"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 31. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... ... 16. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesi tarafından davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı işçinin, 08.05.2015-22.....2016 tarihleri arasında davalıya ait yurt dışı şantiyelerinde loder operatörü olarak 2.500,00 ... doları ücret ile çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı tarafça haklı neden olmaksızın feshedildiğini ... sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti ve ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının saatte 6,00 ... doları ücret ile çalıştığını, yıllık izinlerini kullanmak için ...'ye gittiğini ve devamında işe gelmediğini, davacının ödenmeyen alacaklarının bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı davacının ücretinin saatlik 6,00 ... doları olduğu, sigortalılık bildiriminde işçi payının %5 olacağı dikkate alınarak çıplak ... ücretinin tespit edildiği, gelir vergisi ve damga vergisi esas alınarak aylık brüt ücretinin belirlendiği, ... sözleşmesinin davalı tarafça haklı sebep olmaksızın feshedildiği, davacının tanık beyanlarıyla fazla çalışma yaptığını, ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını ispatladığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Mahkemece davacının ücretinin hatalı belirlendiğini, hafta tatili ücretinin reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu ... sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacı ile ortak vekil tarafından temsil edilen ve davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanları esas alınarak hüküm kurulmasının hatalı olduğunu, fazla çalışmanın hüküm altına alınmasının hatalı olduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamadığını, davacıya yapılan fazla ödemelerin mahsubunun yapılmamasının hatalı olduğunu savunarak kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile banka kayıtlarında davacıya USD olarak yapılan ücret ödemelerine elden ödenen 200,00 USD'lik kısım da eklendiğinde davacının ücretinin 2.021,66+200,00 = 2.221,66 USD ... ve 3.107,61 USD brüt olabileceği, 200 USD ek hak edişlerin ilave edilmesi ile davacının giydirilmiş brüt ücretinin 3.307,61 USD olduğu, fesih tarihindeki döviz kuruna göre bu miktar kıdem tazminatı tavanını aştığından tavan miktarı esas alınarak kıdem tazminatı hesabı yapıldığı, İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi raporundaki hesaplamaya itibar edildiği, davacı ve davalı tanık anlatımlarından davacı işçinin 15 günde bir haftalık izin kullandığı, davacı tarafın istinaf başvurusunun açıklanan yönlerden kabulü gerektiği gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçelerinde ... sürdüğü sebeplerin yanında davacının aylık ücretinin hatalı tespit edildiğini, ... ücretin brüte çevrilmesinde davacının yurt içinde çalışan işçi gibi değerlendirilmesinin hatalı olduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, fesih ve kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı, aylık ... ve brüt ücret miktarının tespiti, fazla çalışma, hafta tatili ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesabı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun (506 sayılı Kanun) 86 ncı maddesi.
2. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun (5510 sayılı Kanun) geçici 6 ncı maddesi.
3. 5510 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinin (g) bendinde 5754 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikle;
“Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde ... üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ... işçileri 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 50. maddenin ikinci fıkrasındaki ...’de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz.” hükmü getirilmiştir.
4. 5510 sayılı Kanun'un '"Prim Oranları ve Devlet Katkısı" kenar başlıklı 81 inci maddesinin (a), (c) ve (f) alt bentleri şöyledir:
"a) Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %20'sidir.Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 11'i işveren hissesidir.
...
c) Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, yapılan işin ... kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre % 1 ilâ % 6,5 oranları arasında olmak üzere, 83 üncü maddeye göre Kurumca belirlenir. Bu primin tamamını işveren öder. (*)
...
f) (Değişik: 5754 - 17.4.2008 / m.48; Genel sağlık sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için 82 nci maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan prime esas kazancın %12.5'idir. Bu primin % 5'i sigortalı, %7,5'i ise işveren hissesidir. Yalnızca genel sağlık sigortasına tabi olanlar ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendi ve bu Kanun'un geçici 13 üncü maddesinde belirtilenlerin genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın %12'sidir."
5. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 17, 32, 41, 46, 47 ve 120 nci maddeleri ile mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki numaralı bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacının brüt ücreti hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Bu noktada özellikle davacı işçinin 506 sayılı Kanun’un (mülga) 86 ncı maddesinde düzenlenen topluluk sigortasından yararlanıp yararlanmadığı ile 5510 sayılı Kanun’un geçici 6 ncı madde hükümleri de dikkate alınarak isteğe bağlı sigortalılık durumunun ne olduğu belirleyici olacaktır. Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde ... üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ... işçilerinden isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunanlardan ...’de ikamet şartı aranmamaktadır. 5754 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikle, 5510 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinin (g) bendi gereğince 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde ... üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ... işçileri hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacaktır. Mahkemece bu hususlar açıklığa kavuşturulmadan davacı işçinin yurt içinde çalışan işçiler gibi brüt ücretinin tespit edilmesi hatalı olmuştur. Şu hâlde Mahkemece davacının sigortalılık durumu netleştirilmeli, isteğe bağlı sigortalılık ile topluluk sigortasından faydalanmadığının anlaşılması hâlinde ise dosya davacının dosya kapsamından tespit edilen ... ücretine 5510 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinin (g) bendi gereğince yalnızca % 5 genel sağlık primi eklenmek suretiyle sonuca gidilmelidir (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 27.04.2021 tarihli ve 2021/4622 Esas, 2021/8596 Karar sayılı karar). Belirtilen hususlar gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.