"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekili tarafından temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 09.05.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı adına vekili Avukat ... ... ile karşı taraf adına vekili Avukat ... ... ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işverenin Irak'ta bulunan işyerinde 26.02.2004 - 12.01.2014 tarihleri arasında beton santral operatörü olarak net 1.350,00 USD ücretle 07.00-21.00 saatleri arası hafta tatili günleri de dâhil olmak üzere çalıştığını, dinî bayramların ilk günü dışında ulusal ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını, fazla çalışma ve tatil ücretlerinin ödenmediğini, davacının tazminat ve ücretlerinin ödeneceği vaadi ile ibraname alınarak iş sözleşmesinin feshedildiğini, davacıya kısmi ödeme yapıldığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücreti ile bakiye ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; davacının ücreti ve yapmış olduğu fazla çalışmaların banka hesabına yatırıldığını, çalışma saatlerinin haftanın altı günü 08.00 - 17.00 saatleri arasında olduğunu, Irak'ta hafta sonu tatilinin cuma günleri yapıldığını, dinî bayramlarda ve Nevruz Bayramı'nda da şantiyelerde çalışma yapılmadığını, Irak'taki şantiyelerde iklim koşulları gereği yaz aylarının günün belirli saatleri çalışma yapılamadığını, davacının ulusal ... ve genel tatil ile hafta tatili alacaklarını eksiksiz aldığını, yasal izinlerini kullandığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İstanbul Anadolu 11. İş Mahkemesinin 22.02.2019 tarihli ve 2015/352 Esas, 2019/128 Karar sayılı ilâmı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.07.2020 tarihli ve 2019/1850 Esas, 2020/1105 Karar sayılı ilâmı ile; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 30.03.2021 tarihli ve 2020/6484 Esas, 2021/7176 Karar sayılı ilâmı ile; davacı vekilinin tüm davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile davalı tarafından davacıya 30.10.2010 tarihinde yapılan ödemenin hesaplanan kıdem tazminatı alacağından mahsubu yerindeyse de Dairemiz uygulaması gereği davacıya avans olarak yapılan bu ödemenin yasal faizinin de hesaplanarak kıdem tazminatı alacağından mahsubu gerektiği gerekçesi ile karar bozularak dosya kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.03.2022 tarihli 2021/1292 Esas, 2022/305 Karar sayılı kararı ile; bozma ilâmına uyularak bozma sonrası alınan 14.12.2021 tarihli bilirkişi ek raporundaki hesaplamalara göre bozma konusu alacak hüküm altına alınmış, bozma konusu olmayan diğer hususlarda ise bozma öncesinde olduğu gibi hüküm kurulmuştur.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 28.06.2022 tarihli ve 2022/6642 Esas 2022/8369 Karar sayılı ilâmı ile; davalı vekilinin tüm davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonrası hükme esas alınan bilirkişi raporunda; bozma konusu avans ödemesinin ödeme tarihindeki yasal kur üzerinden Türk lirasına çevrildiği ve bulunan tutara %9 faiz uygulanarak fesih tarihine kadar işleyen faizi hesaplanıp fesih tarihindeki yasal kura göre yabancı paraya (USD) çevrilerek hesaplanan kıdem tazminatından mahsubu yoluna gidilmiş ise de davacıya yapılan avans ödemesinin yabancı para cinsinden (USD) olduğu, 3095 sayılı Kanun uyarınca söz konusu ödemeye ilişkin yasal faizin; devlet bankalarının o yabancı para (USD) ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı olarak tespit edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği, kabul şekline göre hükmedilen vekâlet ücretinin hatalı olduğu tespit edildiğine göre bozmadan sonra hüküm altına alınacak veya reddedilecek alacak miktarları ve karar tarihindeki kur yönünden vekâlet ücreti hakkında yeniden bir değerlendirme yapılması gerektiği gerekçesi ile karar bozularak dosya kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmiştir.
D. Bölge Adliye Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyularak bozma sonrası davacı vekilince yapılan hesaplamaya davalı vekilinin itirazının olmadığını beyan etmesine göre bu hesaplamaya göre bakiye kıdem tazminatının hesaplandığı gerekçesi ile bozma konusu kıdem tazminatı hüküm altına alınmış, bozma konusu olmayan diğer hususlarda ise bozma öncesinde olduğu gibi hüküm kurulmuştur.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; taraflar arasında hukuk seçimi anlaşması bulunduğundan uyuşmazlık hakkında Irak hukukunun uygulanması gerektiğini, davacının ücretinin hatalı belirlendiğini, davacının ücretinin İŞKUR onaylı iş sözleşmesinde belirlendiği gibi olduğunu, net ücretin brüt ücrete çevrilirken hata yapıldığını, davalıya karşı davaları bulunan tanık beyanlarının hükme esas alınmasının hatalı olduğunu, kıdem ve ihbar tazminatının eksiksiz ödendiğini, davacının başka dosyadaki tanık olarak beyanının dikkate alınmadığını, hafta tatillerinde çalıştığını ispatlayamadığını, ulusal ... ve genel tatil izinlerini kullandığını, ücret alacağının bulunmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; kıdem tazminatının hesaplanması ile tazminattan mahsup edilecek avans miktarının belirlenmesine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin ve aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.