"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1869 E., 2022/1571 K.
DAVA TARİHİ : 28.12.2020
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi vekili
İLK DERECE MAHKEMESİ : Erciş 1. Asliye Hukuk ( ...) Mahkemesi
SAYISI : 2020/568 E., 2021/241 K.
Taraflar arasında Erciş 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tespit davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı ... Kurumunun istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; davalı Messa Proje İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinde aralıksız olarak 26.....2017-07.04.2020 tarihleri arasında çalıştığını, ... sözleşmesi haklı ve geçerli sebep olmadan 07.04.2020 tarihinde feshedildiğinden işten çıkış kodunun 04 (işveren tarafından haksız fesih) olarak bildirilmesi gerekirken 22 (diğer nedenler) olarak bildirildiğini, bu nedenle müvekkilinin işsizlik ödeneği alamadığını belirterek işten çıkarılma sebebinin Mahkemece tespit edilmesini ve Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Şirket cevap dilekçesi sunmamıştır.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; haksız ve mesnetsiz açılan davanın reddi gerektiğini, davanın kabulü anlamına gelmemekle beraber, davanın kısmen ya da tamamen kabul edilmesi durumunda davalı Kurumun davanın açılmasında hiçbir kusuru olmadığından Kurum aleyhine yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Erciş 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 12.08.2021 tarihli ve 2020/568 Esas, 2021/241 Karar sayılı kararıyla; dinlenen tanık beyanlarından davacı işçinin işveren tarafından haksız olarak işten çıkarıldığı, kendisine herhangi bir bildirim yapılmadığının anlaşıldığı, davalı Şirket tarafından ... sözleşmesinin sonlanmasına ilişkin herhangi bir belgenin ibraz edilmediği, sosyal haklar bakımından davacı işçinin işten çıkış kodunun düzeltilmesinde menfaatinin olduğu kanaati ile davacının davalı nezdindeki çalışmasının sona erme şeklinin 04 (belirsiz süreli ... akdinin işveren tarafından feshi) kodu olarak düzeltilmesi gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.10.2021 tarihli ve 2021/2023 Esas, 2021/1468 Karar sayılı kararıyla; davacı ile davalı işveren arasında Erciş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde 29.09.2020 tarihinde açılan 2020/437 Esas sayılı dosyada davacının feshe bağlı kıdem ve ihbar tazminatı ile diğer işçilik alacaklarının tahsiline ilişkin yargılamanın devam ettiğinin anlaşıldığı, dava tarihi itibarıyla eda davası yerine tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmadığı, hukuki yarar 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi gereğince dava şartı olup bu kapsamda yapılan incelemede işten ayrılma kodu bildirim işleminin haksız olduğunun tespiti ve iptaline ilişkin davanın hukuki yarar yokluğu nedeni ile reddi gerektiği gerekçesiyle davalılardan ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın hukuki yarar yokluğu nedeni ile usulden reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 22.....2022 tarihli ve 2022/7128 Esas, 2022/8175 karar sayılı ilâmı ile Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmenin hatalı olduğu, davacı ile davalı Şirket arasında görülen kıdem ve ihbar tazminatı alacağına ilişkin davada çıkacak sonucun davalı işverene çıkış kodunun düzeltilmesi yükümlülüğü yüklemediği, kıdem ve ihbar tazminatına ilişkin karar verilse dahi davacının mağduriyeti ve menfaatinin devam edeceği, davacının ancak bu dava sonucundaki Mahkeme kararıyla bir sonuca ulaşacağı, buna göre davacının tespit talepli davasında hukuki yararın bulunduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulmasına karar verilen bozma kararı ve dosya içerisindeki mevcut deliller uyarınca davacının davayı açmakta hukuki yararı bulunduğu, İlk Derece Mahkemesince çıkış bildiriminin düzeltilmesine ilişkin kabulde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davalı Kurumun istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili katılma yoluyla temyiz dilekçesinde; davacı lehine diğer davalı Şirket aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmediğini ve sebebinin de herhangi bir biçimde gerekçelendirilmediğini, Bölge Adliye Mahkemesince duruşma açılarak davanın kabulüne karar verilmesine rağmen davacı lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı Kurum vekili; müvekkili Kurumun dava açılmasına sebebiyet vermediğini, davalı olarak gösterilmesinin hatalı olduğunu bu nedenle aleyhine yargılama giderine hükmedilmesinin de hatalı olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesi talebiyle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak kurulan hükmün kanuna uygun olup olmadığına ve vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesi.
2. 6100 sayılı Kanun'un "Bozmaya uyma veya direnme" kenar başlıklı 373 üncü maddesinin ilgili bölümü şöyledir :
"...
(2) Bölge adliye mahkemesinin düzelterek veya yeniden esas hakkında verdiği karar Yargıtayca tamamen veya kısmen bozulduğu takdirde dosya, kararı veren bölge adliye mahkemesi veya uygun görülen diğer bir bölge adliye mahkemesine gönderilir.
(3) Bölge adliye mahkemesi, 344 üncü madde uyarınca peşin alınmış olan gideri kullanmak suretiyle, kendiliğinden tarafları duruşmaya davet edip dinledikten sonra Yargıtayın bozma kararına uyulup uyulmayacağına karar verir.
..."
3. Değerlendirme
1. 6100 sayılı Kanun'un 371 ve devamı maddelerinde temyiz incelemesi neticesinde bozma sebebi yapılacak hususlar ve bozma kararı üzerine yapılacak işlemler düzenlenmiştir. Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca, bölge adliye mahkemesinin düzelterek veya yeniden esas hakkında verdiği kararın Yargıtayca bozulması hâlinde dosya bölge adliye mahkemesine gönderilir.
2. Zira artık burada ilk derece mahkemesinin bir kararı mevcut değildir, bozulan karar bölge adliye mahkemesinin kararıdır, bu nedenle dosya kararı bozulan mahkemeye gönderilmektedir. Bölge adliye mahkemesi, yaptığı değerlendirmede bozma kararının doğru olduğu kanaatine varırsa bozmaya uyma kararı verecektir. Bu kararın anlamı, bölge adliye mahkemesinin vermiş olduğu önceki kararının hatalı olduğu ve Yargıtayın bozma kararı doğrultusunda yeniden inceleme yaparak bir karar vereceğidir. Bozmaya uyma kararı ile bozma kararı lehine olan taraf için bir usuli müktesep hak doğar ( Hakan Pekcanıtez, Medeni Usul Hukuku, C.III, ..., 15. Baskı, 2017, s.2302 vd.).
3. Dosya kapsamından; Bölge Adliye Mahkemesince davanın kabulüne dair İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın usulden reddine karar verildiği, bu kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizce, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulduğu ve dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderildiği anlaşılmaktadır. Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yargılama yapılmış ise de yargılama sonucunda yeniden hüküm kurulması gerektiği gözden kaçırılarak istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi hatalıdır.
4. Bölge Adliye Mahkemesince bozma kararına uyulduğuna göre bundan sonra yapılacak ...; bozmaya uygun olarak yeniden esas hakkında karar vermekten ibarettir. Daha önce ortadan kaldırılmasına karar verilmekle hükümsüz hâle gelen İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun yeniden incelenerek esastan reddine karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının usulden BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.