"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2052 E., 2023/2755 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/319 E., 2023/361 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu yetki tespit kararının müvekkiline 18.07.2022 tarihinde tebliğ edildiğini ve dava dilekçelerinin ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğüne süresinde kayıt ettirildiğini, yetkiye konu işyerinde işverenin dava dışı Şirket olduğunu, müvekkili Şirketin aracı konumunda olduğunu, yetki tespitinin dava dışı Şirkete bildirilmesi gerekirken müvekkiline bildirilmesinin kabul edilemeyeceğini, söz konusu yetki tespitinde müvekkili işyerinde çalışan işçi sayısının 9, üye sayısının ise 9 olduğunun tespit edildiğini, anılan tespitin hatalı olduğunu, yetki başvuru tarihi itibarı ile müvekkili Şirkette çalışan işçi sayısının 683 olduğunu, yetki tespitinin hatalı olduğunu belirterek 07.07.2022 tarihli ve 147570 sayılı yetki tespitine ilişkin kararın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Bakanlıkça yapılan
yetki tespitinde, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci
maddesi uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve
işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, yetki tespiti başvuru tarihi itibarıyla işyerinde 9 işçi çalıştığı ve 9 işçinin de yetki tespiti için başvuran Sendikaya üye olduğu görülerek Sendikaya olumlu yetki tespiti yazısı verildiğini,
müvekkili Bakanlıkça yapılan işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde;dava dilekçesinde ileri sürülen iddiaların tamamının hukuki dayanaktan yoksun ve mesnetsiz olduğunu, Bakanlığa davacı işveren bünyesindeki üye sayılarının çoğunluk arz ettiğinin tespiti talebiyle başvuruda bulunulduğunu, Bakanlığın 07.07.2022 tarihli ve 147570 sayılı yazısında Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapma yetkisini haiz olduğunun tespitinde bulunduğunu, sonradan üyelikten istifa edilmesi, işyerinden ayrılması gibi hususların sonucu değiştirmediğini, işyerinde sonradan hiç üye kalmasa bile veya tamamı istifa etse bile toplu ... sözleşmesi prosedürünün devam ettiğini, yapılan itirazın kötüniyetli olduğunu savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı Şirket tarafından olumlu yetki tespiti yazısının 18.07.2022 tarihinde teslim alındığı, 22.07.2022 tarihinde yetkili makam olan ... Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğüne kaydettirerek davanın yasal süresi içerisinde açıldığı, davalı Sendikanın yetki tespit başvurusunda bulunduğu tarihten önce en son yayımlanan İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2022 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkındaki Tebliğ'e göre davalı Sendikanın 17 numaralı sağlık ve sosyal hizmetler işkolunda %7.26'lık oran ile 6356 sayılı Kanun'da belirlenen %1'lik sınırı aştığı, davacı vekilince üyelik fişlerinin işverene verilmediği üyeliklerin işverene bildirilmediği iddiasının yerinde olmadığı, fişlerinin işverene bildirilmesi zorunluluğunun 6356 sayılı Kanun ile ortadan kalktığı, toplu ... sözleşmesi kapsamına girecek işyerinde yetki başvurusu tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının sendikanın üyesi olması gerektiği, söz konusu yetki tespitinin işyeri düzeyinde yapıldığı, işçi sayısının 9, üye sayısının 9 olduğu, davaya konu 07.07.2022 tarihli ve 147570 sayılı olumlu yetki tespitinin iptalini gerektirir bir husus bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili ; dava dilekçesindeki iddialarını tekrarla İlk Derece Mahkemesince yapılan tespitlerin hatalı olduğu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı ... İşçileri Sendikasının 04.07.2022 başvuru tarihi itibarıyla Bakanlık kayıtlarına göre işyerinde, 04.07.2022 başvuru tarihi itibarıyla 9 işçi çalıştığı, bu işçilerin tamamının davalı Sendika üyesi olduğu, davalı Sendikanın gerekli çoğunluğu sağladığı ve anılan işyerinde yetkili sendika olarak işyeri toplu ... sözleşmesi yapma yetkisini haiz olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; kamu kurum ve kuruluşları ile alt işverenler arasından bağıtlanan, alt işverenin her hizmet alım sözleşmesinin farklı işyeri olarak kabul edilmesi ve işletme kapsamındaki işyerlerinin ayrı ayrı ele alınması gerektiğini, iptali talep edilen yetki tespiti başvurusu anında mevcut çalışan sayısının 683 olduğunu, buna göre 6356 sayılı Kanun'un aradığı üye çoğunluk sayısının 273 olacağını, söz konusu kararda müvekkili Şirket çalışan sayısının 9 kabul edilip, 9 üyenin çoğunluğu sağladığından bahisle davalı Sendikanın yetkili olduğuna dair verilen kararın hukuka aykırı olduğunu, yetki tespitinin asıl işverene değil de müvekkil Şirkete bildirilmesinin usule aykırı olduğunu, işkolu tespitine ilişkin itirazların değerlendirmeye alınmadığını, hükme elverişsiz ve yeterli inceleme ve araştırma içermeyen bilirkişi raporuna bağlı kalınarak hüküm kurulduğunu, davalı Sendika tarafından üyelik fişlerinin işverene teslim edilmediği için üyelik fişlerinin gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığının öğrenilemediğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şu şekildedir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.