"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 52. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/95 E., 2023/507 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kısmen kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 16. ... Mahkemesi
SAYISI : 2018/483 E., 2021/5 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalıya ait işyerinde 03.08.2015 tarihinden 19.09.2018 tarihine kadar güvenlik görevlisi olarak çalıştığını, aylık sabit ücretine ilaveten yol ve yemek yardımı yapıldığını, işyerinde haftada 6 gün, 3 vardiya düzeninde çalıştığını ve bu vardiyaları haricinde haftada ortalama 3, 4 kez fazla çalışma yaptığını, bu çalışmaların 07.00-23.00 şeklinde olduğunu, davacının fazla çalışmasından kaynaklanan alacakları ile resmî tatil ve dinî bayramlardaki çalışmaları karşılığının eksik ödendiğini, asgari geçim indirimi ücretinin ödenmediğini, ... sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz feshedildiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti ve asgari geçim indirimi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; husumetin yanlış yöneltildiğini, davalı tarafın ... Sitesi Yönetimi olması gerektiğini, davacının davalı Site Yönetimi nezdinde 03.08.2015-19.09.2018 tarihleri arasında çalıştığını, ... sözleşmesinin kadro azaltılması nedeniyle feshedildiğini, kullanılmayan yıllık izninin bulunmadığını, davacıya tüm hak ve alacaklarının eksiksiz olarak ödendiğini, bütün alacaklarını tamamen aldığına dair ücret bordrolarını imzaladığını ve bankadan ihtirazı kayıtsız alacaklarını aldığını, puantaj kayıtları incelendiğinde dinî bayram ve resmî tatillere vardiya nedeni ile denk gelen çalışması varsa ücret bordrosunda tahakkuk ettirilerek ödendiğinin banka kayıtları ile de sabit olduğunu beyanla davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesininin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının 3 yıl 1 ay 16 gün süreyle davalı işyerinde çalıştığı, dosya kapsamına davalı tarafça sunulan ödeme belgelerinden davacıya yapılan kıdem ve ihbar tazminatı ödemeleri mahsup edildiğinde davacının ödenmeyen kıdem ve ihbar tazminatı alacağının kalmadığı, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun (193 sayılı Kanun) 23 üncü maddesinin altıncı fıkrasındaki düzenlemeye göre site ve apartmanlarda çalışan hizmetlerin ücretleri gelir vergisinden istisna edildiği, davacının çalışması, ilgili düzenleme ve bilirkişi raporu dikkate alındığında davacının asgari geçim indirimi alacağı talebinin reddine karar verildiği, dosyada mübrez ücret bordolarının incelenmesinde ihtirazı kayıtsız olarak davacı tarafından imzalandığı ve ücretlerin de banka kanalı ile ödendiğinin tespit edildiği ve davacının ödenmeyen fazla çalışma ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacakları bulunmadığından bu taleplerin de reddine karar verildiği gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf başvurusunda; asgari geçim indirimi alacağı talebi reddinin hatalı olduğunu, zira müvekkilinin davalı işyerinde güvenlik görevlisi olarak çalıştığının ihtilafsız olduğunu, kanuni düzenleme gereği güvenlik görevlisi ücretinin, asgari geçim indirimi alacağından müstesna tutulmadığını, davacının vardiyalı sistemde çalıştığını ve fazla çalışma ücretine hak kazandığının tanık beyanları ile sabit olduğunu, ücret bordrolarında tahakkuk olmadığı, tahakkukların sembolik olup olmadığının bilirkişi tarafından denetlenmediğini, fazla çalışma ücreti alacağı yönünden denetime elverişli rapor alınması gerektiğini, ıslah için süre talep edilmesine rağmen bilirkişi raporunda hesaplanan miktarlar dikkate alınarak süre verilmeyip usule aykırı olarak davanın reddine karar verildiğini, davalı taraf lehine hükmedilen vekâlet ücretinin hatalı hesaplandığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dinlenen tanık beyanları ve tüm dosya kapsamına göre hesaplandığı gibi davacının hizmet süresinin 3 yıl 1 ay 16 gün, giydirilmiş brüt ücretin ise yemek ve yol ücretinin eklenmesiyle 2.862,00 TL olduğu, kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının davacıya tam olarak ödendiği hesaplandığından İlk Derece Mahkemesi tarafından bu taleplerin reddine karar verilmekle beraber değişik gerekçe ile yeniden kurulan hükümde davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddedildiği, davacı ücretinin banka kanalı ile ödendiği, bordroların ihtirazı kayıt olmaksızın imzalandığı, fazla çalışma ile ... bayram ve genel tatil günleri ücretlerinin hesaplanmadığı, bu rapor esas alınarak davacı tarafından talep edilen fazla çalışma alacaklarının reddedilmesinde isabetsizlik bulunmadığı, dosyadaki bordroların incelenmesinde davacının ücretinden gelir vergisi kesintisi yapılmadığı, davacının ücretlerinin site çalışanı olarak gelir vergisinden müstesna olduğu, dolayısıyla işveren tarafından davacıya asgari geçim indirimi ödenmesinin söz konusu olamayacağı, asgari geçim indirimi alacağına yönelik talebin reddine karar verilmesinin dosya kapsamına uygun olduğu, reddedilen toplam dava değeri 50,00 TL olmasına rağmen davalı lehine 4.080,00 TL vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davalı lehine reddedilen tutarı geçmemek üzere 50,00 TL vekâlet ücreti hüküm altına alınarak davanın reddine reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvurusunda; istinaf başvurusundaki sebeplere benzer sebepleri tekrar ederek ayrıca vekâlet görevinden azledilen vekile yapılan tebligatın usulsüz olduğunu, bilirkişi raporuna itirazların göz ardı edilip ıslah hakkı tanınmadan eksik inceleme ile karar verildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının yaptığı görev nedeniyle ücretinin gelir vergisinden müstesna olup olmadığı ve bu bağlamda asgari geçim indirimi alacağına hak kazanıp kazanmadığı ile fazla çalışma ücreti alacağının hesaplanma yöntemi ve davacıya ıslah imkânı verilmeyerek hukuki dinlenilme hakkının ihlal edilip edilmediği konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6100 sayılı Kanun'un 27 inci maddesi ile 176, 177 ve 181 inci maddeleri.
3. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17 nci maddesi, 25 inci maddesinin (II) numaralı bendi ile 41 inci maddesi, aynı Kanun'un 120 nci maddesinin atfı ile uygulanmaya devam olunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
4. 193 sayılı Kanun'un "Müferrik istisnalar" başlıklı altıncı bölümünde yer alan 23 üncü maddesinin (6) ncı bendi şöyledir:
" Aşağıda yazılı ücretler Gelir Vergisinden istisna edilmiştir.
...
6. Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dahil değildir)"
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dosya içeriğine göre taraflar arasında davacının davalıya ait işyerinde güvenlik görevlisi olarak çalıştığı noktasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Yukarıda İlgili Hukuk bölümünde de yer verildiği üzere 193 sayılı Kanun gereği gelir vergisi kesintisinden istisna edilen kazanç türü; özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanların kazançlarına ilişkin olup, davacı gibi güvenlik görevlisi olarak çalışanların kazançlarının gelir vergisinden müstesna tutulduğuna dair açık kanuni bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu durumda yapılması gereken, davacının şahsi durumunun da gözetilmesi suretiyle, ücret bordroları ve banka kayıtları tetkik edilerek davacının asgari geçim indirimi alacağına hak kazanıp kazanmadığının tespit edilmesidir. Kanuni düzenleme yanlış yorumlanarak hatalı değerlendirmeyle yazılı şekilde talebin reddine karar verilmesi isabetli değildir.
3. Kabule göre ise, davacıya talebi gibi ıslaha yönelik usul işlemlerini yerine getirmesi için imkân tanınmadan, aynı tarihli duruşmada karar verilmesi, davacının hukuki dinlenilme hakkının ihlali mahiyetinde hatalı olup usul ve kanuna aykırı olduğundan isabetli görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.