"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ: ... 29. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ: ALACAK
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünde yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekili tarafından temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine, incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı Şirketin .'nın . şehrindeki şantiyesinde 16.12.2014-22.01.2016 tarihleri arasına elektrik formeni olarak çalıştığını ve en son net ücretinin 2.640,00 USD olduğunu, ... sözleşmesinin haksız şekilde feshedildiğini, haftalık 45 saati aşan çalışmaların karşılığı olan fazla çalışma ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile ücret ve fazla çalışma ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacının çalıştığı süre boyunca disiplinsiz hareketleri sebebiyle çoğu kez uyarı ve ihtar aldığını, ... verimliliği düşen davacının ... sözleşmesinin sona ermesinin kendi rızasına ve ... bitimi sebebine dayandığını, fazla çalışma yaptığında karşılığının ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının 16.12.2014-22.01.2016 tarihleri arasında davalı işverenliğin .'da bulunan şantiyesinde elektrik formeni sıfatıyla çalıştığı, aylık ücretinin net 2.640,00 USD olduğu, davalı tarafından işin bitimi nedeniyle ... sözleşmesinin haksız olarak feshedildiği, bu itibarla davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının son aya ait ücret alacağının ödenmediği, davacının fazla çalışma yaptığını tanık beyanları ile ispatladığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılmamasına rağmen belirsiz alacak davası olarak nitelendirilmesinin hatalı olduğunu, ... sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacak şekilde sona erdiğini, bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olduğunu, hesaplamanın hatalı şekilde brüt ücretin tekrar brüte çevrilmesi suretiyle yapıldığını, giydirilmiş ücretin yanlış hesap edildiğini, fazla çalışma karşılığı ücretin ödendiğini, ihbar tazminatı ile fazla çalışma ve ücret alacaklarına talep aşılarak dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesinin hatalı olduğunu, ayrıca uygulanan faiz türünün de doğru olmadığını, kıdem tazminatının döviz cinsinden hükmedilmemesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmi dava olarak açıldığı, davalı vekilinin bu yöndeki istinaf itirazının haklı olduğu, ... sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenlerle feshedildiğinin ispatlanamadığı, Yargıtay içtihatları dikkate alındığında kıdem tazminatının döviz cinsinden hüküm altına alınmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda brüt ve giydirilmiş ücretin dosyadaki delil durumuna uygun ve doğru bir şekilde tespit edilmiş olduğu, alacak kalemlerine döviz cinsinden hükmedildiği için 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun'un 4 üncü maddesinin (a) bendi uyarınca faize hükmedilmesi gerekirken yasal faiz ve en yüksek banka mevduat faizine hükmedilmesinin hatalı olduğu, ayrıca davanın belirsiz alacak davası olarak açılmadığı dikkate alındığında faizin başlangıç tarihinin dava ve ıslah tarihi olarak uygulanması gerekirken dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesinin de doğru olmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
Uyuşmazlık; ücretin ispatı, fesih, davacının dava konusu alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, hak kazanmışsa alacakların hesabı ile karşılıklarının ödenip ödenmediği, hizmeti yurt dışında geçen davacıya ödenen aylık brüt ücretin tespiti noktalarında toplanmaktadır.
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel ... Sigortası Kanunu’nun (5510 sayılı Kanun) geçici 6 ncı maddesi.
3. 5510 sayılı Kanun'un "Bazı sigorta kollarının uygulanacağı sigortalılar" kenar başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi şu şekildedir:
"(Ek: 17/4/2008-5754/3 md.) Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde ... üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ... işçileri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel ... sigortası hükümleri uygulanır. Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 50 nci maddenin ikinci fıkrasındaki ...’de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel ... sigortası primi alınmaz.(Ek cümle: 13/2/2011-6111/24 md.) Bu bent kapsamında yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların, bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık sayılır."
4. 5510 sayılı Kanun'un "Prim oranları ve Devlet katkısı'" kenar başlıklı 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (c) ve (f) bentleri sırasıyla şöyledir:
"a) Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %20'sidir.Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 11'i işveren hissesidir.
c) (Değişik: 10/1/2013-6385/9 md.) Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %2’sidir. Bu primin tamamını işveren öder. Bu oranı %1,5 oranına düşürmeye ya da %2,5 oranına artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
f) (Değişik: 17/4/2008-5754/48 md.) Genel ... sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbi olanlar için 82 nci maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan prime esas kazancın %12,5’idir. Bu primin %5’i sigortalı, %7,5’i ise işveren hissesidir. Yalnızca genel ... sigortasına tâbi olanlar ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendi ve bu Kanunun geçici 13 üncü maddesinde belirtilenlerin genel ... sigortası primi, prime esas kazancın %12’sidir. (Ek cümle: 23/2/2017-6824/15 md.) Ancak, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendine tabi olanlar için genel ... sigortası primi, prime esas kazancın %3’ü olup, bu oranı %12’ye kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir."
5. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 16.....2022 tarihli ve 2022/4874 Esas, 2022/8023 Karar; 27.04.2021 tarihli ve 2021/4622 Esas, 2021/8596 Karar sayılı ilâmları.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacının net ücretinin brüt ücrete çevrilmesi hesabında yapılacak kesintilerin ne olması gerektiği hususu uyuşmazlık konusudur. Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde ... üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ... işçilerinden isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunanlardan ...’de ikamet şartı aranmamaktadır. İlâmın İlgili Hukuk kısmının (3) numaralı paragrafında yer verilen 5510 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi gereğince 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde ... üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ... işçileri hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel ... sigortası hükümleri uygulanacaktır. Mahkemece bu husus gözetilmeden davacı işçinin 2.640,00 USD olarak belirlenen net ücretine yurt içinde çalışan işçiler gibi %14 SGK primi ve %1 işsizlik primi eklenmek suretiyle brüt ücretinin tespit edilmesi hatalı olmuştur. O halde, Mahkemece davacının Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan bir ülkede çalıştığı dikkate alınarak ücreti brütleştirilirken dosya kapsamından tespit edilen net ücretine 5510 sayılı Kanun'un 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi gereğince yalnızca %5 genel ... primi eklenmek sureti ile sonuca gidilmesi gerekmektedir. Belirtilen husus gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,14.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.