"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1323 E., 2023/1318 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 20. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/438 E., 2022/904 K.
Taraflar arasındaki ihtiyari arabuluculuk anlaşma tutanağının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 28.....2022 tarihli ve 2022/2143 Esas, 2022/2427 Karar sayılı kararıyla İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar ... Kurumsal Hizm San. ve Tic. Ltd. Şti. (... Kurumsal Şirketi) ve ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 05.04.2023 tarihli asıl karar ve 04.05.2023 tarihli ek karar ile başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin asıl kararı davalı ... vekili, 04.05.2023 tarihli ek kararı ise davalı ... Kurumsal Şirketi vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 10.09.2017 tarihinde ... Büyükşehir Belediyesi Destek Hizmetleri Dairesine bağlı olarak sosyal malzemeleri dağıtma işi yapmak üzere şoför olarak çalışmaya başladığını, son olarak davalı ... Kurumsal Şirketi sigortalısı olarak çalışmasına devam ederken dava dışı ... Şirketinde işe alınacağı söylenerek aynı işyerinde çalışan 30 kişi ile birlikte toplu olarak davacının ... sözleşmesinin feshedildiğini, davalı ... Kurumsal Şirketi tarafından davacıya çıkış verilmekle, işe alınmaları için sürecin hızlandırılması gerektiğinin belirtilmesi üzerine davacının toplu olarak yapılan görüşmeler sonucunda ihtiyari arabuluculuk tutanağı imzaladığını, davacının işten ayrılma iradesinin olmadığını, ... Büyükşehir Belediyesi ... söz sahibi olmasına rağmen davacının çalıştığı süre zarfında, ihale yoluyla işçi temini ilişkisi kurduğu alt işverenlere bağlı olarak davacının çalıştığını, bu durumda davalılar arasında muvazaalı alt işverenlik ilişkisi kurulduğunu ileri sürerek davacı ile davalı Şirket arasında düzenlenen ihtiyari arabuluculuk anlaşma tutanağının geçersiz olduğunun tespitine, davalı tarafça yapılan fesih işleminin geçersizliğine, davalılar arasındaki muvazaalı ilişki dikkate alınarak davacının ... Büyükşehir Belediyesi bünyesinde aynı işe, aynı görev tanımı ve ünvanıyla iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı ile diğer davalı Şirketin arabulucu nezdinde anlaştıklarını, davacının diğer davalı Şirket personeli olduğunu, davacının çalıştığı Şirket ile ... Büyükşehir Belediyesi arasındaki ilişkinin ihale sonucu kurulan ihale makamı ve yüklenici ilişkisi olduğunu, ihale makamının asıl işveren olmadığını, aralarında asıl işveren alt işveren ilişkisinin olmadığını, kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini, davacının iddialarının asılsız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Kurumsal Şirketi vekili cevap dilekçesinde; davacının ... bitimi nedeniyle 31.05.2020 tarihinde 18 kodu ile işten çıkışının verildiğini, davacının kendi el yazısı ile yazıp imzaladığı belge kapsamında davacının işverene karşı tüm dava ve haklarından vazgeçtiğinin ortada olduğunu, dava şartı olan arabuluculuk son tutanağının incelenmesinden görüleceği üzere, davacının kendi bünyelerinde işe iade talebinin kabul edildiğini, davacının kabul etmemesi nedeniyle işe iadenin gerçekleşmediğini savunarak davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince verilen ret kararının davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 28.....2022 tarihli ve 2022/2143 Esas, 2022/2427 Karar sayılı ilâmı ile; birbirinden farklı olan işe iade talebi ile ihtiyari arabuluculuk anlaşma tutanağının geçersizliğinin tespitine ilişkin davanın tefrik edilmeden karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararın ortadan kaldırıldığı, kaldırma kararı doğrultusunda davacının işe iade talebi yönünden açılan davanın tefrik edildiği, eldeki dosyada taraflar arasında düzenlenen arabuluculuk tutanağının usulune uygun olarak tutulup tutulmadığı ve bunun iptal talebinin incelendiği ve tefrik edilen işe iade dosyasında ... bu dosyanın karara çıkıp kesinleşmesinin bekletici mesele yapıldığı, uyuşmazlığın taraflar arasında düzenlenen ihtiyari arabuluculuk tutanağının iptaline ilişkin olduğu, davacının iddiası ve görgüye dayalı tanık beyanlarından davacının da içinde bulunduğu işçilere toplu hâlde dava dışı ... Şirketi nezdinde işe alınacaklarından bahisle 27.05.2020 tarihinde ihtiyari arabuluculuk tutanağı düzenlendiği, ihtiyari arabuluculuk tutanağında başvurucunun kendi isteği ile davalı ... Kurumsal Şirketinden istifa ettiğini beyan ettiği, ihbar ve kıdem tazminatı hakkı bulunmadığından böyle bir talebinin olmadığını belirttiği, söz konusu arabuluculuk tutanağının davacı tarafından imzalandığı, ancak davacının ... Şirketi nezdinde işe başlatılmadığı, bu şekilde davacının iradesinin fesada uğratıldığı, aslında işten ayrılma iradesinin bulunmadığı, anılan anlaşma ile sonuçlanan 27.05.2020 tarihli arabuluculuk tutanağının geçersiz olduğu gerekçesiyle 27.05.2020 tarihli arabuluculuk anlaşma tutanağının iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili ayrı ayrı istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili; davacı ile diğer davalı Şirketin ihtiyari arabuluculuk aşamasında anlaştıklarına dair tutanağa değer verilmesi gerektiğini, husumet itirazında bulunulduğunu, kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Kurumsal Şirketi vekili; cevap dilekçesindeki beyanların tekrarı ile birlikte ihtiyari arabuluculuk tutanağının tarafları bağlayıcı olduğunu, davacının iradesinin sakatlandığı iddiasının ve diğer iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda sayısı yazılı 05.04.2023 tarihli kararı ile; dosya kapsamı nazara alındığında davalı Belediyenin kendisi yönünden davanın husumetten reddi gerektiğine dair istinaf nedeninin yerinde görülmediği, davacının ... sözleşmesinin davalı Şirketin de kabulünde olduğu üzere 31.05.2020 günü işin ve ihale süresinin dolması sebebiyle işveren tarafından feshedildiği ve işten ayrılış bildirgesiyle bu hususun Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirildiği, davacı tarafça, Belediyeye ait dava dışı ... Şirketine geçişlerinin yapılacağı vaadi ile alındığı ileri sürülen ve davacı tarafça dosyaya sunulan kendi isteği ile işten ayrıldığına dair beyan içerir 27.05.2020 tarihli tutanağa geçerlik tanınmamasının dosya kapsamına uygun olduğu, nitekim dosyaya sunulan CD’nin incelenmesiyle 5 kişilik bir heyetin bir grup işçiye hitaben konuşma yaptığı ve işin süresi devam ederken işçilerin işten ayrılırken yapmaları gereken konuların anlatıldığı, tüm işçilerin aynı gün aynı arabulucuya başvurmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, istinaf incelemesinden geçen dosya tanık beyanları ile doğrulandığı üzere davacı ve diğer işçilerin bir otobüse doldurulup işveren tarafından nakillerinin sağlandığı bu nedenle davacının serbest iradesi ile arabuluculuk sürecinin tamamlandığının kabul edilemeyeceği yönündeki İlk Derece Mahkemesi kabulünün isabetli olduğu gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 04.05.2023 tarihli ek kararı ile; gerekçeli karar tebliği yapılan davalı ... Kurumsal Şirketi vekili Av. ...'nın büro adres ve kaydının ... olduğunun baro kaydından yapılan sorgulama ile tespit edildiği, bu kapsamda 120 sayılı 11.02.2023-32101 (1. Mükerrer) Resmî Gazete ilân tarihli Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gereği, davalı Şirket vekilinin istinaf başvurusunun süresinde olduğu kabul edilerek, ek karar kapsamında istinaf başvuru dilekçesinin incelenmesi sonucu; aynı gerekçelerle, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı belirtilerek davalı Şirket vekilinin istinaf başvuru talebinin süresinde olduğunun kabulü ile Dairenin 05.04.2023 tarihli ve 2023/1323 Esas, 2023/1318 Karar sayılı kararının hüküm kısmının tamamen çıkartılarak yerine davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verildiği belirtilmiştir.
3. Bölge Adliye Mahkemesinin 29.05.2023 tarihli ek kararı ile; hükmün tashih edilebileceği hususların 6100 sayılı Kanun’un 304 üncü maddesinde açıklandığı, Yargıtayda temyiz yolu açık olmak üzere verilen Daire kararlarında tashihi gerektirir hata bulunmadığı, talep sonucunun tespit niteliği nazara alındığında yapılan değerlendirmede isabetsizlik bulunmadığı, 05.04.2023 ile 04.05.2023 tarihli ve 2023/1323 Esas, 2023/1318 Karar sayılı karar ve ek kararların kesin olmadığı, Dairece verilen kararların temyizi kabil olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin tashih talebinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen asıl kararına karşı davalı ... vekili, 04.05.2023 tarihli ek kararına karşı ise davalı ... Kurumsal Şirketi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Kurumsal Şirketi vekili; davacının ... sözleşmesinin ... bitimi nedeniyle 31.05.2020 tarihinde sona erdirildiğini, feshin geçerli nedene dayandığını, davacının ... sözleşmesinin işin sona ermesi sebebiyle sonlandırılması sürecinde müvekkili Şirket ile davacı arasında ihtiyari bir anlaşma tesis edildiğini, ihtiyari arabuluculuk son tutanağı gereği davacıya müvekkil Şirket nezdindeki çalışmalarına karşılık, belirlenen tutarın davacıya ödendiğini, bahse konu anlaşma ve ödeme neticesinde davacının kendi yazısıyla ve imzasıyla tesis edilen belgeden de anlaşılacağı üzere davacının tüm dava haklarından feragat ettiğini, ihtiyari arabuluculuk tutanağının aynen duruşma zaptı gibi aksi yazılı belge ile kanıtlanabilecek bir tutanak olup bunun aksinin tanık deliliyle ispatlanamayacağını, davada tanık beyanlarına dayanarak kurulan hükmün hatalı olduğunu, davacının herhangi bir zorlama veya yönlendirme olmaksızın müvekkili Şirketle bir araya gelerek anlaştığını, bu davayı açmakta hukuki yararı bulunmadığını, arabuluculuk tutanağına imza atan kişinin bunun aksini iddia edemeyeceğini, davacının iradesini sakatlamak suretiyle ihtiyari arabulucuk tutanağı düzenlendiği iddiasını kabul etmediklerini, davacının her aşamada aydınlatıldığını, bu nedenle arabuluculuk tutanağına ilişkin iptal kararının bozularak davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasında imzalanan 27.05.2020 tarihli ihtiyari arabuluculuk anlaşma tutanağının iptaline ve davalı Belediyeye işbu davada husumet yöneltilip yöneltilemeyeceğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun (6325 sayılı Kanun) "Amaç ve kapsam" kenar başlıklı 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının ilgili bölümü şöyledir:
"Bu Kanun, yabancılık unsuru taşıyanlar da dâhil olmak üzere ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri ... veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde uygulanır ..."
3. 6325 sayılı Kanun'un "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"...
(b) Arabuluculuk: Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların ... üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde ... önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık ... yöntemini,
...ifade eder"
4. 6325 sayılı Kanun'un 18 inci maddesi, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 28 inci maddesi ile 30 ila 39 uncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... Kurumsal Şirketi vekilinin tüm, davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Taraflara arasında davalı ... Başkanlığına husumet yöneltilip yöneltilemeyeceği hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
3. ... karar başlığında davalı olarak gösterilmiş ve Bölge Adliye Mahkemesince işbu davanın ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına karşı da sonuçlandırılmasında hata bulunmadığı kabul edilmiştir. Ne var ki eldeki davanın konusu, davalı ... Kurumsal Şirketi ile davacı arasında düzenlenen ihtiyari arabuluculuk tutanağının geçersizliğinin tespitine ilişkin olup arabuluculuk tutanağında ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının taraf olarak yer almadığı dikkate alındığında; ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının işbu davada davalı sıfatı bulunduğu kabul edilerek sonuca gidilmesi hatalı olduğundan hükmün bu gerekçe ile bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
18.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.