"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1402 E., 2023/2490 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/572 E., 2021/793 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; sendika üyesi müvekkilinin Alibeyhüyüğü Belediyesinde çalışmakta iken 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına dair Kanun (6360 sayılı Kanun) gereği çalıştığı Belediyenin kapatılması nedeniyle 09.01.2015 tarihinde Çumra İlçe Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı Çumra Anadolu Lisesine özlük hakları korunarak geçişinin yapıldığını, müvekkilinin 19.06.2015 tarihli dilekçesi ile yıllık ücretli izin hakkını kullanmak ve kaç gün izin hakkının bulunduğunu öğrenmek için başvurduğunu, davalı Kurumun 2009-2015 yılları arasındaki hizmet süresini esas alarak 117 gün izin süresi olduğunu bildirdiğini; ancak davacının 30 yıllık hizmet süresi bulunduğunu, geçmiş yıl hizmetlerinin göz ardı edildiğini, davalının yaklaşımının yerinde olmadığını, 2009 yılı öncesi izin haklarının baz alınmaması ve buna bağlı olarak yanlış hesaplama yapılmasının mağduriyete sebep olduğunu, 6360 sayılı Kanun gereği kıdem dâhil bütün haklarının korunması gerektiğini belirterek davacının dava tarihi itibarı ile birikmiş yıllık ücretli izin gün sayısının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 400 üncü maddesinin ikinci fıkrası ve 106 ncı maddelerine göre dava açılabilme şartları mevcut olmadığından ve hukuki yararı bulunmadığından davanın reddi gerektiğini, Mahkemece davanın esasına girilmesi hâlinde Çumra İlçe Millî Eğitim Müdürlüğünden davacının hizmet cetvelinin ve nakil belgelerinin ve gerekirse Çumra Belediyesinden davacının özlük bilgilerine ilişkin belgelerin istenmesi gerektiğini, Belediye tarafından belgelerin sunulamaması hâlinde ise hakkaniyet ölçüsünde indirim yapılması gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriğindeki imza içeren izin defteri/izin talep formlarından davacının 263 gün yıllık izin kullandığının anlaşıldığı, bunun dışında davacının yıllık izin kullandığına dair bir belge veya kayda rastlanmadığı, 21.01.2021 tarihli bilirkişi raporunda yapılan tespit ve değerlendirmelerin yerinde olduğu, davacının 6360 sayılı Kanun ile davalı işyerine devredilen işçilerden olması sebebi ile toplam kullanmadığı yıllık izin süresinin tespiti davası açmasında hukuki yararı bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; tespit davası açılmasında hukuki yararın varlığından bahsedebilmek için davacının hakkının veya hukuki durumunun bir tehlike ile karşı karşıya bulunması gerektiğini, mevzuat hükümlerine göre davanın açılabilme şartlarının mevcut olmadığını bu sebeple davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabul kararı verilmesinin hatalı olduğunu, Çumra Belediyesinden davacının özlük bilgilerine ilişkin belgelerin istenmesini talep ettiklerini, eksik belgeler ile yapılan tespit üzerine kurulan hükmün hatalı olduğunu, Alibeyhüyüğü Belediyesinin sonradan Çumra Belediyesine bağlandığını, kapatılan belediyelere ilişkin belgeleri saklamanın zor olduğunu, davacının iddiası gibi bir gün bile yıllık izin kullanmamasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, gerekirse hakkaniyet indirimi yapılması gerektiğini, davanın zamanaşımına uğradığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yıllık izin hakkının anayasal temeli olan bir dinlenme ... olup işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında ücrete dönüşmesinin mümkün olmadığı ve bu haktan vazgeçilemeyeceği, işçinin iş sözleşmesinin devamı süresinde kullanmadığı yıllık izinlere ait ücreti istemesinin de mümkün olmadığı, bu bağlamda dosyada davacı işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında izin hakkının bulunduğunun tespitini istemesinde hukuki menfaatinin bulunduğu, yıllık izin süresinin ibraz edilen izin formları ile davacının beyanı uyarınca tespit edildiği, ispat yükü üzerinde bulunan işveren tarafından bakiye iznin kullandırıldığının ortaya konulamadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tespit davası açılmasında davacının hukuki yararının bulunup bulunmadığı ile 6360 sayılı Kanun ile davalı işyerine devredilen davacının birikmiş yıllık izin gün sayısının tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 106, 114 ve 115 inci maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 53 ve 55 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının hak kazandığı yıllık izin süresi, işe başladığı 1990 yılı ile devir tarihi olan 20.03.2014 tarihleri arasında yürürlükte bulunan 1475 ve 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine, devir tarihinden dava tarihine kadar ise toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre hesaplanmıştır. Dosya içerisinde, Millî Eğitim Bakanlığı ile Koop- İş Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi bulunmakla birlikte Alibeyhüyüğü Belediyesi ile Çumra Belediyesinde uygulanan toplu iş sözleşmeleri ile davacının sendikalara hangi tarihlerde üye olduğuna ilişkin üyelik kayıtlarının dosyada yer almadığı görülmektedir.
3. Davacının hak ettiği yıllık izin süresinin tespitinde esas alınan Alibeyhüyüğü Belediyesi ile Çumra Belediyesinde uygulanan toplu iş sözleşmeleri, davacının bu Belediyelerdeki özlük dosyaları, davacının toplu iş sözleşmelerine taraf sendikalara varsa üyelik kayıtları, dayanışma aidatı ödeyip ödemediğine ilişkin belgeler ile üyelikten istifaya ilişkin belgeler getirtilerek davacının hak kazandığı yıllık izin süresi belirlendikten sonra, kullandığı yıllık izin süreleri düşülerek kullanmadığı yıllık izin süresinin belirlenmelidir. Yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.