığı ve çeşitli hesap hataları içerdiği görülmektedir. Bölge Adliye Mahkemesince fark ilave tediye ve fark ikramiye alacakları ile ilgili olarak söz konusu bilirkişi raporu üzerinden, arabuluculuk son tutanak tarihi olan 30.03.2020 tarihini de aşacak şekilde kıstelyevm hesabıyla resen hesaplama yapılması isabetsiz olup kararın açıklanan sebeplerle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.