"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
MAHKEMESİ : ... 6. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen dava bakımından davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı ... Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (... Sendikası) vekili dava dilekçesinde; davalı ... tarafından 25.07.2020 tarihli ve 31196 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2020/87 Karar numaralı işkolu tespitinde; ... Büyükşehir Belediyesine ait BEL-PA ... Eğitim Sağlık Hizmet İnşaat Enerji Gıda Temizlik İht. İhr. Tic. AŞ'nin (BEL-PA Şirketi) ... Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerinin İşkolları Yönetmeliği’nin ... sıra numaralı ağaç ve kağıt işkolunda; 1103217.006 SGK sicil numaralı işyerinin ise İşkolları Yönetmeliği’nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, yapılan bu tespitin mevzuata aykırı olduğunu, dava konusu BEL-PA Şirketinin yaptığı asıl işin tartışmasız şekilde belediye hizmeti olduğunu, bir işyerinde asıl işe yardımcı işlerin de asıl işin girdiği işkolundan sayıldığını, belediye hizmetlerinin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğini, davalı BEL-PA Şirketinin belediye hizmeti dışında bir ... yapmasının mümkün olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 25.07.2020 tarihli ve 31196 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2020/87 Karar numaralı işkolu tespit kararının iptaline, ... ve 1103217.006 sicil No.lu işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı ... (Genel ... Sendikası) vekili dava dilekçesinde; ... Büyükşehir Belediyesine ait BEL-PA Şirketinin işyerlerinde yürütülen işlerin tamamının niteliği itibarıyla 5393 sayılı Belediye Kanunu (5393 sayılı Kanun) ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nda (5216 sayılı Kanun) yer alan kanuni düzenlemeler gereğince İşkolları Yönetmeliği’nin 20 No.lu genel işler işkoluna girdiğini, işkolu tespitine konu işyerlerinde yapılan işin hangi işkoluna girdiğinin belirlenebilmesi için Belediyenin görev ve sorumlulukları ile yetki ve imtiyazları arasında bulunup bulunmadığına bakılması gerektiğini, işkolu tespitine konu BEL-PA Şirketi işyerlerinde yapılan asıl ve yardımcı işlerin ... Büyükşehir Belediyesi adına yürütüldüğünden İşkolları Yönetmeliği’nin 20 No.lu genel işler işkoluna girdiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı ... Bakanlığının 25.07.2020 tarihli ve 31196 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2020/87 Karar numaralı tespit kararının iptaline, ... ve1103217.006 sicil No.lu işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili asıl ve birleşen davaya cevap dilekçelerinde; davanın yasal süresi içinde açılıp açılmadığının belirlenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan incelemede davalı BEL-PA Şirketine ait ... SGK sicil No.lu işyerinde ... Büyükşehir Belediyesi Kırsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı ile yapılan hizmet alım sözleşmesine istinaden ağaç işçiliği ve oymacılığı atölyesi işletilmesi işinin yapıldığını, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin ... sıra numaralı ağaç ve kağıt işkolunda yer aldığını, 1103217.006 SGK sicil No.lu işyerinde şirketin sevk ve idaresine yönelik büro hizmetlerinin yürütüldüğünü, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar yer aldığının tespit edildiğini, yetkili sendikanın belirlenmesi ve istatistiklerin düzenlenmesinde, Bakanlığa gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile SGK'ya yapılan işçi bildirimlerinin esas alındığını, ... ve 1103217.006 SGK sicil No.lu işyerlerinde yapılan işlerle ilgili olarak Bakanlık ... müfettişi tarafından düzenlenen rapordaki tespitlerin yerinde olduğunu savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davaların reddini istemiştir.
2. Davalı ... Ağaç ve Kağıt Sanayi İşçileri Sendikası (... Sendikası) vekili asıl ve birleşen davaya cevap dilekçelerinde; işkolu tespitinde birim olarak 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesinde tanımlanan işyerinin esas alınması gerektiğini, işkolu tespiti ile ilgili Bakanlıkça yapılan teftişte, davaya konu işyerinde yürütülen faaliyetlerin genel işler işkoluna girmediğinin açıkça tespit edildiğini savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davaların reddini istemiştir.
3. Davalı ... Selüloz Kağıt Ağaç ve Mamülleri İşçileri Sendikası (Selüloz- ... Sendikası) vekili asıl davaya cevap dilekçesinde; işkolu tespitinin yapılan asıl işe göre belirlendiğini, asıl işin ayırt edici özelliğini ise işletmenin teknik amacından hareketle belirlemek gerektiğini, işkolu tespit kararında belirtildiği üzere, ... SGK sicil numaralı işyerinde hizmet alım sözleşmesine istinaden ağaç işçiliği ve oymacılığı atölyesi işletilmesi işinin yapıldığını, iştetmenin asıl işinin ve teknik amacının ağaç işçiliği ve oymacılığı olduğunu, Bakanlıkça yapılan tespitin yerinde olduğunu savunarak asıl ve birleşen davaların reddini istemiştir.
4. Davalı ... Belediye ve Genel Hizmet İşçileri Sendikası (... Sendikası) vekili asıl davaya cevap dilekçesinde; işkolu tespitine ve davaya konu işyerlerinde yapılan işin, İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğini, konuyla ilgili olarak birçok emsal mahiyette karar bulunduğunu ve bir kısmını ibraz ettiğini belirterek davaya konu işyerlerine ilişkin işkolu tespit kararının iptali ile İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
5. Davalı ...-... Sendikası vekili asıl davaya cevap dilekçesinde; davacının, işkolu tespitine itiraz gerekçelerine katıldıklarını, kendilerinin de aynı işkolu tespit kararının iptaline ilişkin mevcut dava dosyasıyla birleştirilmesine karar verilen davalarının bulunduğunu belirtmiştir.
6. Diğer davalılar asıl ve birleşen davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... Büyükşehir Belediyesi iştirakleri ile kurulmuş davalı BEL-PA Şirketinin bir kısım işyerlerinde yürütülmekte olan işlerin, ... Büyükşehir Belediyesi ile yapılan hizmet alım sözleşmelerine istinaden belediyecilik hizmetleri kapsamındaki işlerin yapıldığı, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespit edildiğini, işkolu tespiti kararın bu kısmı yönünden dava açılmadığını, işkolu tespit kararının iptali talep edilen işyerlerinde yapılan işlerin, İşkolları Yönetmeliği’nin ... sıra numaralı ağaç ve kağıt işkolunda ve İşkolları Yönetmeliği’nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığının Bakanlıkça tespitine karar verildiğini, davalı BEL-PA Şirketinin sadece ... Büyükşehir Belediyesinden ihale yoluyla ... alarak faaliyet göstermekte olduğunu, Büyükşehir Belediyesi dışında başka kişi ve kurumlara hizmet verilmediğini, davalı BEL-PA Şirketinin ... Büyükşehir Belediyesinin farklı birim ve ihtiyaçları için ihale sözleşmeleri ile personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım işi kapsamında ... Büyükşehir Belediyesine personel temin ettiğini, davalı BEL-PA Şirketi merkezinde, bu ihaleler kapsamındaki faaliyetlerin organizasyonu ve yürütümü yapıldığını, başka bir üretim veya iştigal konusu bulunmadığını, davalı Şirketin ... Büyükşehir Belediyesinden ihale yoluyla aldığı işler dışında başkaca bir gelir getirici faaliyeti bulunmadığını, Şirketin tüm personel ve faaliyetlerinin, ... Büyükşehir Belediyesinden alınan ihaleler kapsamında belediye hizmetlerine özgülendiğini, işyerlerinde belirtilen faaliyet konularının ... Büyükşehir Belediyesinin Kanunda düzenlenen kamu hizmetleri ile örtüşmekte olduğundan bahisle dava konusu işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespiti ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili; cevap dilekçelerinde belirttiği hususları tekrarla Bakanlıkça yapılan işkolu tespinin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 25.07.2020 tarihli ve 31196 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/87 sayılı işkolu tespit kararında yer alan ... SGK sicil numaralı işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin ... sıra numaralı ağaç ve kağıt işkolunda, 1103217.006 SGK sicil numaralı işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda bulunduğunun tespit edildiği, 5393 sayılı Kanun ile 5216 sayılı Kanun hükümlerinde belediyenin görev ve sorumlulukları arasında yer alan bir hizmetlerin belirlendiği, buna göre işkolu tespitine konu olan işyerlerinde yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığı, Belediye tarafından kurulan Şirketin belediye tarafından yerine getirilecek hizmetleri gerçekleştirdiğinden bahisle İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçe gösterilerek davalı Bakanlığın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur..
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 4 ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şu şekildedir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şu şekildedir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı Bakanlık vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.