"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1018 E., 2023/1087 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın usulden reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2020/324 E., 2022/460 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı muris vekili dava dilekçesinde; davacının 1991 tarihinden itibaren davalı Bakanlığa ait ... ili ... Eğitim Merkezinde ... öğretici olarak 16.05.2017 tarihine kadar çalıştığını, davacının yemek ihtiyacını kendisinin karşıladığını, davalı Kurumun yol yemek yardımı yapmadığını, kurs açılmaması sebebiyle Kurumun davacıyı çalıştırmadığını, yasal ... olan yemek, fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi sebebiyle davacının ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile yol ve yemek ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davalı Bakanlığa bağlı ... eğitim merkezlerinde çalışan ... öğreticilerin açılan kurs dönemi için görevlendirildiğini, çalışmalarının süreklilik arz etmediğini, davacının kıdem tazminatına hak kazanmadığını, taraflar arasında ... sözleşmesi bulunmaması nedeniyle yol ve yemek ücreti kararlaştırılmadığını ve davacının bu talebinin haksız olduğunu, alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı tarafça davacının ... sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazanmayacak şekilde feshedildiği ispatlanamadığından davacının kıdem tazminatına hak kazandığı, yol ve yemek ücreti taleplerinin ise reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davalı İdarenin harca mahkum edilmesinin hatalı olduğunu, İlk Derece Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğunu, ... öğreticilerin 657 ... Devlet Memurları Kanunu'nun (657 ... Kanun) 89 uncu maddesi ile diğer ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde istihdam edildiğini, davalı Bakanlığa bağlı ... eğitim merkezlerinde çalışan ... öğreticilerin açılan kurs dönemi için görevlendirildiğini, çalışmalarının süreklilik arz etmediğini, ... öğreticilerle davalı Bakanlık arasında ... sözleşmesi bulunmadığını, taraflar arasındaki ilişkinin statü hukukuna tâbi olduğunu, ... öğreticilere dair davalarda ... mahkemelerinin yetkisiz olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacıların murisinin, davalıya bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü işyerinde 657 ... Kanun'un 89 uncu maddesine tâbi olarak birim saat ücreti karşılığında çalıştığı, bunun yanında 657 ... Kanun’un 89 uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan esaslarda, ders görevi alacakların taşıması gereken nitelikler, göreve alınma, çalışma koşulları ile yapılacak ödemelerin önceden düzenlendiği, İdareye göreve alma ve sonlandırma gibi konularda üstün yetkiler verildiği, davacıların murisi ile Bakanlığa bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü arasındaki ilişkinin İdarece yapılan görevlendirmeye dayalı olduğu, göreve alınma, çalışma koşulları ile ödenecek ücretin statü hukuku içinde düzenlendiği, ayrıca sosyal güvenlik hukuku açısından primlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesinin davacının özel hukuk kapsamında sözleşme ile çalıştığını göstermeyeceği, bu nedenlerle davacıların murisinin ... öğretici görevi ile ... Eğitim Merkezindeki çalışmasının ... sözleşmesine dayanmadığı, ... öğreticinin 4857 ... ... Kanunu (4857 ... Kanun) kapsamında işçi sayılmadığı, taraflar arasındaki ilişkinin statü hukukuna tâbi olduğu, İlk Derece Mahkemesince 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve 115 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken davanın esasına girilerek karar verilmesinin hatalı olduğu, harçtan muaf olan davalı Bakanlık aleyhine harca hükmedilmesinin de isabetsiz olduğu gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili; davacının devlet memuru olmadığını, ... öğreticilerin açtığı tazminat alacaklarına ilişkin davalarda görevli mahkemenin ... mahkemeleri olduğunu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarının da bu yönde olduğunu, davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının statü hukukuna tâbi olarak mı yoksa ... sözleşmesine tâbi işçi olarak mı çalıştığına ve buna göre yargı yolunun caiz olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, 115 nci maddesinin ikinci fıkrası, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... Kanun'un 1 inci maddesi, 7036 ... ... Mahkemeleri Kanunu'nun 5 inci maddesi, 657 ... Kanun’un 89 uncu maddesi, Millî Eğitim Bakanlığı Kurumlarında Sözleşmeli veya Ek Ders Görevi ile Görevlendirilecek Uzman ve ... Öğreticiler Hakkında Yönetmelik'in 5 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Çıraklık ve ... eğitim merkezlerinde herhangi bir kadroya bağlı olmaksızın çalışan ... öğreticiler, 657 ... Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca ders ücreti karşılığında çalıştırılmaktadırlar. Başka bir anlatımla; özel hukuk niteliğindeki ... sözleşmelerinde sözleşme koşullarının taraflarca serbestçe müzakere edilmesi niteliği, anılan sözleşmelerde bulunmamaktadır. Davacıların murisi ile Bakanlığa bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü arasındaki ilişki İdarece yapılan görevlendirmeye dayalı olup göreve alınma ve çalışma koşulları ile ödenecek ücretin statü hukuku içinde düzenlenmesi karşısında taraflar arasında bir ... sözleşmesinin varlığından söz edilemez. ... öğretici 4857 ... Kanun kapsamında işçi sayılmadığından, taraflar arasındaki ilişkinin statü hukuku kapsamında bulunması sebebiyle ihtilafın idari yargıda çözümlenmesi gerektiği anlaşılmakla; Bölge Adliye Mahkemesince yargı yolu caiz olmadığından davanın usulden reddine ilişkin verilen karar isabetlidir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacılar vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.