"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen dava bakımından davalı ... vekili ile davalı ... (... AŞ) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili ile davalı ... AŞ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı Belediye ... Sendikası vekili dava dilekçesinde; davalı ... tarafından 01.07.2020 tarihli ve 31172 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2020/79 karar numaralı işkolu tespitinde; ... Belediyesine ait bir Belediye Şirketi olan ... AŞ’nin ... sicil No.lu işyerinde yapılan işlerin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, yapılan bu tespitin mevzuata aykırı olduğunu, dava konusu Belediye Şirketinin yaptığı asıl işin tartışmasız şekilde belediye hizmeti olduğunu, bir işyerinde asıl işe yardımcı işlerin de asıl işin girdiği işkolundan sayıldığını, belediye hizmetlerinin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğini, davalı şirketin tamamının ... Belediyesine ait olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 01.07.2020 tarihli ve 31172 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/79 karar numaralı işkolu tespit kararının iptaline, 1059502.052 sicil No.lu işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı ... vekili dava dilekçesinde; ... AŞ’ye ait işyerlerinde yürütülen işlerin tamamının niteliği itibarıyla 5393 sayılı Belediye Kanunu (5393 sayılı Kanun) ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nda (5216 sayılı Kanun) yer alan yasal düzenlemeler gereğince İşkolları Yönetmeliği’nin 20 No.lu genel işler işkoluna girdiğini, işkolu tespitine konu işyerlerinde yapılan işin hangi işkoluna girdiğinin belirlenebilmesi için Belediyenin görev ve sorumlulukları ile yetki ve imtiyazları arasında bulunup bulunmadığına bakılması gerektiğini, işkolu tespitine konu ... AŞ işyerlerinde yapılan asıl ve yardımcı işler ... Büyükşehir Belediyesi adına yürütüldüğünden İşkolları Yönetmeliği’nin 20 No.lu genel işler işkoluna girdiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı ... Bakanlığının 01.07.2020 tarihli ve 31172 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2020/79 karar numaralı işkolu tespit kararının davalı Şirketin 1059502.052 sicil No.lu işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığı yönündeki kısmının iptaline, 5393 sayılı Kanun, 5216 sayılı Kanun, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu (6356 sayılı Kanun), İşkolları Yönetmeliği ve yerleşik yargı içtihatları gereğince, ... Büyükşehir Belediyesi iştiraki olan ... AŞ’ye ait 1059502.052 sicil No.lu işyerlerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra No.lu genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili asıl ve birleşen davaya cevap dilekçelerinde; davanın yasal süresi içinde açılıp açılmadığının tetkiki ile müvekkili Bakanlıkça yapılan incelemede ... AŞ’nin ... Belediyesinin bir Şirketi olduğunun işverenliğe ait 1059502.052 Sosyal Güvenlik Kurumu (...) sicil No.lu işyerinde yürütülen faaliyetlerin idare merkezi faaliyetlerine ilişkin işler olduğunun, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, Bakanlık ... müfettişi tarafından düzenlenen rapordaki tespitlerin yerinde olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davaların reddini istemiştir.
2. Davalı ... AŞ vekili asıl ve birleşen davaya cevap dilekçelerinde; işkolu tespit kararının isabetli olduğunu, 1059502.052 sicil numaralı işyerindeki faaliyetin ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar ile ilgili olduğunu, dava dilekçesinde de ayrıntılı olarak sunulan mevzuat ve Yargıtay kararlarından da görüleceğe üzere genel işler kapsamına girmediğinin açıkça anlaşıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davaların reddini istemiştir.
3. Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“...... Belediye Başkanlığı ve davalı şirke arasında imzalanan 01/01/2020-30/.../2020 yürürlük süreli Hizmet Alım Sözleşmesinin belediyenin hizmet alanı içindeki her türlü işin yapılması için personel teminine yönelik olduğu tespit edilmiştir.
Davalı şirketin %100 sermayesinin ... Belediye Başkanlığı'na ait olması , istihdam edilen işçilerin tamamının yalnızca belediyeye ait işyerlerinde çalışması ve bu işyerlerinde belediye hizmetlerinin yürütülmesi , davalı şirkette çalışan işçilerden iki işçinin ... Belediye Başkanlığı'nın çeşitli müdürlüklerinde çalışması , bir işçinin ... Belediye Başkanının Basın Danışmanlığı görevini yürütmesi , şirketin ... Belediye Başkanlığı dışında başka bir kurumda çalışan işçisinin bulunmaması dikkate alındığında davalı şirket tarafından yapılan asıl işin belediye hizmetine ilişkin olduğu ve davalı şirkette yapılan işlerin niteliği itibariyle "Genel İşler " işkolundaki asıl ... ve buna bağlı yardımcı ... niteliğinde olduğu...” gerekçesiyle asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ile davalı ... AŞ vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, Bakanlıkça yapılan müfettiş incelemesi sonucunda düzenlenen raporda işyerinde yapılan işin İşkolları Yönetmeliği'ne ekli listede belirtilen idare merkezi faaliyetleri sınıf ve tanımı kapsamında yer aldığını, bu hâliyle işyerinin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkoluna girdiğinin tespit edildiğini, yapılan işin tanımının 10 sıra numaralı işkoluyla birebir örtüştüğünü ve işin tanımıyla Şirket faaliyetlerinin birbiriyle bağdaştığını, işkolunu genel işler sınıfında belirtmenin herhangi bir hukuki dayanağı bulunmadığını, yerinde bir keşif ile tespit yapılmadan ve işin niteliği araştırılmadan subjektif kanaat bildirilen raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... AŞ vekili; Bakanlıkça yapılan müfettiş incelemesi sonucunda düzenlenen raporda işyerinde yapılan işin İşkolları Yönetmeliği'ne ekli listede belirtilen idare merkezi faaliyetleri sınıf ve tanımı kapsamında yer aldığını, bu hâliyle işyerinin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkoluna girdiğinin tespit edildiğini, yapılan işin tanımının 10 sıra numaralı işkoluyla birebir örtüştüğünü ve işin tanımıyla Şirket faaliyetlerinin birbiriyle bağdaştığını, işkolunu genel işler sınıfında belirtmenin herhangi bir hukuki dayanağı bulunmadığını, yerinde bir keşif ile tespit yapılmadan ve işin niteliği araştırılmadan subjektif kanaat bildirilen raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“...Belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi ve yapılan işin niteliğine ilişkin ayrıksı bir düzenleme bulunmaması durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin kural olarak “Genel işler” işkolunda yer alır. ( Yargıtay 9 Hukuk Dairesinin 2021/13333 esas, 2022/3122 karar , 2020/6986 esas, 2020/15965 karar sayılı ilamları)
Somut uyuşmazlıkta; ... tarafından 01.07.2020 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2020/79 karar numaralı işkolu tespitinde; ... Belediyesine ait bir belediye şirketi olan ... İnşaat Hafriyat Tahhüt Nakliye Turizm Mobilya San.A.Ş.nin ... ... sicil no.lu işyerinde yapılan işlerin 10 sıra numaralı "Ticaret büro, eğitim ve ... sanatlar"işkolunda yer aldığına dair işkolu tespit kararı verilmiştir.
Tespit konusu işyerinin ait olduğu işveren şirketin ... pay sahibinin ... Belediyesi olduğu, ... Belediyesi hizmet binasında faaliyet gösterdiği, dava dışı davalı şirkete ait 1057750, 1067751, 1067752, 1067754, 1067755 işyerlerinin de ayrı bir adreslerinin bulunmadığı, ... Belediyesine bağlı çeşitli müdürlükler dahilinde faaliyet gösterdikleri ve buna göre şirketin 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 70 inci maddesi kapsamında belediye şirketi olduğu anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, dosya kapsamında mevcut deliller ve ... müfettişi raporundaki tespitlere göre, denetim tarihi itibarıyla şirketin 476 işçisinin bulunduğu, 406 işçinin 696 sayılı KHK nun 127 maddesiyle 375 sayılı KHK ye eklenin Geçici 24 maddesine istinaden işçi statüsünde çalıştığı, dava konusu işyerinde sadece 3 işçi çalışmakta olup, fiilen şirket genel müdürü, muhasebeci ve başkan basın danışmanı görevlerinde çalıştıkları, şirketin amaç ve konusunun ve tüm faaliyetlerinin ... Belediyesinin bağlı birimlerinde ihtiyaç duyulan çeşitli hizmetlerinin yerine getirilmesi olduğu anlaşılmaktadır.
Tespit kararı verilen işyerinde sadece şirket genel müdürü, muhasebeci ve başkan basın danışmanı görevlerinde bulunan üç işçinin çalıştığı, söz konusu işçilerin işverene ait tüm işyerlerindeki işyerlerinin yönetim ve her türlü ... ve işlemlerini yaptıkları, ... Belediyesi dışında başkaca bir işyerine hizmet verilmediği anlaşılmaktadır. Bu tespitlere göre (1059592) sicil numaralı işyerinde yürütülen faaliyetlerin niteliği itibariyle asıl işe yardımcı ... olarak değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
6356 sayılı Kanun’un 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre “Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır” düzenlemesi yer almaktadır. İşkolları Yönetmeliği’nin 3 üncü maddesi de aynı doğrultudadır.
Bu maddi ve hukuki olgulara göre, belediye şirketi niteliğinde olan ... İnşaat Hafriyat Tahhüt Nakliye Turizm Mobilya San. A.Ş. işyerleri bakımından asıl işe yardımcı ... niteliğinde faaliyet yürütülen (1059592) sicil numaralı işyerinin de asıl işin dahil olduğu işkolu olan “Genel işler” işkolunda yer aldığı anlaşılmış olup, mahkemenin kabulünde herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
...” gerekçesiyle başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili ile davalı ... AŞ vekili temyiz başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili ile davalı ... AŞ vekili; cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttikleri sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuşlardır.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ... içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ... içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ... içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şu şekildedir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... vekili ile davalı ... AŞ vekilinin temyiz dilekçelerinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.