"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, ... Büyükşehir Belediyesi ... Elektrik, Su, Havagazı, Otobüs ve Troleybüs (...) Genel Müdürlüğünde hat şoförü olarak çalıştığını, ... 7. ... Mahkemesinin 2017/395 Esas, 2017/395 Karar sayılı ilâmı ile davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu ve müvekkilinin davalı Belediye işçici olduğunun tespit edildiğini, davacının davalı Belediye ile toplu ... sözleşmesi imzalayan ... Sendikasına 24.03.2016 tarihinde üye olduğunu, ancak kesinleşmiş yargı kararlarına rağmen davacının toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmadığını ve ücretlerinin düşük ödendiğini ... sürerek ikramiye, giyim, yakacak, temizlik, yemek, akıllı kart ve sürücü kartı primi, kıdemliliği teşvik primi, fark ücret, gece çalışma ücreti, fazla çalışma ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; davacının talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, husumet itirazında bulunduklarını, ... 7. ... Mahkemesinin 2017/395 Esas, 2017/395 Karar sayılı ilâmı ile fark ücret taleplerinin reddedildiğini, davacının hizmet süresi boyunca alacaklarının Genel-... Sendikası ile diğer davalı arasında imzalanan toplu ... sözleşmesine uygun olarak ödendiğini, aynı anda iki toplu ... sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığını, ... 7. ... Mahkemesinin 2017/395 Esas sayılı dosyasında yapılan muvazaa tespitine dayanılmasının mümkün olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Genel Hizmet Otopark Özel Eğitim İtfaiye ve Sağlık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi (... AŞ) vekili cevap dilekçesinde; davacının talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, diğer davalı ile aralarında muvazaalı bir ilişki bulunmadığını, davacının fark ücret taleplerinin ... 7. ... Mahkemesinin 2017/395 Esas sayılı dosyasında reddedildiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesininin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun ... 7. ... Mahkemesinin 2017/395 Esas sayılı dosyası ile tespit edildiğini ve kararın kesinleştiğini, davacının ... Sendikasına 24.03.2016 tarihinde üye olduğunu belirterek alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili; davalılar arasında muvazaa bulunmadığını, davacının ... Sendikasına üye olduğunun bildirilmediğini, davacının aynı anda iki toplu ... sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... AŞ vekili; diğer davalı ile aralarında muvazaalı bir ilişki bulunmadığını, davacının fark ücret taleplerinin ... 7. ... Mahkemesinin 2017/395 Esas sayılı dosyasında reddedildiğini, davacının aynı anda iki toplu ... sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun kesinleşen Mahkeme kararı ile ... olduğu, davacının aynı anda iki toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmadığı, davacıya ödenen ücret ve sosyal haklar ile ödenmesi gereken ücret ve sosyal haklar arasındaki farkın hesaplandığı, davacının ... Sendikasına 24.03.2016 tarihinde üye olduğu, davacının imza tarihinden önce sendika üyesi olması sebebiyle hesaplamaların toplu ... sözleşmesinin yürürlük başlangıç tarihi olan 15.03.2016 tarihinden itibaren yapılmasında hata bulunmadığı belirtilerek davalılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili; istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... AŞ vekili; istinaf dilekçesinde ... sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olup olmadığı ile muvazaanın varlığı hâlinde gerçek işverenin işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinden yararlanma koşulları hususlarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) ilgili hükümleri,
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalıların aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 6356 sayılı Kanun'un 42 nci maddesinde toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili sendikanın başvuru süreci ana hatları ile düzenlenmiş olup ikinci fıkrasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde; başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını işverene bildireceği düzenlenmiştir. Bu bildirim ile 6356 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesine göre yetki itirazı sürecinin işletilmesi mümkün olmaktadır.
3. 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesinde ise yetkili sendikanın karara bağladığı toplu ... sözleşmesinden yararlanma koşulları düzenlenmiştir. Buna göre sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren toplu ... sözleşmesinden yararlanabilirler.
4. 6356 sayılı Kanun'un yukarıda belirtilen maddeleri birlikte değerlendirildiğinde; 39 uncu maddede, imza tarihinde üye olan işçilerin toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya başlama tarihlerinin yürürlük tarihi olarak belirtilmesinin esasen 42 nci madde ile bağlantılı olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
5. Şöyle ki işveren, toplu ... sözleşmesinin tarafı olan sendikaya üye olan işçileri ve sayısını Kanun'un 42 nci maddesi doğrultusunda yetki sürecinde öğrenmektedir. Dolayısıyla işveren, toplu ... sözleşmesinin imza tarihinde üye olan işçileri zaten bilmekte olduğundan ayrıca bir bildirime gerek bulunmaksızın bu işçiler, toplu ... sözleşmesinden yürürlük tarihinden itibaren yararlanabilmektedir. Toplu ... sözleşmesinin imza sürecinden sonra üye olanların işverence bilinebilmesi ise üyeliğin işverene bildirilmesi ile mümkün olabilmektedir. Bu sebeple toplu ... sözleşmesinin imza tarihinden sonra taraf sendikaya üye olan işçilerin toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmaları, işverene üyeliğin bildirilmesi şartına bağlanmıştır.
6. Ne var ki toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili sendikanın tespitinde alt işveren işçileri hesaba katılmadığından asıl işverene, alt işveren işçilerinin sendikaya üyeliklerinin de bildirilmesi şeklinde bir usul bulunmamaktadır. Şu durumda asıl işveren, yetki sürecinde de alt işveren işçilerinin sendikaya üyeliklerinden haberdar olamamaktadır. Somut uyuşmazlıkta olduğu gibi asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayandığının ya da geçerli olarak kurulmadığının ve işçinin çalışma süresinin en başından itibaren asıl işverenin işçisi olduğunun belirlendiği durumlarda; işçi, toplu ... sözleşmesinin imza tarihinde yetkili sendikaya üye olsa da gerçek işveren olan asıl işverenin toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmesi; ancak taraf sendika üyeliğinin gerçek işverene bildirildiği tarihten itibaren mümkündür.
7. Somut uyuşmazlıkta davacı 26.03.2016 tarihinde ... Sendikasına üye olmuştur. Yargılama sırasında davalı ... Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen 22.05.2019 tarihli müzekkere cevabında davacının sendika üyeliğinin bildirildiğine dair arşiv kayıtlarında herhangi bir belgenin bulunmadığı belirtilmiştir. Dosya içerisinde, davacının diğer davalı ... AŞ'ye hitaben verdiği 26.12.2016 tarihli dilekçe bulunmaktadır. Davacı, anılan dilekçeyle ... Sendikasına üye olduğunu, Genel ... Sendikasından istifa eden bir kısım işçilerin üyelik taleplerinin 02.07.2014 tarihli yazı ile ... AŞ tarafından ... Genel Müdürlüğüne bildirildiğini, bu nedenle eşitlik ilkesi sebebiyle ... Sendikasına üye olduğu tarihin ... Genel Müdürlüğüne bildirilmesini talep etmektedir.
8. Yukarıdaki açıklamalar ışığında somut uyuşmazlığın değerlendirilmesinde, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayandığının ya da geçerli olarak kurulmadığının ve işçinin çalışma süresinin en başından itibaren asıl işverenin işçisi olduğunun belirlendiği durumlarda; işçi, toplu ... sözleşmesinin imza tarihinde yetkili sendikaya üye olsa da gerçek işveren olan asıl işverenin toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmesinin ancak taraf sendika üyeliğinin gerçek işverene bildirildiği tarihten itibaren mümkün olduğu, somut uyuşmazlıkta davacının sendika üyeliğinin gerçek işverene bildirilmemesi sebebiyle gerçek işveren olan asıl işverenin toplu ... sözleşmesinden yararlanmasının mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. Bu hâlde Mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile hüküm kurulması hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.