"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/690 E., 2023/135 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Dairemiz bozma kararına Mahkemece direnilmesi üzerine karar davacı ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle 6100 sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 373 üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre Dairemizce yapılan inceleme sonucunda bozma kararının usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından dosyanın temyiz incelemesi için Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından yapılan incelemede, davacı vekilinin direnme kararına yönelik temyiz isteminin hukuki yarar yokluğundan reddine, davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında belirtilen ve açıklanan genişletilmiş gerekçeyle karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere bozulmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Mahkemece, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun bozma kararına uyulmasına karar verilerek yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılardan Orman Genel Müdürlüğünün orman yangınlarını söndürme işini alt işveren olan diğer davalılara verdiğini, müvekkilinin yangın söndürme helikopterlerinde observer pilot olarak çalıştığını, yabancı uyruklu pilotlara telsizden gelen emir ve talimatları verdiğini, alacaklarının ödenmediğini, bu nedenle ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini belirterek kıdem tazminatı ile fazla çalışma, ikramiye, prim, hafta tatili, asgari geçim indirimi ve ihtar gideri alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; Kurumlarınca 15.01.2009 tarihinde açık ihale usulü ile 16 adet genel maksat helikopter kiralanması hizmet alımı işi için ihale yapıldığını, tip sözleşmelerde sözleşme konusu işin çıkabilecek orman yangınları ile havadan mücadele için genel maksat helikopterlerine yangınla mücadele hizmeti yaptırılması işi olduğunun belirtildiğini, diğer davalıların hizmet alım işinde Kuruma karşı yüklenici durumda olduğunu, davacının tip idari şartnamede belirtildiği gibi yüklenici vekilliği yaptığını, davacı ile Kurumları arasında yapılan ... sözleşmesinin mevcut olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Teknik Elek. Müh. Yaz. Havacılık San. ve Tic. AŞ vekili cevap dilekçesinde; davacının beyan ve iddialarının gerçeğe aykırı ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, usule ve hukuka aykırı davanın reddini talep ettiklerini, görev itirazında bulunduklarını, davanın görev yönünden reddinin gerektiğini, davacının yaptığı işin uçak, helikopterle yangın söndürme işi olduğunu, davacının işini mutlaka uçarak yerine getirme durumunda olduğundan helikopter uçuş personeli olan davacının 4857 sayılı ... Kanunu (4857 sayılı Kanun) kapsamında olmadığını, davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... San. ve Tic. AŞ vekili cevap dilekçesinde; davacının observer pilot olarak çalıştığını, hava taşıma işinde görev aldığını, hava taşıma işinde görev yapan kişilerin hak ve alacaklarını temin için davayı asliye hukuk mahkemesinde açmasının gerektiğini, bu nedenle davanın görev yönünden reddi gerektiğini, taraflar arasında akdedilen sözleşmenin belirli süreli sözleşme niteliğinde olduğunu, alacaklardan sorumlu olmadıklarını savunarak davanın reddini istemiştir.
4. Davalı ... İşlet. Ltd. Şti. (... Şirketi) vekili cevap dilekçesinde; davanın esasa girilmeksizin ilk oturumda görev yönünden reddi gerektiğini, zamanaşımı def' i ile husumet itirazında bulunduklarını, davacının hizmet akdinin tazminat gerektirir şekilde sona erdiğini, müvekkiline husumet yöneltilmesinin mümkün olmadığını ve pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın usulden reddi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
5. Davalı ... Zirai İlaçlama Orman Yangını Söndürme Uçak Bakım Onarım Havacılık Tur. Akaryakıt Nak. Paz. Tic. Ltd. Şti. ise cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEMESİ KARARI
Mahkemenin 22.03.2016 tarihli ve 2014/394 Esas, 2016/107 Karar sayılı kararı ile; yapılan işin hava taşıma işi, davacının da uçucu ekipte yer alması nedeni ile davaya bakmakla genel mahkemelerin görevli olduğu belirtilerek görevsizlik kararı verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 19.09.2016 tarihli ve 2016/21734 Esas, 2016/19786 Karar sayılı kararı ile; davalılardan Orman Genel Müdürlüğünün, yılın belirli dönemlerinde çıkabilecek orman yangınlarına, genel maksat helikopterleri ile havadan müdahele işini, davalı Şirketlerin oluşturduğu ortak girişime yaptırdığı, davacının, genel maksat helikopterlerinde gözlemci pilot olarak çalıştığı, yabancı uyruklu pilotlara telsizden gelen emir ve talimatları verdiği, yapılan işin orman yangınlarını söndürmek olduğu ve hava taşıma işi kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı gerekçesi ile karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 25.02.2020 tarihli ve 2016/421 Esas, 2020/129 Karar sayılı kararı ile; bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda ıslah edilmiş olan tutarlar dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 21.10.2020 tarihli ve 2020/6906 Esas, 2020/12836 Karar sayılı kararı ile; davacının tüm davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek 2797 sayılı Yargıtay Kanunu'nun 45 inci maddesinin beşinci fıkrası gereğince Yargıtay İçtihatları Birleştirme Genel Kurulunun bozmadan sonra ıslah yapılamayacağına ilişkin ....05.2016 tarihli ve 2015/1 Esas ve 2016/1 Karar sayılı kararına göre Mahkemece bozmadan sonra yapılan ıslaha değer verilerek hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Verilen Direnme Kararı
Mahkemenin 08.07.2021 tarihli ve 2020/1324 Esas, 2021/895 Karar sayılı kararı ile usul kuralları bakımından derhal uygulama ilkesinin geçerli olduğu, davacının usule ilişkin bozma kararı sonrasında ıslah hakkını kullanmasının uygun bulunduğu, somut olayda Yargıtay İçtihatları Birleştirme Genel Kurulunun bozmadan sonra ıslah yapılamayacağına ilişkin ....05.2016 tarihli ve 2015/1 Esas, 2016/1 Karar sayılı kararının uygulanamayacağı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
E. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
1.Direnme kararının davacı ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 22.09.2022 tarihli ve 2021/9-881 Esas, 2022/1135 Karar sayılı kararıyla; davacı vekilinin direnme kararına yönelik temyiz isteminin hukuki yarar yokluğundan reddine, davalı ... vekilinin temyiz istemi yönünden, bozmadan sonra ıslah yapılamayacağına ilişkin Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun kararının tüm mahkemeleri bağlayıcı nitelikte olduğu, 28.07.2020 tarihinde yürürlüğe giren 7251 sayılı Kanun ile bozmadan sonra da ıslah yapılabileceğine ilişkin hüküm getirilmiş ise de, bu Kanun’un geriye yürümeme ilkesi ve ıslah işleminin yapılmakla tamamlanmış usuli işlem teşkil etmesi nedeniyle eldeki davada ıslah tarihi itibarıyla bu yeni hükmün uygulanamayacağı gerekçesi ile direnme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Hukuk Genel Kurulu Kararına Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyulmasına karar verildikten sonra dava dilekçesindeki talepler üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; kanun gereğince bozmadan sonra ıslah yapılabileceğinin öngörüldüğünü, ihtarname giderinin yargılama gideri denilerek reddedilmesinin hatalı olduğunu, müvekkilinin fazla çalışma yaptığının ispatlandığını, ... Şirketi yönünden verilen husumetten ret kararının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; Mahkemece verilen kararın yerinde olmadığını, zamanaşımı def'inin dikkate alınmadığını, davacının çalışmasının 4857 sayılı Kanun'a tâbi olmadığını, Kurumun alacaklardan sorumlu olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, bozmadan sonra yapılan ıslaha değer verilmemesi gerektiği yönündeki bozma ilâmına uygun karar verilip verilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6100 sayılı Kanun'un 177 nci maddesinin ikinci fıkrasının, 22.07.2020 tarihli ve 7251 sayılı Kanun'un 18 inci maddesi ile yapılan değişiklikten önceki şekli.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davacı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
13.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.