"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince Davalı ... (Creditwest Bank) yönünden karar verilmesine yer olmadığına, diğer davalı yönünden ise davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... AŞ vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... AŞ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin bankacı-genel müdür yardımcısı olarak 17.2.2009-09.02.2014 tarihleri arasında davalı ... bünyesinde yer ... Creditwest Bank Kiev şubesinde aylık 4.500,00 USD ücretle çalıştığını, ... sözleşmesinin haksız olarak 09.02.2014 tarihinde feshedildiğini, ücretlerinin ... Nuruosmaniye şubesine Altınbaş Holding çalışanları tarafından yatırıldığını, Creditwest Bank nezdinde çalışıyor olsa da bu firma Altınbaş Holding iştiraki olduğundan davanın her iki Şirkete karşı ikame edildiğini, Altınbaş Holding bünyesinde de çalıştığının ispatı olarak, bu firma çalışanlarıyla olan e-posta yazışmalarını sunduklarını, firmaların web sayfaları incelendiğinde de aralarında organik bağ olduğunun anlaşıldığını, bankanın Ukrayna'nın % 100 ... ... bankası olarak 2007 tarihinde kurulduğundan bahsedildiğini, davalı iki Şirket arasında organik bağ olduğunu ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma, ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... AŞ vekili cevap dilekçesinde; davanın esasa girilmeksizin milletlerarası yetkisizlik bulunduğundan ve husumet yönden reddi gerektiğini, yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklarda ilk uygulanacak düzenlemenin 5718 sayılı Milletlerarası ... Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 40 ve 44 üncü maddeleri olduğunu, davacının işyeri ve çalıştığı firmanın Ukrayna kanunlarına göre kurulu yabancı bir şirket olan diğer davalı PJSC West Finance And Credit Bank Şirketi olduğunu ve bu Şirketin "Kiev-UKRAINE" adresinde faaliyet gösterdiğini, işçinin işini devamlı olarak gördüğü mutad işyerinin de aynı adres olduğunu, davacının çalıştığı bankanın ...’de herhangi bir şubesinin olmadığını, davanın Ukrayna’daki görevli ve yetkili mahkemelerde ikamesi gerektiğini, davalı PJSC West Finance and Credit Bank ile müvekkili Altınbaş Holding AŞ arasındaki ... hukuki ilişkinin hissedarlık ilişkisi olduğunu, davacı vekili tarafından varlığı iddia olunan, hissedar müvekkil Şirket tarafından diğer davalıya gönderilen bilgilendirme veya bilgi alma e-postalarının 4857 sayılı ... Kanunu çerçevesinde işçinin emeğini her iki Şirkete de özgülemesi anlamına gelmediğini, davacının işyerinin Ukrayna kanunlarına göre kurulu yabancı bir şirket olan davalı PJSC West Finance and Credit Bank Şirketi olduğunu, davacının kendi firmaları bünyesinde çalışmadığını ve görevlendirilmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... tarafından davaya cevap dilekçesi sunulmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ispat yükü üzerinde olan davalı tarafından ... sözleşmesinin haklı nedenle tazminatsız şekilde feshedildiğinin kanıtlanamadığı sonucuna varılarak kıdem ve ihbar tazminatının davalı ... AŞ'den tahsili gerektiği, davacı vekilinin davalı ... yönünden davanın atiye bırakılmasını talep ettiği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda (6100 sayılı Kanun) atiye bırakma şeklinde bir kurum bulunmayıp davanın geri alınması davalının açık muvafakatine bağlı olduğundan ve davalı tarafından muvafakat verilmediğinden davalı ... yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, davalı ... Şirketinin diğer davalı ... AŞ bünyesindeki Şirket olduğu, davacının ücretinin Altınbaş Holding AŞ yetkilisi tarafından davacının ...’deki banka hesabına yatırıldığı, Altınbaş Holding AŞ tarafından davacının yurt dışındaki işyerinde çalıştırılmak üzere gönderildiği, bu nedenlerle davalı ... AŞ'nin davacının işçi alacaklarından sorumlu olduğu gerekçesiyle kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin kabulü diğer taleplerin reddi suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... AŞ vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; İlk Derece Mahkemesinin davada yabancılık unsurunun mevcut olduğunu nazara almadan hukuka aykırı bir şekilde hüküm kurduğunu, davacının çalıştığı bankanın ...’de herhangi bir şubesinin olmadığını, davacının işini mutad olarak diğer davalıda yaptığını, davacının Altınbaş Holding AŞ çalışanı olmadığını, Şirketlerin faaliyet konularının tamamen farklı ve birbirinden bağımsız olduğunu, davacı ile aralarında işçilik alacaklarından müvekkili Şirketin sorumlu tutulmasını gerektirecek şekilde bir bağ olmadığını, somut olaya Ukrayna hukukunun uygulanması gerektiğini, müvekkili Şirkete husumet yöneltilmesinin hukuken mümkün olmadığını, tanıklarının davacının müvekkili Şirket çalışanı olmadığını beyan ettiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının ücret ödemesinin Altınbaş Holding AŞ yetkilisi ... Ongan tarafından yapıldığı iddia edilerek salt bu durumun müvekkili ile Creditwest Bank arasında bir organik bağın varlığına yeteceği ifade edilse de, bilirkişinin ... Ongan isimli kişinin Holding yetkilisi olduğu bilgisine nereden ulaştığının anlaşılamadığını, dosyada bu hususta herhangi bir bilgi ve belge yer almadığını, kaldı ki ... Ongan'ın müvekkilinin yetkilisi, çalışanı veya vekili olmadığını, davacının müvekkilinden herhangi bir hak ve alacağı bulunmadığını, müvekkilinin davacının istihdam edildiği Şirketin sadece hissedarı olduğunu, müvekkilinin dava konusu alacaklardan sorumlu olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının sigortalı hizmet döküm cetveli incelendiğinde, yurt dışı hizmet borçlanması tescilinin bulunduğu, dosya kapsamındaki Emniyet Müdürlüğü hudut kapıları sorgulamasından alınan yurt dışı giriş çıkış kayıtları, Altınbaş Holding AŞ'nin internet sayfası belgelerine göre de diğer davalı Crediwest Bank Şirketinin grup şirket olduğu, 2007 yılında Ukrayna'da %100 ... ... sermayeli banka olarak kurulduğu ve ... Bankası yazısı ile de davacıya ait hesap hareketlerinin incelenmesinde, davacıya ücret ödemesi yapan görevli pozisyonunda olduğu anlaşılan kişinin Ukrayna uyruklu değil, ... Ongan isimli şahıs olduğu ve onun teslimi ibaresi bulunduğu hususları tüm olarak değerlendirildiğinde; davacının davalı ... AŞ çalışanı olduğu, ... sözleşmesinin tazminatsız feshedilmesini haklı kılan nedenlerin bulunduğunun kanıtlanamadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... AŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... AŞ vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalı Crediwest Bank Şirketinde geçen çalışmasından diğer davalı ... AŞ'nin sorumlu tutulup tutulamayacağı hususuna ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 22.09.2021 tarihli ve 2017/(22)9-3109 Esas, 2021/1075 Karar sayılı ilâmında organik bağ kavramı şu şekilde açıklanmıştır:
"...
Tüzel kişilik perdesinin çapraz aralanmasına benzeyen bir başka kavram organik bağ kavramıdır. Tüzel kişilik perdesinin aralanmasında olduğu gibi organik bağ kavramında da bir tüzel kişinin borçlarından bir başka tüzel kişinin sorumluluğuna gidilmektedir. Bu hâliyle organik bağ kavramının da kaynağını TMK’nin 2. maddesinde yer ... dürüstlük kuralı ve hakkın kötüye kullanılması yasağı oluşturmaktadır (Öztek/..., s. 210). Ancak organik bağ kavramı, tüzel kişilik perdesinin aralanmasına göre daha geniş bir anlama sahip olsa da organik bağın varlığı, ... başına tüzel kişilik perdesinin aralanmasını gerektirmemektedir. Başka bir deyişle şirketler arasında organik bağ tespit edilse dâhi tüzel kişilik perdesinin aralanması ve alacağın perdenin arkasındakinden de istenebilmesi için sırf alacaklıdan mal kaçırmak ve onu zarara uğratmak amacıyla kötü niyetli işlemler yapıldığının da somut verilerle ispatlanması gerekmektedir.
Şirketler arasında ortakların akraba olması ... başına organik bağ veya tüzel kişilik perdesinin kaldırılması için yeterli değildir veya şirketlerin aynı faaliyeti yürütüyor olması organik bağ için yeterli değildir (Baycık, G.: İşverenin Tespitinde Birlikte İstihdam ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Kurumları, ... Uyuşmazlıklarında Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemeleri Kararları Değerlendirme Toplantısı (Seminer Bolu/Abant – ... Nisan 2019), ... İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası, ... 2019, s. 20).
Şirketler arasında organik bağ olup olmadığı; şirketlerin adreslerinin aynı olması, ortaklık yapılarının ve yönetim kurullarının benzer olması veya temsilcilerinin aynı olması, faaliyet alanları, hisse devirleri, muvazaalı işlemler gibi hususlar ve somut olayın özellikleri de gözetilerek tespit edilebilir. Ancak tüzel kişilik perdesinin çapraz aralanmasında her iki şirketin faaliyet alanı, ortaklık yapısı, ortakları gibi konularda öyle büyük ve ... bir kesişme vardır ki; bu şirketlerle ... yapan kişiler nezdinde iktisadi bir bütünlük içerisinde ... bir şirketle ... yapılıyor algısı oluşmaktadır. Ayrıca üçüncü kişiler nezdinde uyandırılan bu algı neticesinde, ticaret yaparken ... bir yapıya sahip görüntüsü oluşturularak, şirketlerden birinin borca batırılması ya da içinin boşaltılıp ... alanının diğerine kaydırılması işlemleri tipik bir hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilmelidir.
..."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Grup şirketleri veya holdingler bünyesinde yer ... çalışmalar açısından; çalışma hayatında işçinin sigorta kayıtlarında yer ... işverenin dışında grubun başka şirketlerine hizmet verdiği, yine işçinin bilgisi dışında birbiri ile bağlantısı olan bu şirketler tarafından sürekli giriş çıkışlarının yapıldığı sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Sadece şirketler arasında organik bağdan söz edilerek işçilik alacaklarından aralarında bağlantı bulunan işverenlerin birlikte sorumluluğuna gidilmesi veya birden fazla şirkette geçen çalışmalar için sadece bir şirketin sorumluluğunun yeterli görülmesi mümkün değildir. Belirtmek gerekir ki aynı gruba ait olan şirketlerin aralarında organik bağ bulunması olağandır. İşçilik alacaklarının belirlenmesi noktasında, kural olarak aynı gruba ya da holdinge bağlı farklı tüzel kişiliği haiz şirketlerde geçen hizmetlerin birleştirilmesi mümkün olmaz. Bu gibi durumlarda işçilik alacaklarının hesabında, hizmetlerin değerlendirilmesi ve işverenlerin sorumluluklarının belirlenmesi için şirketler/işverenler arasında işyeri devri, ... sözleşmesi devri, asıl işveren alt işveren ilişkisi veya birlikte istihdam olgularının bulunup bulunmadığının somut olarak belirlenmesi gerekir.
3. Tüzel kişiler arasında sadece organik bağ bulunması, çalışma döneminin tamamına ilişkin alacaklardan işçinin çalışmış olduğu her bir tüzel kişinin müteselsilen sorumlu olması sonucunu doğurmaz. Zira sadece organik bağın varlığı tüzel kişilik perdesinin kaldırılması için yeterli değildir.
4. Somut uyuşmazlıkta; davacı işçi 17.2.2009-09.02.2014 tarihleri arasında davalı ...'ın Ukrayna Kiev şubesinde çalışmış ve bu çalışması 09.02.2014 tarihinde sona ermiştir. Davacı davalı bankanın, diğer davalı ... AŞ'nin iştiraki olduğunu, aralarındaki organik bağ nedeniyle yurt dışında geçen çalışmalardan sorumlu tutulması gerektiğini bu nedenle davanın her iki davalıya karşı ikame edildiğini belirterek somut davayı açmıştır. Davalı ... AŞ, davacının işyeri ve çalıştığı firmanın Ukrayna kanunlarına göre kurulu yabancı bir şirket olan davalı PJSC West Finance And Credit Bank Şirketi olduğunu ve bu Şirketin "Kiev-UKRAYNA" adresinde faaliyet gösterdiğini, davacının çalıştığı Banka’nın ...’de herhangi bir şubesinin olmadığını, davalı ... ile müvekkili Altınbaş Holding AŞ arasındaki ... hukuki ilişkinin hissedarlık ilişkisi olduğunu, davacının Altınbaş Holding AŞ nezdinde hiçbir zaman çalışmadığını, davacının müvekkili Holding tarafından görevlendirilmediğini savunmuştur.
5. İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesince davalı ... Şirketinin diğer davalı ... AŞ bünyesindeki bir Şirket olduğu, davacının ücretinin Altınbaş Holding AŞ yetkilisi tarafından davacının ...’deki banka hesabına yatırıldığı, Altınbaş Holding AŞ'nin internet sayfası belgelerine göre de diğer davalı Crediwest Bank Şirketinin grup şirket olduğu hususları değerlendirilerek davalı ... AŞ'nin davacının davalı ... Şirketinde geçen çalışma süresine ilişkin tazminat alacaklarından sorumluluğu kabul edilmiş, davacının talebi üzerine diğer davalı ... yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
6. Dairemiz uygulamasına göre aralarında organik bağ bulunan işverenler arasında birlikte işverenlik, işyeri devri, asıl işveren alt işveren ilişkisi gibi bir hukuki ilişki varsa birlikte sorumluluk söz konusu olabilir. Bunun dışında tüzel kişilik perdesinin arkasına sığınmanın hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilebileceği gibi bir durum bulunmadıkça salt organik bağdan hareketle işçi işveren ilişkisinin kabul edilmesi doğru olmaz. Birlikte işverenlik, işyeri devri, asıl işveren alt işveren ilişkisi gibi bir hukuki ilişkinin ispatlanmadığı somut davada, davalı ... AŞ'nin dava konusu işçilik alacaklarından sorumluluğu bulunmamaktadır. Açıklanan nedenle davalı ... AŞ'nin yazılı şekilde sorumluluğuna hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.