"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1464 E., 2023/1281 K.
KARAR : Ek karar kaldırılarak istinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 25. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/78 E., 2023/107 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesince 04.05.2023 tarihli ek karar ile; kararın miktar itibarıyla kesin olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.
Ek kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince ek karar kaldırılarak, asıl karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin uzun yıllardır davalı bünyesinde çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 ... Kanun Hükmünde Kararname (696 ... KHK) ile alt işveren işçi kadrosundan sürekli işçi kadrosuna alındığını, bu tarihten 2019 yılı Şubat ayına kadar kadroya alınmadığından önceki döneme ilişkin sözleşmesine uygun olarak ücretinin asgari ücretin %l4 fazlası olacak şekilde ödendiğini, fazla çalışma, hafta tatili ve ... ... ve genel tatil ücretinin de bu tutar üzerinden hesaplanarak kendisine ödendiğini, davalı Kurum ile işçiler arasında yeniden sözleşme imzalandığını, imzalanan bu sözleşmede de yine öncesinde olduğu gibi davacı ücretinin asgari ücretin %14 fazlası olarak ödeneceğinin açıkça düzenlendiğini; buna rağmen ... ... sözleşmesinde yazılı oran uygulanmayıp sadece %4 oranındaki zam uygulanarak ödeme yapıldığını, Yargıtayın konuya ilişkin emsal kararları bulunduğunu belirterek ücret farkı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; 696 ... KHK kapsamında kadroya geçiş sonrası işçi ücretlerinin Yüksek Hakem Kurulu tarafından düzenlenen toplu ... sözleşmesi dikkate alınarak belirlendiğini, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 375 ... Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 ... KHK) geçici 23 üncü maddesi uyarınca esas alınacak toplu ... sözleşmesi hükümlerinin yayımlandığını, bu kapsamdaki işçilerin brüt ücretine 02.04.2018 tarihinden geçerli olmak üzere %4 oranında ücret zammı yapıldığını, takip eden dönemlerde de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüş yazısındaki zamların uygulandığını, davalı Bakanlık bünyesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin geçiş aşamasındaki rızalarının varlığı ve yüklenici bünyesinde çalışmaktan ziyade Bakanlık bünyesinde bir ... güvencesine sahip oldukları dikkate alındığında; herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunamayacaklarını ve bu haklardan feragat etmelerine rağmen dava açmalarının iyiniyet ve dürüstlük kurallarına aykırı olduğunu, Kamu Denetçiliği Kurumunun 17.07.2020 tarihli ve 2020/65116 Sayı ve 2020/5528 Başvuru numaralı kararında, başvurucunun bu doğrultudaki fark ücret talebinin reddedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 375 ... KHK'nın geçici 23 üncü maddesinin altıncı fikrasında Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son toplu ... sözleşmesi, anılan madde kapsamında yer alan idarelerce sürekli işçi kadrolarına geçiren işçilerin ücreti ve diğer mali ve sosyal hakların belirlenmesini esas alınacağının düzenlendiği, buna göre geçiş işlemleri tamamlanan işçilere idarelerce uygulanmak üzere, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve 31.10.2020 tarihine kadar uygulanacak olan toplu ... sözleşmesi ücret, mali ve sosyal hakları için hükümlerin ücret zammı maddesinde 01.01.2018-31.10.2020 tarihleri arasında her altı ayda bir %4 oranında zam uygulanacağının düzenlendiği, 4857 ... ... Kanunu'nun 22 nci maddesi gereğince de davacının ücretinde rızası hilafına indirim yapılamayacağı, somut uyuşmazlıkta davacımın ücretine 01.02.2019 tarihinden itibaren asgari ücretle meydana gelen artışın yansıtılmayıp sadece çerçeve toplu ... sözleşmesinde öngörülen %4 oranında artış uygulandığı, bu nedenle ücretinin eksik ödendiği, ... sözleşmesi hükümleri gereğince davacının 01.02.2019 tarihinden itibaren alması gereken ücret miktarlarının hesaplandığı gerekçesiyle davanın kabulüne kesin olarak karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin 04.05.2023 tarihli ek kararıyla, davalı vekilinin istinaf dilekçesinin miktar itibarıyla kesinlik sebebiyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararlarına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının hâlen davalı işyerinde çalışmaya devam ettiği için kararın kesin nitelikte olamayacağını, 696 ... KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 ve 24 üncü maddeler ile sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarına ilişkin şartların Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu ... sözleşmesi hükümleri esas alınmak sureti ile mevzuata uygun biçimde belirlenerek ödendiğini, işçi ücretlerinde iddia edildiği gibi herhangi bir indirme gidilmediğini, işçilerin 01.01.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4 oranında zam yapılmak suretiyle belirleneceği düzenlendiğini, işçilerin o gün aldıkları ücret ve mali haklar baz alınarak, taban ücret hesabına asgari ücret ve asgari ücretin % fazlasının yansıtıldığını toplu ... sözleşmesi hükümleri ile ... sözleşme hükümlerinin çelişemeyeceğini, ... ... sözleşmesinin toplu ... sözleşmesi hükümlerine uygun olmak zorunda olduğunu, davacının taleplerinin toplu ... sözleşmesi hükümlerine açıkça aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriği ile İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan ücret alacağının toplu ... sözleşmesine bağlı olduğu, davacının dava tarihi itibarıyla ve hâlen davalı işyerinde çalışmaya devam ettiği, verilen kararın geleceğe yönelik etkisinin bulunduğu, bu tür uyuşmazlıkların çözümünde miktar itibarıyla kesinlik sınırının gözetilmemesi gerektiği, istinaf başvurusunun esasına yönelik ise hizmet döküm cetveline, işe giriş ve çıkış belgelerine göre davacının alt işveren işçisi olarak çalışmakta iken 696 ... KHK ile 02.04.2018 tarihinde davalı nezdinde kadroya geçişinin yapıldığı ve hâlen çalışmakta olduğu, davacı işçinin kadroya geçişi aşamasında Bakanlık ile arasında imzalanan ... sözleşmesinde açıkça her ay asgari ücretin %14 fazlasının ödeneceğinin kararlaştırıldığından davacının buna aykırı olarak ödenmeyen fark ücret alacağının bulunduğunun anlaşıldığı, davanın kabulü yönündeki İlk Derece Mahkemesi kararında isabetsizlik bulunmadığı gibi hükme esas alınan hesap bilirkişi raporundaki hesaplamaların da dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle ek kararın ortadan kaldırılmasına ve davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen nedenleri tekrar etmiş ve müvekkili İdarece davacı ücretinde mevzuata uygun belirlenen oranda zam yapıldığını, bu oranın üzerinde bir talebin mevzuata ve hakkaniyete de aykırı olup fahiş ve kabul edilemez olduğunu, ayrıca davaya konu alacakların niteliği itibari ile belirsiz alacak davasına konu edilemeyeceğini, davanın hukuki yarar yokluğundan reddi gerektiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. İlgili Hukuk
1. 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 141 inci maddesinin üçüncü fıkrasında,“Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli yazılır.” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile gerekçenin önemi Anayasa düzeyinde vurgulanmış olup gerekçe ve hüküm birbirine sıkı sıkıya bağlıdır.
2. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 297 nci maddesinde bir mahkeme hükmünün hangi hususları kapsaması gerektiği açıklanmıştır. Maddenin birinci fıkrasının (c) alt bendine göre hüküm; tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde içermelidir.
3. 07.....1976 tarihli ve 1976/3-4 Esas, 1976/3 Karar ... Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı’nın gerekçesinde de “Gerekçenin ilgili bilgi ve belgelerin isabetle takdir edildiğini gösterir biçimde geçerli ve yasal olması aranmalıdır. Gerekçenin bu niteliği yasa koyucunun amacına uygun olduğu gibi, kararı aydınlatmak, keyfiliği önlemek ve tarafları tatmin etmek niteliği de tartışma götürmez bir gerçektir.” şeklindeki açıklamaya yer verilmiştir.
2. Değerlendirme
1. Yukarıda belirtilen ilgili hukuk uyarınca bir mahkeme kararında; tarafların iddia ve savunmalarının özetlerinin, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususların, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delillerin, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesinin, sabit görülen vakıalarla, bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebeplerin şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir. Bu kısım, hükmün gerekçe bölümüdür.
2. Mahkeme kararlarının taraflar, bazen de ilgili olabilecekleri başka hukuki ihtilaflar yönünden etkili ve bağlayıcı kabul edilebilmeleri, başka bir dava yönünden kesin hüküm, kesin veya güçlü delil oluşturup oluşturamayacağı gibi hukuksal değerlendirmeler de bu kararların yukarıda açıklanan nitelikte bir gerekçeyi içermesiyle mümkündür.
3. Gerekçeye ilişkin hükümler, kamu düzeni ile ilgili olup gözetilmesi kanun ile hâkime yükletilmiş bir ödevdir. Aksine düşünce ve uygulama, gerek yargı erki ile hâkimin gerek mahkeme kararlarının her türlü kuşkudan uzak, saygın ve güvenilir olması ilkesi ile de bağdaşmaz.
4. Somut uyuşmazlıkta davacının davalı nezdinde kadroya geçtikten sonra fark ücret alacağının eksik ödendiği iddiasıyla dava açtığı, buna rağmen gerek İlk Derece Mahkemesi gerek Bölge Adliye Mahkemesi gerekçelerinde tarafların iddia ve savunmaları ile ilgisi bulunmayan açıklamalara yer verildiği; dava ve cevap dilekçesine ilişkin bölümün, uyuşmazlık konusu ile herhangi bir ilgisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
5. Her ne kadar gerekçede taraf iddia ve savunmaları çerçevesinde açıklamalara da yer verilmiş ise de kararın bir bütün olduğu gözetildiğinde, bu hâli ile ile taraflarca ileri sürülmeyen hususlarda karar verildiği izlemi oluşturacak şekilde hüküm tesis edilmesi usul ve kanuna aykırıdır. Şu hâlde gerekçeli kararda, 6100 ... Kanun'un 297 nci maddesine göre unsur eksikliği bulunmaktadır. Kararın gerekçesinin dosyaya özgü biçimde oluşturulması gerekir. Dosya kapsamındaki uyuşmazlıktan bağımsız, başka bir uyuşmazlığa ait iddiaların ve savunmaların özeti ile gerekçe oluşturulamaz. Bu çelişki, kararın denetlenmesine de engel teşkil etmektedir. Gerekçeli karar, Anayasa'nın 141 inci maddesinin amacına ve 6100 ... Kanun'un 297 nci maddesine uygun olmadığından anlaşılabilir ve denetlenebilir nitelikte gerekçe içeren bir karar verilmesi için hükmün bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının usulden BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.