"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1686 E., 2023/2341 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çanakkale ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/18 E., 2023/90 K.
Taraflar arasındaki tespit istemli davadan dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 2013 yılında davalı İdareye bağlı işyerinde alt işveren nezdinde vasıfsız temizlik personeli olarak çalışmaya başladığını, ancak 2015 yılı itibarıyla evrak kayıt, genel sağlık sigortası, Bağ-Kur işlemleri, işyeri tescili, evrak tarama ile ilgili işlemleri yaptığını, davalı Kuruma vasıflı işçi statüsüne geçmek ve ilgili haklardan yaralanmak için talepte bulunduğunu; ancak davalı İdarece hatalı değerlendirme yapılarak bu talebinin reddedildiğini, üyesi olduğu ... Ticaret, Kooperatif, Eğitim, Büro ve ... Sanatlar İşçileri Sendikası (... ... Sendikası) ile davalı Kurumun üyesi olduğu ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (...) arasında bağıtlanan toplu ... sözleşmesinin 9 uncu maddesinin (c) bendinde ''Her işçi kendi kadro görevinde çalıştırılır. Ancak, hizmetin zorunlu kıldığı hallerde işveren veya vekili tarafından vasıflı bir kadroda görev verilenlere, bu görevleri devam ettiği sürece yaptıkları işin karşılığı haklar verilir.'' hükmünün, (d) bendinde ''Vasıfsız işçi kadrosunda bulunmakla beraber, bir yıl süreyle vasıflı işçiler tarafından yapılması gereken bir işte çalışmış olanlar bu sürenin sonunda vasıfsız bir işte çalıştırılamazlar.'' hükmünün, 27 nci maddesininde ise ''Bu sözleşme ile kabul edilmiş, kaldırılmış veya değiştirilmiş olan konuların dışında bu toplu ... sözleşmesinin yürürlük tarihinden önce işyerinde süreklilik gösterecek biçimde ... sözleşmesi olarak uygulanmış olan ve bu sözleşmede bulunmayan hak ve menfaatler mükerrer olmamak ve emredici kurallarla bağdaşmak şartıyla aynı şekil ve oranlarla uygulanır.'' hükümlerinin yer aldığını, belirtilen düzenlemeler gereği davacının davalı nezdinde vasıflı işçi statüsünde çalıştığının kabulü gerektiğini ileri sürerek davalı İdarenin 03.11.2021 tarihli işleminin iptali ile vasıflı işçi statüsünde olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; 696 ... Kanun Hükmünde Kararname (696 ... KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin mevzuat gereği ünvan değişikliği taleplerinin kabulünün mümkün olmadığını, zira müvekkili Kurumun vasıfsız sürekli işçi pozisyonunda görev yapan personelin toplu ... sözleşmesinin 9 uncu maddesinin (d) bendine dayalı taleplerinin, mevcut görevi ve işçiye yaptırılan görevler ve süresi dikkate alınarak değerlendirildiğini, davacının çalıştığı Ezine Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından düzenlenen 18.10.2021 tarihli cevabi yazısında talimata aykırı nitelikte çalışan olmadığının bildirildiğini, toplu ... sözleşmesi kapsamına alınma tarihi olan 01.11.2020 tarihinden sonra bir yıl süre ile yapılmış vasıflı çalışması olmadığını, davacının 01.11.2020 tarihinden evvel yapılmış olan vasıflı çalışmalarının da toplu ... sözleşmesi kapsamında yer almadığını, davacının vasıflı çalışma dönemi varsa dahi yazılı kapsamında yer almadığından davacı lehine hak doğmayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tanıklarını iddia konusu dönemde davacının emeklilik hesaplama, sigortalılık tescil, işyeri açılış, ihbar hattına gelen gelen ihbarların inceleme birimine iletilmesi ile borçlanma ve yapılandırma işlemlerinde çalıştığını, kendisine ait masa ve bilgisayarının olduğunu beyan ettikleri, Ezine Sosyal Güvenlik Merkezinin cevabi yazısı ekinde davacının sigortalılara ilişkin hazırladığı evrak ve yaptığı ... ve işlemlere ilişkin belgelerin gönderilmiş olduğu, bu belgelerin davacı iddiası ve tanık beyanları ile uyumlu olduğu, davacının 2013-2022 yılları arasında davalı Kuruma ait işyerlerine ilişkin bildirimlerinin, beden işçisi ve temizlik görevlisi meslek koduyla yapılmış olduğu, her ne kadar 696 ... KHK'nın 127 nci maddesinin beşinci fıkrasında "...sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerin, geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebileceği" düzenlenmiş ise de davacının 2015 yılı itibarıyla fiilen evrak kayıt, genel sağlık sigortası, Bağ-Kur işlemleri, işyeri tescil işlemleri, evrak tarama ve sair ... ve işlemleri yaptığı ve bu kapsamda çalışmasının hâlen devam ettiği, bütün normatif hükümleri emredici nitelikte olan toplu ... sözleşmesi hükümleri karşısında, davacının fiilen evrak kayıt, genel sağlık sigortası, Bağ-Kur işlemleri, işyeri tescil işlemleri, evrak tarama ve sair ... ve işlemleri yaptığı ve bu kapsamda çalışmasının hâlen devam ettiği, toplu ... sözleşmesi hükümleri dikkate alındığında davacının vasıfsız işçi kadrosunda bulunmakla beraber, bir yıl süreyle vasıflı işçiler tarafından yapılması gereken işlerde çalışmış olduğu ve bu sürenin sonunda vasıfsız bir işte çalıştırılamayacağı gerekçeleriyle, davalı işveren Kurumun 03.11.2021 tarihli E-76615922-917.3-34446150 ... işleminin hukuka aykırı olduğunun tespiti ile davacının davalı Kuruma ait işyerini kapsayan 01.01.2019-31.12.2020 ve 01.01.2021-31.12.2022 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu ... sözleşmelerinin 9 uncu maddesinin (c) ve (d) bentlerinde yer alan düzenlemelerin vasıflı işçi durumunda olan davacı yönünden uygulanması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; toplu ... sözleşmesi kapsamında sözü edilen vasıflı işin davacının iddia ettiği nitelikteki bir çalışmadan kaynaklı ... olmadığını, zira vasıflı işin, öncelikle vasıflı işin gerektirdiği teknik eğitimi gören ve tecrübe kazanan personel tarafından o işin uzmanı olarak ifa edildiğini, davacının bu anlamda Kurumda vasıflı bir ... ifa etmediğini, aksi kabulde dahi vasıfsız sürekli işçi pozisyonunda görev yapan personelin, yaptığı vasıflı bir işin karşılığı haklarının veya bir yıldan fazla süre ile vasıflı bir işte çalıştığından bahisle tekrar vasıfsız bir işte çalıştırılmama yönündeki taleplerinin işveren vekili tarafından işçinin mevcut görevi ve işçiye yaptırılan görevler ve süresi dikkate alınarak değerlendirildiğini, davacının görev yaptığı işyerinde sürekli işçi kadrosunda görev yapan tüm personelin 01.11.2020 tarihinden itibaren toplu ... sözleşmesi kapsamına alındığını ve bu personelin görev tanımı dışında çalıştırılmaması gerektiğini, hâlihazırda görev yapan sürekli personelin hiçbirinin asli işleri dışında farklı bir işte görevlendirilmediğini ve davacının da görev tanımı dışında çalıştırılmadığını, dolayısıyla talebin reddi yönündeki Kurum işleminin yerinde olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının sürekli işçi kadrosunda temizlik görevlisi olarak işe alındığı ve bildirimlerinin beden işçisi (temizlik görevlisi) kodu ile bildirilmekle birlikte 2015 yılından itibaren fiilen evrak kayıt, genel sağlık sigortası, Bağ-kur işlemleri, işyeri tescil işlemleri, evrak tarama ve sair ... ve işlemleri yaptığı, buna göre davacının çalışmalarının büro işçisi olarak geçtiğini kabul etmek gerektiği, nitekim Danıştayın vekâlet görevlerine ilişkin kararlarında da asılın yararlanması gerektiği haklardan vekilin yararlandırılmasının 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası'nın (Anayasa) 18 inci maddesinde düzenlenen angarya yasağına dayandırıldığı, davacı talebinin reddinin hukuka aykırı olduğu ve davalı Kuruma ait işyerini kapsayan 01.01.2019-31.12.2020 ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu ... sözleşmelerinde yer alan düzenlemenin davacı yönünden uygulanması gerektiği, temizlik işi yapanların vasıfsız işçi olduğu konusunda tereddüt olmadığı, davacının ise 2015 yılından itibaren büro çalışanı olduğunun tanık anlatımları ve kayıtlarla sabit olmakla vasıfsız işçi niteliğinde olduğunun düşünülemeyeceği, ancak davacının büro işlerinde çalıştığı dosya kapsamı ve karar gerekçesinden anlaşılmakta ise de; hüküm fıkrasında bu yönde düzenleme yapılmamasının infazda tereddüt yaşanmasına ve kararın tavzih ve tashihine yol açacağı, Anayasa'nın 18 inci maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 4 üncü maddesi uyarınca, davacının üstlendiği sorumluluk gereği büro işçilerine ödenen ve toplu ... sözleşmesinde öngörülen ek menfaat hükümlerinden 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözlemesi Kanunu'nun 39 uncu maddesine göre sendikaya üye olduğu tarihten itibaren yararlandırılması gerektiği, hüküm kısmında buna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemesinin de infazda tereddüt yaşanmasına yol açacağı belirtilerek davalı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulü ile davalı işveren Kurumun 03.11.2021 tarihli işleminin hukuka aykırı olduğunun tespiti ile davacının davalı Kuruma ait işyerini kapsayan 01.01.2019-31.12.2020 ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu ... sözleşmeleri kapsamında büro işinde vasıflı işçi olduğunun ve ... ... Sendikasına üye olduğu 04.11.2020 tarihinden itibaren büro işinde vasıflı işçi sıfatıyla toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek ve inceleme sırasında resen gözetilmesi gereken sair nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; 696 ... KHK gereğince sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, vasıflı işçi statüsünde büro personeli olarak çalışıp çalışmadığı ile buna bağlı olarak işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmelerinin 9 uncu maddelerinin (c) ve (d) bentlerinin davacı yönünden uygulanmasının mümkün olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 696 ... KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 ... Kanun Hükmünde Kararname'ye (375 ... KHK) eklenen geçici 23 üncü madde.
3. Değerlendirme
1. Davacının uygulanmasını istediği ve davalı İdare adına ... ile Tez Koop ... Sendikası arasında 01.01.2019-31.12.2020 ve 01.01.2021-31.12.2022 tarihleri arasında geçerli olmak üzere imzalanan işletme toplu ... sözleşmelerinin 9 uncu maddelerinin (d) bentlerinde "Vasıfsız işçi kadrosunda bulunmakla beraber, bir yıl süreyle vasıflı işçiler tarafından yapılması gereken bir işte çalışmış olanlar bu sürenin sonunda vasıfsız işte çalıştırılamazlar." düzenlemesine yer verilmiş olup 27 nci maddelerinde de 'Bu sözleşme ile kabul edilmiş, kaldırılmış veya değiştirilmiş olan konuların dışında bu toplu ... sözleşmesinin yürürlük tarihinden önce işyerinde süreklilik gösterecek biçimde ... sözleşmesi olarak uygulanmış olan ve bu sözleşmede bulunmayan hak ve menfaatler mükerrer olmamak ve emredici kurallarla bağdaşmak şartıyla aynı şekil ve oranlarla uygulanır.'' hükmü yer almaktadır.
2. 696 ... KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 üncü maddeye göre ise "...Sürekli işçi kadrolarına geçirilenler, birinci fıkrada öngörülen şartları taşıdıkları sürece ve çalıştırıldıkları teşkilat ve birimde geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebilir. ..."
3. Dosya içeriğine göre 2013 yılında davalı nezdinde alt işveren işçisi olarak çalışmaya başlayan davacı işçinin istihdamına esas hizmet alım sözleşmelerinin temizlik hizmeti alımına ilişkin olduğu ve davacının davalı Kuruma ait işyerlerine ilişkin bildirimlerinin, 9622.02 beden işçisi ve 9112.... temizlik görevlisi meslek koduyla yapılmış olduğu görülmektedir.
4. Sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçi; (2) numaralı paragrafta yer verilen düzenleme uyarınca, sadece kadroya geçiş işlemi yapılmadan önceki ihale sözleşmesi kapsamındaki hizmetleri yürütmek üzere istihdam edilebileceğinden toplu ... sözleşmelerinin sözü edilen 9 ve 27 nci maddelerinin, 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde karşısında davacı bakımından uygulanabilirliği bulunmamaktadır. Bu nedenle davanın reddi yerine yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.