"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
EK KARAR TARİHİ : 05.09.2022
SAYISI : 2022/2771 E., 2022/2051 K.
DAVA TARİHİ : 26.05.2022
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kütahya 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/105 E., 2022/248 K.
Taraflar arasındaki genel kurul seçimlerinin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesinin 05.09.2022 tarihli ek kararı ile kararın kesin olduğu gerekçesiyle istinaf dilekçesinin reddine karar verilmiş; ek kararın da istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı asıl dava dilekçesinde; bağlı olduğu davalı Sendikanın 12.05.2022 tarihinde 6. Olağan Genel Kurul delege adaylığı başvurusunun ilan edildiğini, ilanda yalnızca başvuruların şahsen Sendika binasına yapılacağının belirtilmesine karşılık ilana konu başvurulara ilişkin olarak hangi kurumdan kaç delege seçileceğinin, hangi kurumun birleştirileceğinin veya bölüneceğinin belirtilmediğini, 18.05.2022 tarihinde delege aday listelerinin aynı maaş mutemetliğine bağlı Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesinin dört ayrı hizmet binasına bölüneceğinin ve dört ayrı sandık kurulacağının, ayrı ayrı delegelik seçimlerinin yapılacağının anlaşıldığını, ayrıca sözleşmeli idareci ve uzmanların maaşlarının da ... mutemetlik tarafından yapılıyor olmasına rağmen onların da ayrı ayrı sandıklarda seçime gideceğinin görüldüğünü, tüm bu usulsüz uygulamaların mevcut Şube yönetimince, yönetimin kendine avantaj oluşturacak şekilde planlandığını gösterdiğini, davalı Sendikaya usule aykırı işlemlerin iptal edilmesine yönelik başvuruda bulunulmuş olmasına rağmen başvuruların sonuçsuz kaldığını, seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde usulsüzlük bulunduğunun açık olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle genel kurul seçimlerinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın Sendikanın merkezinin bulunduğu ... ... Mahkemelerinde görülmesi gerektiğini, davacının dava dilekçesinin konusu ile sonuç ve istem bölümünde Sağlık Sen Kütahya Şubesinin 6. Olağan Genel Kurulunun iptalini talep ettiğini; ancak dava dilekçesinin açıklamalar kısmında delege seçimlerine ilişkin bir kısım mesnetsiz iddiaların yer aldığını, müvekkili Sendikanın Kütahya Şubesi tarafından alınan delege seçimlerine dair delege hesabının seçim yapılacak işyerleri ve seçime dair tüm hususların usulüne uygun bir şekilde kararlaştırıldığını, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nda (4688 sayılı Kanun) sendikaların genel kurul dışındaki seçimlerine itirazın 2 gün içerisinde yapılacağı belirtildiğinden bu yönden itirazlarını sunduklarını, belirtilen Hastanede 4 farklı seçim bölgesinin belirlenmesinin sebebinin Hastanenin 4 farklı hizmet binasından oluşmasından kaynaklandığını, bu 4 binanın yerleri arasında 6, 8, 10 ve 15 kilometrelik mesafeler bulunduğunu, belirtilen hizmet türleri birbirinden farklı olduğundan 4 farklı hizmet binasında bulunan personelin birbiri ile fiili bir bağlantısı olmadığını, delege seçim bölgeleri belirlenirken demokratik esaslara uygun bir belirleme yapılması gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının genel kurul seçimlerinin iptalini talep ettiği, ilanın sahip olması gereken şartlar ile ilgili 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nda (6356 sayılı Kanun) yahut yönetmelikte herhangi bir şart bulunmadığı, dava konusu talebin 6356 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesine göre çözümlenmesi gerektiği, dava konusu her ne kadar genel kurul seçiminin iptali ise de ortada ne icra edilmiş bir genel kurul seçimi ne de ilan edilmiş bir delege seçim sonucu bulunduğu, buna göre usulüne uygun şekilde açılmış bir dava da bulunmadığı, icra ve ilan edilmemiş bir seçimle ilgili iptal kararı verilmesinin imkânı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili; İlk Derece Mahkemesi tarafından yanlış şekilde aslında yapılmamış bir genel kurul hakkında hüküm kurulduğunu, kesin karar verilerek kanun yolunun kapatılmasının da hukuka tamamen aykırı olduğunu, müvekkilinin adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini, hâkimin davayı aydınlatma ödevi gözetilmeden taleplerine aykırı şekilde hüküm kurulduğunu, dava dilekçesinde yer alan hatadan ötürü talep sonucunun açıklattırılması ve çelişkinin giderilmesinin bir zorunluluk hâlini aldığını, çünkü davanın avukat aracılığıyla değil davacı asıl tarafından bizzat açıldığını, davacı asıl Sağlık Bakanlığı bünyesinde anestezi teknisyeni olarak çalışmakta olduğundan davanın açıldığı esnada, bu tarz teknik ve hukuki hataların yapılabilmesinin mümkün olduğunu, İlk Derece Mahkemesi tarafından yargılama sürecindeki diğer taleplerinin de dikkate alınmadığını, dava konusu Şube Yönetim Kurulu kararlarının hukuka ve demokrasinin temellerine aykırı olduğunu, bu nedenle iptal edilmeye mahkum olduğunu, Kütahya gibi bir ilde yaklaşık 10 km uzaklıkta bulunan Hastanelerin ayrı seçim bölgesi olarak tespit edilmesinin demokratik temsili güçlendireceğini iddia eden davalı yanın, aralarında yaklaşık 50 km mesafe bulunan ... ADSM ile Kütahya ADSM'yi birleştirerek ... bir seçim çevresi oluşturmasının tamamen kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettiğini gösterir nitelikte olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davacı vekili İlk Derece Mahkemesinin 05.09.2022 tarihli ek kararına ilişkin istinaf dilekçesinde; verilen kararın kesin olmadığını, istinaf başvurusunun İlk Derece Mahkemesince reddedilmesinin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu, hâkimin davayı aydınlatma ödevi ihlal edilerek taleplerine aykırı şekilde hüküm kurulduğunu, yargılama sürecindeki diğer taleplerinin de dikkate alınmadığını ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) açıkça ihlal edildiğini, dava konusu Şube Yönetim Kurulu kararlarının hukuka ve demokrasinin temellerine aykırı olduğunu, bu nedenle iptal edilmeye mahkum olduğunu, istinaf başvurusunun kabulü ile hukuka açıkça aykırı olarak tesis edilen Kütahya 2. ... Mahkemesinin 05.09.2022 tarihli ve 2022/105 Esas, 2022/248 Karar sayılı ek kararının kaldırılarak istinaf incelemesi yapılması ve akabinde Sağlık-Sen Kütahya Şubesi 6. Olağan Genel Kurulunun yapılmasına ilişkin olarak alınmış Şube Yönetim Kurulu kararları ve buna bağlı olarak tesis edilen her türlü işlem ve eylemin iptaline karar verilmesi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi karar ve ek kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; hukuki nitelemenin hâkime ait olduğu, davanın; davalı Sendikanın Kütahya Şubesinin 12.05.2022 tarihinde 6. Olağan Genel Kurul Delege Başvurusunu ilan etmesi, ilan sonucu başvuru listesinin 18.05.2022 tarihinde ilan edilmesi sonrası delege seçim yönteminde kendine avantaj oluşturacak şekilde hareket etmesi sonucu seçim sonuçları etkileneceği için Şubenin bütün kararları ve işlemlerinin iptaline dair olduğu, sonuç olarak meselenin genel kurul dışında delege seçimi ile ilgili işlemlere dair olduğu, 4688 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesi gereğince bu kanunda hüküm bulunmayan hâllerde 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nun (2821 sayılı Kanun) uygulanacağının öngörüldüğü, ayrıca 4688 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi gereğince seçimlerde uygulanacak esaslarla ilgili de 2821 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesi ile 52 nci maddesi hükümlerinin uygulanacağı, 6356 Kanun'un 81 inci maddesi gereğince 2821 sayılı Kanun'a yapılan atıfların bu Kanun'a yapılmış sayılacağı, bu kapsamda 6356 sayılı Kanun'un genel kurul dışında yapılan delege seçimi ile ilgili 16 ncı maddesi gereğince itirazlarla ilgili verilen kararların kesin olduğunun sabit olduğu, davanın da genel kurul dışında delege seçimi ile ilgili hazırlık işlemlerinin iptaline dayandığı, ihtilafın yapılmamış bir genel kurul ya da delege seçimine endekslenmesinin bu hâliyle mümkün olmadığı, diğer taraftan bu aşamada söz konusu itirazların değerlendirilmesinin de işin niteliğine aykırı olduğu, İlk Derece Mahkemesince istinaf talebinin 6356 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası hükümleri dikkate alınarak reddedilmesinin isabetli olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hukuka aykırı şekilde icra edildiği gerekçesiyle Sendika Şube Genel Kurul seçimlerinin iptalinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 4688 sayılı Kanun'un “Genel kurulların toplantı zamanı ve karar yeter sayısı” kenar başlıklı 10 uncu maddesi şöyledir:
“Sendika veya konfederasyonun ilk genel kurulu tüzel kişilik kazanmasından başlayarak altı ay içinde yapılır.
(Değişik ikinci fıkra: 4/4/2012-6289/8 md.) Olağan genel kurul toplantıları dört yılı aşmamak üzere tüzüklerde belirtilen sürede yapılır.
(Değişik üçüncü fıkra: 4/4/2012-6289/8 md.) İki genel kurul toplantısı arasındaki döneme ilişkin faaliyet ve hesap raporu, denetleme kurulu veya denetçi raporu ile gelecek döneme ilişkin bütçe önerisi, genel kurula katılacaklara toplantı tarihinden en az onbeş gün önce yazılı veya elektronik ortamda gönderilir ve internet sitesinde ilan edilir.
Olağanüstü genel kurul, yönetim kurulu veya denetleme kurulunun gerekli gördüğü durumlarda ya da genel kurul üye veya delegelerinin beşte birinin yazılı isteği üzerine en geç altmış gün içinde toplanır.
Genel kurula çağrı yönetim kurulu tarafından yapılır.
Toplantı yeter sayısı üye ya da delege tamsayısının salt çoğunluğudur. İlk toplantıda yeter sayı sağlanamazsa, ikinci toplantı en çok onbeş gün sonraya bırakılabilir. Bu toplantıda salt çoğunluk aranmaz.
Karar yeter sayısı toplantıya katılan üye veya delege sayısının salt çoğunluğudur.
Yukarıdaki hükümlere aykırı hareket eden sendika şubesi, sendika veya konfederasyon yönetim kuruluna; üyelerinden birinin veya durumu tespit eden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının başvurusu üzerine, ... davalarına bakmakla görevli mahkeme kararı ile işten el çektirilir. Bu takdirde görevli mahkeme, genel kurulu kanun ve tüzük hükümleri gereğince altmış günü geçmemek kaydıyla en kısa zamanda toplamak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar cari işleri yürütmekle görevli olmak üzere Medenî Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder.”
2. 4688 sayılı Kanun’un 11 inci maddesi atfı ile uygulama alanı bulan 6356 sayılı Kanun’un “Seçimlere itiraz” kenar başlıklı 15 inci maddesi şu şekildedir:
“(1) Genel kurulda yapılan organ ve delege seçimlerinin devamı sırasında yapılan işlemlere ilişkin olarak seçim sonuç tutanaklarının düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, 14 üncü madde hükümlerine göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili kuruluş veya şubesine bildirir.
(2) Bakanlık veya kuruluş ya da şubesinin üye ve delegeleri; kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak genel kurul ve seçim yapılması veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük ya da kanuna aykırı uygulama iddiasıyla, bu işlemlerin veya genel kurulun iptali için genel kurul tarihinden itibaren bir ay içerisinde dava açabilir. Dava basit yargılama usulüne göre iki ay içerisinde sonuçlandırılır. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtayca on beş gün içinde kesin olarak karar verilir.
(3) Genel kurulun veya genel kurulda yapılan organ seçiminin iptaline karar verildiği takdirde mahkeme; genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak, seçimleri yapmak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere, 4721 sayılı Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder ve görev sürelerini belirler.”
3. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Dosya içeriğine göre ise Şube Genel Kurulunu oluşturacak delege seçimlerinin 30.05.2022 ila 03.08.2022 tarihleri arasında, Şube Genel Kurulunun ise 10.09.2022 tarihinde icra edilmesine karar verildiği, Şube Genel Kurulunun belirtilen tarihte zorunlu organ seçimleri yapılmak suretiyle icra edildiği görülmektedir.
2. Somut uyuşmazlıkta davacı asıl, dava dilekçesinin Konu başlıklı kısmı ile Sonuç ve İstem başlıklı kısmında talep sonucunun açık bir şekilde genel kurul seçimlerinin iptali olduğunu belirtmiştir. Her ne kadar daha sonra davacı vekili 02.07.2022 tarihli beyan dilekçesi ile taleplerinin "Sağlık-Sen Kütahya Şubesi'nin yönetim kurulu tarafından 6. Olağan Genel Kurulun icra edilebilmesi için yapılması gerekli delege seçimlerine ilişkin olarak alınmış kararların ve buna bağlı olarak tesis edilen her türlü işlem ve eylemin İPTALİNE" olduğu şeklinde bir açıklama yapmış ise de açık olan talep sonucunun bu şekilde değiştirilmesi ancak ıslah yolu ile mümkündür.
3. Bununla birlikte davacı vekili tarafından verilmiş bir ıslah dilekçesi de bulunmamaktadır. Bu itibarla somut uyuşmazlıkta davanın 4688 sayılı Kanun’un 11 inci maddesi atfı ile uygulama alanı bulan 6356 Kanun’un 15 inci maddesi çerçevesinde Sağlık-Sen Sendikası Kütahya Şubesinin genel kurul seçimlerinin iptali olduğu tartışmasızdır.
4. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular karşısında, dava 6356 sayılı Kanun'un 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası kapsamında "Genel kurul dışında yapılan delege seçimleri"ne ilişkin olmadığından İlk Derece Mahkemesi kararının kesin olması söz konusu değildir. Buna göre Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf dilekçesinin reddine ilişkin İlk Derece Mahkemesinin 05.09.2022 tarihli ek kararının kaldırılarak işin esasına yönelik istinaf başvurusunun incelenmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.