"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1274 E., 2023/1058 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2023/14 E., 2023/116 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın müvekkili Şirket nezdinde toplu ... sözleşmesi yapma yetkisi bulunmadığını, süresi içerisinde yetki tespitinin iptalini talep ettiklerini, sendikanın toplu ... sözleşmesi yapma yetkisine sahip olabilmesi için belirli şartların sağlanmış olması gerektiğini, ... Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından müvekkiline tebliğ edilen yetki tespiti yazısında, müvekkili Şirkette 21 çalışanın bulunduğu ve bu çalışanların 11'inin davalı Sendikaya üye olduğu şeklinde tespitte bulunulduğunu, Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olabilmek için gereken yeter sayıyı sağlayamadığından gerekli şartları taşımadığını, müvekkili Şirket çalışanlarından G.B.'nin söz konusu Sendikaya üye olmadığını, G.B.'nin müvekkili Şirkete sunmuş olduğu 01.....2022 tarihli ve kendi el yazısını içeren bir dilekçe ile gelerek çalışma arkadaşları tarafından kendisi için bayram ikramiyesi talep edileceğinin söylenildiğini, bu suretle kendisinin elinden telefonunun alındığını, kendisinin bilgisi ve rızası olmaksızın, iradesi yanıltılarak e-Devlet sistemi üzerinden sendikaya üye yapıldığını, bunu da sonradan öğrendiğini, gerçek iradesinin sendikaya üye olma amacı ve rızası içermediğini ve böyle bir talebinin bulunmadığını ilettiğini, G.B.'nin kendi el yazısı ve imzasıyla müvekkiline sunmuş olduğu dilekçesinin bulunduğunu, davalı Sendikanın yetki tespit başvurusu yaptığı tarihte yeterli üye sayısına sahip olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 27.05.2022 tarihli ve 133195 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacı vekilinin yetki tespitinde sendika üye sayısının hatalı olduğunu, G.B.'nin kendi bilgisi ve rızası olmaksızın sendika üyesi yapıldığını iddia ettiğini, Bakanlığın, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde kendisine gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işçi bildirimlerini dikkate aldığını, yetki tespit sistemi üzerinden SGK'ya alınan verilere göre başvuru tarihi itibarıyla söz konusu işyerinde 21 işçinin çalıştığını, 11 işçinin Birleşik Metal-... Sendikasına üye olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; Bakanlığın, 27.05.2022 tarihli ve E-74038328-553.02[103.02]-133195 sayılı yetki tespit yazısıyla, başvuru tarihi itibarıyla 21 işçiden 11'inin üyeliği ile müvekkili Sendikanın yetkili olduğunu tespit ettiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; G.B.'nin 24.05.2022 tarihinde üye olduğu, üyelikten çıkış tarihinin ise söz konusu dilekçeyi vermesinden 25 gün sonra 28.....2022 tarihinde istifa ile sonlandığı, SGK hizmet dökümü incelendiğinde ise Şirkette 17.....2011 yılından bu yana çalışması devam eden ilgili kişinin, bayram ikramiyesi uygulamasının talebi için telefon ile işlem tesis edilmesinin söz konusu olmadığını bilmemesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, yine sendika üyeliği için e-Devlet ortamı üzerinden şifre ile giriş yapılarak başvuru yapılmasının gerektiği, tüm bu açıklamalar ve dilekçedeki beyanlar gözetildiğinde, ilgili G.B.'nin üyeliğinin iptalini gerektirir şartların gerçekleşmediği ve davanın 09.....2022 tarihinde yetkisiz Mahkemede açılması nedeniyle dosyanın uzamasına sebebiyet verildiği anlaşılmakla davacı yanın bu yöndeki iddialarına itibar edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, dava dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı ... tarafından 25.05.2022 tarihinde yetki başvurusu talebinde bulunulduğu, başvuru tarihi itibari ile Sendika tarafından çoğunluğun sağlandığı, iradesi bulunmadığı beyan edilen G.B. tarafından isteği dışında sendika üyesi olması nedeni ile sendika üyeliğinin iptali istemi ile açılmış bir dava veya zorla sendika üyesi yapıldığına dair bir soruşturma dosyası bulunmadığı, işbu davanın niteliği gereği dosyaya taraf olmayan G.B. yönünden üyeliğinin geçersiz olduğunun tespitine karar verilemeyeceği, bu yönde açılmış ve bekletici mesele yapılması gereken bir dava ve soruşturma dosyası bulunmadığı, yetki başvuru ve tespit tarihi itibarıyla G.B. tarafından verilmiş bir dilekçe bulunmadığı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle dava ve temyiz gerekçeleri ile tüm dosya kapsamı dikkate alındığında, tanık dinlenilmesinin sonuca etkili olmadığının anlaşılmasına göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.