"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/27 E., 2023/357 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen istatistiklere itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; üniversiteler bünyesindeki üyelerin kadrolarının, üniversite hastaneleri, tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile bunlara bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezleri uhdesinde olması ve özlük haklarını bu kuruluşlardan almaları durumunda 03 No.lu sağlık ve sosyal hizmetler hizmet kolunda çalıştıklarının kabulü ile bu alanda faaliyet gösteren sendikalara üye olabileceklerini, aksi durumda kadrosu üniversitelerin diğer birimlerinde olan ve özlük hakları bu birimlerce karşılanan personellerin ise 02 No.lu eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri hizmet kolundaki sendikalara üye olmaları gerektiğini, bu bakımdan, kadrosu Bilgi İşlem Daire Başkanlığında olan A.C. ve F. G'nin kendi sendikalarına üye olarak sayılmamaları, kadrosu Üniversite Hastanesinde olan F.D. ve A.K’nın ise ... Sağlık-Sen üyesi olarak sayılmaları gerektiğini; kadrosu Demirci Meslek Yüksek Okulunda olan A.A, kadrosu Bilgi İşlem Daire Başkanlığında olan H.B.G. ve B.T, kadrosu İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığında olan Y.A, R.S. ve M.T, kadrosu Öğrenci İşleri Daire Başkanlığında olan N.K, kadrosu Yapı İşleri Daire Başkanlığında olan M.A.E’nin Sağlık-Sen üyesi olarak sayılmalarının hatalı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 24.05.2021 tarihinde gerçekleştirilen sendika ve konfederasyonların üye sayılarının tespitine ilişkin toplantı neticesinde ... Sağlık-Sen üye sayısının 358, Sağlık-Sen üye sayısının 362 olarak tutanak altına alınmasına ilişkin hukuka aykırı olarak tespiti yapılan Sağlık-Sen üye sayılarının hukuka ve kanunlara uygun bir şekilde yeniden tespit edilmesine ve ... Celal ... Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Hafsa Sultan Hastanesinde müvekkili Sendikanın yetkili sendika olduğuna karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; sendika üyesi kamu görevlilerinin üye ve üyelikten çekilme formları ile üye kesinti listelerine ait bilgi ve belgelerin müvekkili Bakanlık kayıtlarında yer almadığını, kanun maddelerinden, kurumlarda 15 Mayıs tarihi itibarıyla kamu görevlilerinin listesi ile aidat kesintisi yapılan sendika üyelerini gösteren listenin taraflarca değerlendirilerek, toplam kamu görevlileri sayısı ile bunların sendikalara dağılımına ilişkin tutanakların taraflarca imzalanacağının anlaşıldığını, bu itibarla üye tespiti yapılırken Bakanlığın herhangi bir dahlinin bulunmadığını, müvekkili Bakanlığın kendisine gönderilen tutanaklara göre işlem yaptığını, üye tespiti yapılırken davacının iddia ettiği gibi bir yanlışlık yapılmışsa dahi bunun sorumluluğunun Bakanlığa yüklenemeyeceğini savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Celal ... Üniversitesi Rektörlüğü vekili cevap dilekçesinde; dava konusu yapılan tüm ... ve işlemlerin mevzuata uygun olarak gerçekleştirildiğini, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikalar ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun (4688 sayılı Kanun) 14 üncü maddesinde kamu görevlilerinin çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabileceklerinin belirtildiğini, Üniversitece, 24.05.2021 tarihinde yapılan üye sayılarını belirleme toplantısında 4688 sayılı Kanun’un amir hükmü uyarınca 15.05.2021 tarihi itibarıyla sendikaya üye olan ve sendika aidatı kesilen personelin listesi bilfiil görev yaptığı hizmet kolu dikkate alınarak üye sayıları oluşturulup tutanak altına alındığını, yapılan toplantıda davacı taraf temsilcisinin herhangi bir itiraz ileri sürmeyip toplantı tutanağına şerh eklemediğini, toplantı tutanağında ismi ve imzası da yer almadığını, 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 51 inci maddesinde hiç kimsenin bir sendikaya üye olmaya ve üyelikten ayrılmaya zorlanamayacağının belirtildiğini, davacı tarafın dava dilekçesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüşlerinden bahsederek üye sayılarının tespitinin görüşlere göre belirlenmesi gerektiği yönündeki iddiasının haksız ve yersiz olduğunu, normlar hiyerarşisine göre uyuşmazlığın çözümünde uygulanacak hukuk kurallarının belirlenmiş olduğunu ve idarece yapılan işlemlerin de Anayasa, kanun hükümlerine ve mevzuata uygun olarak yapıldığını savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; sendikal haklarını kullanmak adına görev yaptıkları kurumda faaliyet gösteren sendikalara üye olma hakkını kullananların sendika üyeliklerinin geçerli olup söz konusu üyeliklerin iptal edilemeyeceğini, ... Celal ... Üniversitesinde sendika ve konfederasyonların üye sayılarının tespiti için 24.05.2021 tarihli toplantıda tutulan tutanakta, davacı Sendikanın temsilcisinin imzadan imtina ettiğini, herhangi bir itiraz dile getirmeyen şerh eklemeyen ve hatta davacı sendika adına katıldığını beyan etmeyerek ismini dahi tutanaklara ekletmeyen davacı Sendikanın söz konusu tutanağa ve üye sayılarının tespitine itirazının reddi gerektiğini, 24.05.2021 tarihli toplantıda tutulan tutanakta da Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Kapsamına Giren Kurum ve Kuruluşların Girdikleri Hizmet Kollarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik gereğince işlem tesis edildiğini savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 15.03.2022 tarihli ve 2021/404 Esas, 2022/96 Karar sayılı kararı ile; dosya kapsamına göre davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 30.....2022 tarihli ve 2022/2153 Esas, 2022/2554 Karar sayılı kararı ile; davalılar vekillerinin istinaf başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 07.12.2022 tarihli ve 2022/13027 Esas, 2022/16254 Karar sayılı kararı ile; 4688 sayılı Kanun’un 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında açık bir şekilde kamu görevlilerinin “çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya” üye olabilecekleri belirtilerek, kamu görevlilerinin fiilen çalıştıkları işyerine göre üye olabilecekleri sendikanın belirleneceğinin ortaya konulduğu, nitekim sendikaların, çalışanların ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için kuruldukları gözetildiğinde, bir kamu görevlisinin fiilen çalıştığı işyerine göre sendikaya üye olup bu suretle çalışma koşullarının, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerinin geliştirilmesi amacına ulaşabileceği, açıklanan bu maddi ve hukuki olgulara göre kamu görevlilerinin fiilen görev yaptıkları birim dikkate alınarak sendika üyeliklerinin belirlenmesi ve bu çerçevede değerlendirme yapılması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma ilâmı doğrultusunda alınan bilirkişi raporu ile davanın ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; kamu görevlilerinin kadrosunun bulunduğu birime göre değerlendirme yapılması gerektiğini ileri sürerek ve dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; 4688 sayılı Kanun kapsamında sendika üye sayılarına ilişkin tespitin ve istatistiğin düzeltilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4688 sayılı Kanun’un “Sendika üyeliğinin kazanılması” kenar başlıklı 14 üncü maddesinin ilk üç fıkrası şöyledir:
“Sendikalara üye olmak serbesttir.
Kamu görevlileri çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabilirler.
Sendikaya üyelik, kamu görevlisinin üç nüsha olarak doldurup imzaladığı üye formu ile sendikaya başvurması ve başvurunun sendika yetkili organınca kabulü ile kazanılır.
...”
2. 4688 sayılı Kanun’un “İşyeri sendika temsilcileri ve sendika işyeri temsilcileri” kenar başlıklı 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesi de şöyledir:
“İşyerlerinde 30 uncu madde uyarınca yapılan tespite göre kamu görevlilerinden en çok üye kaydetmiş sendika, işyeri sendika temsilcisi seçmeye yetkilidir.”
3. 4688 sayılı Kanun’un “Üye sayılarının tespiti” kenar başlıklı 30 uncu maddesi şu şekildedir:
“Sendika ve konfederasyonların üye sayılarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kurumlarca yapılacak tespit;
Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15 mayıs tarihinden sonra beş ... günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara bildirilen yer ve günde yapılır.
Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, 15 mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca mayıs ayının son ... gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 mayıs tarihini takip eden iki ... günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafların katılımı ile ... tutanak haline getirilir.
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit;
..., kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 mayıs tarihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre (…) kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazetede yayımlar.
(Ek fıkra: 4/4/2012-6289/20 md.) Sonuçların yayımı tarihinden itibaren beş işgünü içinde kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonlarının üye sayılarının yanlışlığı iddiasıyla sendika ve konfederasyonlarca ... ... Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı onbeş gün içinde karara bağlar.”
4. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
28.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.