"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince tarafların istinaf başvurularının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı-karşı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı-karşı davalı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait işyerinde 11.11.2016-02.10.2018 tarihleri arasında radyoloji uzmanı olarak çalıştığını, haftanın 5 günü 09.00-17.30 saatleri arasında, cumartesi günleri de 09.00-15.00 saatleri arasında çalıştığını, ücretinin aylık 23.000,00 TL olduğunu, bir kısmının banka yolu ile bir kısımının elden ödendiğini, 2018 yılının Şubat ayından sonra elden ödenen miktarın gecikmeli olarak ödenmeye başlandığını, müvekkilinin geciken ücret ödemelerine daha fazla dayanamayıp istifa ettiğini, 2018 yılında sadece 3-4 gün yıllık izin kullandığını, tüm resmî tatil ve dinî bayramların arefe günlerinde çalıştığını ve buna karşılık ücret ödemesi yapılmadığını, asgari geçim indirimlerinin de ödenmediğini ileri sürerek ödenmeyen ücret, kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma, yıllık izin, şuâ izni, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve asgari geçim indirimi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı-karşı davacı vekili karşı dava dilekçesinde; davacı-karşı davalının habersiz olarak işe gelmediğini, ihbar öneline uymaksızın ... sözleşmesini feshetmesine karşılık ... sözleşmenin 15 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince 3 aylık net ücreti kadar ihbar tazminatı talep etme hakkının olduğunu ileri sürerek ihbar tazminatı ve cezai şart talebinde bulunmuştur.
II. CEVAP
1.Davalı-karşı davacı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak davacının ... sözleşmesi devam ederken ... Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesine ... başvurusu yaptığını, ... sözleşmesini istifa ederek sona erdirdikten sonra da hemen bu Hastanede çalışmaya başladığını, davacının aylık ücretinin net 7.500,00 TL olduğunu, izin alacağının bulunmadığını, fazla çalışma yaptığı zamanlarda ücretinin ödendiğini, ödemelerin ücret bordrolarına yansıtıldığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2.Davacı- karşı davalı vekili karşı davaya ilişkin cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak müvekkilinin ... sözleşmesini ücret ve diğer alacaklarının ödenmemesi sebebiyle haklı nedenle feshettiğini, davalı-karşı davalının iddialarının aksine başka bir Kurumda çalışmadığını savunarak karşı davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının davalıya ait işyerinde 1 yıl, 10 ay, 24 gün çalışmasının olduğu, meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, meslek unvanı ve fiilen yaptığı ... nazara alınarak civar hastanelerden gelen ücret bordroları ve ... İstatistik Kurumu (...) verilerinin ortalaması nazara alınarak davacının son dönemde aylık çıplak brüt ücretinin 15.558,18 TL olduğu, davacının hak kazandığı ücretlerin ödendiği davalı tarafça geçerli delillerle ispat edilemediğinden ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiği ve kıdem tazminatına hak kazandığı, ... sözleşmesini fesheden davacının ihbar tazminatına hak kazanmadığı, davacı taraf ... sözleşmesini haklı olarak feshettiğinden davalı-karşı davacının ihbar tazminatı ve cezai şart taleplerinde haklı olmadığı, ... Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) ... Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezinin 04.03.2019 tarihli cevabi yazısı ve mahallinde yapılan keşfe iştirak eden işyeri hekimi tarafından hazırlanan rapora göre davacının çalıştığı birim itibarıyla radyasyona maruz kaldığı tespit edildiğinden davacının şua iznine hak kazandığı, 3153 sayılı Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun'a (3153 Sayılı Kanun) göre davacının haftalık 35 saati aşan çalışmalarının fazla çalışma kabul edilmesi gerektiği, davacının ulusal bayram ve genel tatillerde çalışmış olmasına rağmen ücretinin ödenmediği, 1 günlük kullanmadığı yıllık izni ve bakiye ücret alacağının bulunduğu, asgari geçim indirimi banka hesabına eksiksiz ödendiğinden bu alacağının bulunmadığı gerekçeleriyle asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı- karşı davalı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkilinin aylık ücretinin eksik tespit edildiğini, buna bağlı olarak da tüm alacakların eksik hesaplandığını, dosya kapsamında davalı Hastane ile denk Özel Bağlar Hastanesinde bir radyoloji uzmanına 2016 yılı için 20.483,00 TL, 2017 yılı için 21.000,00 TL, 2018 yılı için 25.325,00 TL ücret ödendiğinin beyan edildiğini, Medicalpark Özel ... Hastanesinde de belirtilen yıllarda ortalama net 19.000,00 TL ödeme yapıldığının beyan edildiğini, bu rakamın da 2018 yılında 20.000,00 TL'nin yukarısında olduğunu gösterdiğini, ...'in çıplak ücret üzerinden veriler verdiğini, gerçeği yansıtmadığını, asgari geçim indirimi ücretinin ödenmediğini belirterek asıl davanın talepleri doğrultusunda kabul edilmesi talebiyle istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. Davalı- karşı davacı vekili istinaf dilekçesinde; davacının kendi isteği ile işten ayrıldığından kıdem tazminatı hakkı oluşmadığını, 2 yıla yaklaşan sürede aralıksız çalışan davacı kendisine zorunlu tatil imkânı verilmediğini iddia etmekte ise de ... sözleşmesini feshedene kadar müvekkiline bu hususta herhangi bir başvuru yapılmadığını, itirazda bulunulmadığını, ayrıca müvekkiline bilgi vermeden yeni ... anlaşması yaptığını ve gerçek dışı iddialarla ... sözleşmesinin feshettiğini, ... sözleşmesinde belirlenen cezai şartı ödememek için böyle bir yola başvurduğunu, davacının çalışmadığı dönemlere yönelik ücretlerini talep etmesinin hukuka aykırı olduğunu, davacının fazla çalışma alacağının da bulunmadığını, Hastanede radyoloji doktoru olarak çalışsa da hiçbir şekilde radyasyonlu alanda çalışmadığını, görevinin ultrasonografi ile diğer filmleri inceleyerek ilgili hekime rapor yazmaktan ibaret olduğunu, dozimetre sonuç kodundan da görüleceği üzere sonuç kodunun C olarak tespit edildiğini, C sonuç kodunun anlamının "doz değeri 0.1 mSv'ten daha düşüktür" olduğunu ve bunun davacının hiçbir şekilde radyolojik ışına maruz kalmadığını ispatlandığını, yıllık doz hesaplamalarında 0.05 mSv olarak alındığını, yapılan keşifte de görüldüğü üzere davacı-karşı davalının röntgen ışınlarına maruz kalınmayan bir alanda çalıştığının tespit edildiğinden şua izin ücretine hak kazanamayacağını belirterek asıl davanın reddine, karşı davanın da kabulüne karar verilmesi gerektiği talebiyle istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının ... sözleşmesini feshettiği tarih itibarıyla ücret alacağının bulunması nedeniyle fesih sonrasında başka bir işyerinde ... başlamasının ... sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle sona ermesine ilişkin hukuki durumunu etkileyici nitelikte olmadığından İlk Derece Mahkemesince davacının kıdem tazminatının kabulüne ilişkin kararının yerinde olduğu, ... sözleşmesi davacı tarafından haklı nedenle sona erdirildiğinden davalı-karşı davacının ihbar tazminatı ve cezai şart talebinin reddi kararının da yerinde olduğu, emsal ücret araştırması sonucunda davacının brüt ücretinin 15.558,18 TL olduğuna ilişkin kabulün davacının yaptığı işe, kıdemine, dosyaya taraflarca getirilen delillere ve dosya kapsamına uygun olduğu, davacının çalıştığı yerin gözetimli radyasyon alanı statüsünde olduğu zira iyonlaştırıcı radyasyon yayan yere komşu olan bilgisayar başında çalıştığı, davacının çalıştığı yer itibarı ile radyasyona hiç maruz kalmamasının mümkün olmadığı, ancak düzenli olarak tutulan dozimetre kayıtlarına göre maruz kaldığı radyasyon oranının 'C olduğundan TAEK'e göre kabul edilebilir toplum üyesi kişiler için ... doz sınırında olması nedeniyle 3153 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmadığından şua izni hakkı olmadığı ve fazla çalışma yönünden haftalık 35 saat değil 4853 sayılı ... Kanunu uyarınca 45 saati aşan çalışmaların fazla çalışma sayılması gerekirken İlk Derece Mahkemesince şua izni ve fazla çalışma alacağının hüküm altına alınmasının isabetsiz olduğu, tanık beyanlarına göre davacının dinî bayramlar dışındaki diğer resmî bayram ve genel tatillerde çalıştığı anlaşıldığından ulusal bayram ve genel tatil alacağının hüküm altına alınmasının doğru olduğu, asgari geçim indirimi alacağının ödendiği ispat edilemediğinden kabulüne karar verilmesi gerekirken İlk Derece Mahkemesince reddine karar verilmesinin de hatalı olduğu gerekçeleriyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının belirtilen yönlerden kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı- karşı davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı- karşı davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçelere ek olarak davacının ... Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezinin 04.03.2019 tarihli cevap yazısına ve keşfe iştirak eden işyeri hekimi tarafından hazırlanan rapora göre davacının radyasyona maruz kaldığının anlaşıldığını, bu nedenle şua izninin kabul edilmesi gerektiğini, 3153 sayılı Kanun’a müsteniden yayımlanan Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname’nin 21 inci maddesinde röntgen ve radyom ile daimi olarak günde beş saatten fazla çalışılamayacağının düzenlendiğini, röntgen muayenehanelerinde pazardan maada ayrıca bir gün daha öğleden sonra tatil yapılması gerektiğini, yine 3153 sayılı Kanun'a 5947 sayılı Kanun'la eklenerek 30.01.2010 tarihinde yürürlüğe giren ek 1 inci maddede, iyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu ... veya işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresinin 35 saat olduğunun düzenlendiğini, davacının haftalık çalışma süresinin 35 saat olduğunu ve bu saati aşan sürelerin fazla çalışma sayılacağını, davalı tarafından dosyaya imzalı puantaj kayıtları sunulmadığından davacının haftalık 35 saatten fazla çalıştığını tanık beyanlarıyla ispatlandığını, buna rağmen fazla çalışma alacağının reddedildiğini, davalı için hükmedilen vekâlet ücretinin davacı için hükmedilen vekâlet ücretini geçemeyeceğini, kararın bu yönüyle de hukuka aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının aylık ücretinin miktarı, şuâ iznine ve fazla çalışma alacağına hak kazanıp kazanmadığı ve davalı- karşı davacı lehine hükmedilen vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 3153 sayılı Kanun'a 5947 sayılı Kanun'la eklenerek 30.01.2010 tarihinde yürürlüğe giren ek 1 inci maddesi şöyledir:
"İyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu ... veya işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresi 35 saattir. Bu süre içerisinde, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirtilen radyasyon dozu limitleri de ayrıca dikkate alınır. Doz limitlerinin aşılmaması için alınması gereken tedbirler ile aşıldığı takdirde izinle geçirilecek süreler ve alınacak diğer tedbirler Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."
3. 3153 sayılı Kanun’a müsteniden yayımlanan Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname’nin 24 üncü maddesi şöyledir:
"Bu gibi müesseselerde, her röntgen mütahassısının veya röntgen ve radyom ile iştigal eden kimsenin senede dört hafta muntazaman devamlı tatil yapması mecburidir."
4. Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği'nin "Yıllık doz sınırları" başlıklı 10 uncu maddesi şöyledir:
" Yıllık doz sınırları sağlığa zarar vermeyecek şekilde uluslararası standartlara uygun olarak, Kurum tarafından radyasyon görevlileri ve toplum üyesi kişiler için ayrı ayrı belirlenmiştir. Yıllık toplam doz aynı yıl içindeki dış ışınlama ile iç ışınlamadan alınan dozların toplamıdır. Kişilerin, denetim altındaki kaynaklar ve uygulamalardan dolayı bu sınırların üzerinde radyasyon dozuna maruz kalmalarına izin verilemez ve bu sınırlara tıbbi ışınlamalar ve doğal radyasyon nedeniyle maruz kalınacak dozlar dahil edilemez.
a) (Değişik:RG-29/9/2004-25598) Radyasyon görevlileri için ... doz ardışık beş yılın ortalaması 20 mSv'i, herhangi bir yılda ise 50 mSv'i geçemez. El ve ayak veya cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 500 mSv, göz merceği için 150 mSv'dir. Cilt için en yüksek radyasyon dozuna maruz kalan 1 cm2'lik alanın eşdeğer dozu, diğer alanların aldığı doza bakılmaksızın ortalama cilt eşdeğer dozu olarak kabul edilir.
b) (Değişik:RG-29/9/2004-25598) Toplum üyesi kişiler için ... doz yılda 1 mSv'i geçemez. Özel durumlarda; ardışık beş yılın ortalaması 1 mSv olmak üzere yılda 5 mSv'e kadar izin verilir. Cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 50 mSv, göz merceği için 15 mSv'dir
c) 18 yaşından küçükler Tüzüğün 6ncı maddesine göre radyasyon uygulaması işinde çalıştırılamazlar. Bu Yönetmeliğin 15inci maddesinin (b) bendinde belirtilen alanlarda, eğitim amaçlı olmak koşuluyla, eğitimleri radyasyon kaynaklarının kullanılmasını gerektiren 16-18 yaş arasındaki stajyerler ve öğrenciler için ... doz, herhangi bir yılda 6 mSv'i geçemez. Ancak el, ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 150 mSv, göz merceği için 50 mSv'dir."
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı-karşı davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.