"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1400 E., 2023/1555 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
Taraflar arasında ... ... Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen yetki tespitine itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... tarafından diğer davalı ... lehine müvekkiline ait " ...-..." adresinde bulunan işyerinde toplu ... sözleşmesi yapmak üzere verilen yetki tespitine ilişkin bildirimin 27.07.2021 tarihinde müvekkiline tebliğ edildiğini, yetki tespitinin gerçeği yansıtmadığından iptali gerektiğini, davalı ... Sendikasının 16 sıra numaralı gemi yapımı, deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk işkolunda kurulu olduğunu, müvekkili Şirkete ait işyerinde gerçekleştirilen işin niteliği ve yürütümü bakımından 16 sıra numaralı işkoluna ait yetki tespitinin hatalı olduğunu, ayrıca davalı Bakanlığın davalı Sendikanın talebi ile yapmış olduğu araştırmada eksik inceleme yaparak çalışan sayısını hatalı bir şekilde belirlediğini, söz konusu hataların yapılan yetki tespitini etkilediğini, Sosyal Güvenlik Kurumundan (SGK) Temmuz 2021 dönemine ilişkin ilgili dönem bordrolarının celbi ile tespit edileceği üzere davalı Sendikanın, diğer davalı Bakanlığa yetki tespiti için başvuru yaptığı tarihte işyerinde çalışan sayısının 57 olduğunu, dolayısıyla davalı Sendikanın hiçbir şekilde yetki tespiti için yeterli üye çoğunluğuna sahip olmadığını, yetki tespiti kararının iptali gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 42 nci maddesi gereğince işçi sendikası, işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren tarafından yapılan yetki tespit başvuruları karşılanırken işverenler tarafından SGK'ya yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimlerinin esas alındığını, Sendika yetki sistemine SGK kayıtlarından otomasyon sistemiyle yansıyan bilgiler doğrultusunda işlem yapıldığını, dava konusu işlemin iptalini gerektirecek bir husus olmadığını savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; hukuki dayanaktan yoksun, delillendirilmemiş ve 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 53 üncü maddesinde düzenlenmiş toplu sözleşme özgürlüğünü ihlal eden ve buna ilişkin yasal yargı yoluna başvuru hakkının kötüye kullanılması mahiyetindeki davanın, davacının yargılamayı uzatmaya yönelik tanık dinletme, keşif, bilirkişi incelemesi gibi talepleri nazara alınmaksızın tüm talepleri bakımından doğrudan reddi gerektiğini, şayet işkolu itirazının incelenmesi yönünde karar verilmesi hâlinde dosyanın bu açıdan tefrik edilerek yetki itirazının reddine karar verilmesi gerektiğini, işkolu tesptine itirazın 6356 sayılı Kanun'a bağlı düzenlemeler baki olmak üzere ayrı esasta incelenmesi gerektiğini savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işkolu tespit itirazının ayrı bir durum olduğu yetki tespiti davalarında işkolu itirazlarının bekletici mesele dahi yapılamayacağı, kaldı ki somut olayda usulüne uygun yapılmış işkolu itirazı, yahut Kurumdan istenmiş bir işkolu tespit talebi bulunmadığı, davacı tarafın işkolu itirazına işbu dava kapsamında itibar edilmediği, geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisinde alt işverenin işçisi asıl işvereni tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağından alt işveren işçilerinin de sayıya dâhil edilmesinin mümkün olmadığı, somut olayda davalı Sendika ve iptali istenen yetki tespiti kapsamındaki Sendika bilgilerinin dosyada yer aldığı, belirtilen isimlerin daha önce başkaca bir sendikaya üyeliğinin bulunmadığının belirtilmesi gözetilerek diğer işçilerin sendika bilgilerinin dosya arasına alınmasında hukuki yarar olmayıp kişisel verilerin korunması adına tekrar dosya arasına alınmasına yer olmadığı kanaatine varıldığı, usulüne uygun olarak yarıdan bir fazla olacak şekilde davalı ... Sendikasına üye mevcut olduğundan davalı Sendikaya verilen yetkinin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 30.03.2023 tarihli ve 2023/458 Esas, 2023/654 Karar sayılı kararı ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 01.....2023 tarihli ve 2023/10255 Esas, 2023/8509 Karar sayılı kararı ile; somut olayda Bölge Adliye Mahkemesince, Anayasa'nın ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) aradığı anlamda herhangi bir gerekçe oluşturulmadan karar verildiği; kararın, hangi sebep ya da sebeplerle verildiğine ilişkin açıklama ve gerekçe içermediği, bu durumda Bölge Adliye Mahkemesince, açıklanan yasal düzenlemeler ve ilkeler gözetilerek anlaşılabilir ve denetlenebilir nitelikte gerekçe içeren bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma kararı doğrultusunda, somut dosya içeriği ile usulüne uygun yapılmış bir işkolu itirazı yahut bir işkolu tespit talebi bulunduğu ileri sürülüp ispatlanamadığı, davacı tarafın bu yöndeki itirazlarının yerinde olmadığı, sendika üyeliğinin neticeten e-Devlet kapısı üzerinden kazanıldığı, ayrıca Bakanlığın kendisine gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile SGK'ya yapılan işçi bildirimlerini esas alma yükümlülüğü bulunduğu, dosyada üyeliklere ilişkin yazı cevapları, CD, tüm deliller, İlk Derece Mahkemesince delillerin değerlendirilmesi ile 6536 sayılı Kanun'un 41 ve devamı maddeleri gereğince davalı Sendikaya verilen yetkinin yerinde olduğu, yine somut dosya kapsamı ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 04.03.2021 tarihli ve 2021/2-96 Esas, 2021/205 karar sayılı ilâmı gereği istinaf duruşma vekâlet ücretine hükmedilemeyeceği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; kendileri lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği, aleyhlerine tebligat giderine hükmedilmiş olmasının da hatalı olduğu gerekçesiyle kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Anayasa'nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.