"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/521 E., 2023/468 K.
KARAR : Asıl dava ve birleşen davaların reddi
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 19. ... Mahkemesi
DÂHİLİ DAVALI : ... Sendikası ... Şubesi
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 32. ... Mahkemesi
DÂHİLİ DAVALI : ... Sendikası ... Şubesi
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 12. ... Mahkemesi
DÂHİLİ DAVALI : ... Sendikası ... Şubesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen genel kurulun iptali ve genel kurul kararının iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl ve birleşen davalarda davacılar vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın ... şubesinin 11.12.2016 tarihinde gerçekleşen 19. Olağan Genel Kurulunda gerçekleştirilen şube zorunlu organ seçimlerinin ilgili mevzuatta herhangi bir hüküm olmamasına rağmen (olsaydı bile kanuna aykırı olacaktı) blok liste ile yapıldığını ve bu uygulamanın seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde usulsüzlüğe neden olduğunu, davalı Sendikanın yürürlükte olan Tüzük'ün dava konusu maddelerinin 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’na (6356 ... Kanun) aykırılık oluşturduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı Sendikanın 11.12.2016 tarihinde gerçekleştirilen ... şubesi 19. Olağan Genel Kurulunun seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde usulsüzlük olmasından dolayı iptaline ve dava sonuçlanıncaya kadar şube işlemlerini yerine getirmek, şubeyi yönetmek ve olası iptal kararının kesinleşmesinden sonra Şubeyi olağan genel kurula götürmek için 6356 ... Kanun'un 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Şubeye bağlı işyerlerinde sendika üyesi 3 kişilik kayyım heyeti atanmasına, davalı Sendikanın 14-15 Şubat 2015 tarihinde gerçekleştirilen 19. Olağan Genel Kurulunda değiştirilmiş ve 15.03.2015 yürürlük tarihli Tüzük'ünün 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’na (Anayasa) ve 6356 ... Kanun'a aykırı hükümleri olan, madde 19/(a) “... kolunda fiilen çalışıyor olmak”, madde 20/(1.fıkra) “delegeler arasından”, madde 24/(a) “delegeler arasından”, madde 25/(1.fıkra) “delegeler arasından”, madde 32 “delegeler arasından”, madde 36/(a) “delegeler arasından”, madde 37/ (1.fıkra) “delegeler arasından”, madde 39/(1.fıkra) “şube başkanı adayları diledikleri takdirde ve ilgili seçim kuruluna onaylatmak şartıyla kendilerince tanzim edilecek oy pusulalarını kullanabilirler”, madde 39/(3.fıkra) “delegeler” ibarelerinin iptaline karar verilmesine talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili asıl ve birleşen davalara cevap dilekçesinde; ... şubesi Genel Kurulunun ilgili mevzuata uygun olarak icra edildiğini, blok liste ile seçimin yapılamayacağı iddiasının dayanağının bulunmadığını, İlçe Seçim Kurulunun ve Divan Heyetinin onayladığı listeler esas alınarak seçimin yapıldığını, seçime iki liste ile girildiğini, Şube Genel Kurulunun 100 delegeden oluştuğunu, 96 geçerli oydan 73'ünü alan adayın listesinin seçimi kazandığını, davada davacıların hukuki yararının bulunmadığını, Genel Kuruldaki tüm işlem ve konuşmaların tutanağa yazılmış olduğunu, Genel Kurulun herkese açık olarak yapıldığını, Tüzük'ün 14-15 Şubat 2015 tarihli Olağan Genel Kurulda yapılan değişiklik ile kabul edildiğini ve Çalışma Bakanlığının Tüzük hakkında bildirdiği herhangi bir hukuka aykırılığın olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12.11.2020 tarihli kararı ile; davalı Sendikanın iptale konu edilen anılan Tüzük hükümlerinin Sendika tarafından gerçekleştirilen 01-02 Aralık 2018 tarihli Genel Kurulda değiştirildiği, yine ... şubesinin 11.12.2016 tarihli Olağan Genel Kurulunun iptali istenmiş ise de 13.09.2020 tarihinde ... şubesi Olağan Genel Kurulunun yapıldığı ve seçim sonuçlarının kesinleştiği, böylelikle iptali istenilen hususlarda dava konusu kalmadığı gerekçesiyle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin 18.....2021 tarihli kararı ile başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 21.10.2021 tarihli ve 2021/9588 Esas, 2021/14728 Karar ... ilâmı ile; sendikalar tarafından icra edilen her genel kurulun birbirinden farklı hukuki neticeler doğurduğu, yargılama sürecinin devamı sırasında yeni bir olağan genel kurulun icra edilmesinin, eldeki davanın konusuz kalmasına sebebiyet vermeyeceği, bu itibarla Mahkemece asıl ve birleşen davalarda genel kurulun iptali talebi bakımından olumlu yahut olumsuz bir hüküm tesisi gerektiği, davacıya, davasını davalı Sendika ... şubesine de yöneltmesi için süre verilmesi, daha sonra Sendika Şubesine dava dilekçesinin tebliği ile ilgili Şubenin göstereceği deliller toplandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerektiği, taraf teşkili sağlanmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisinin hatalı olduğu gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendikanın iptale konu edilen Tüzük hükümlerinin Sendika tarafından gerçekleştirilen 01-02 Aralık 2018 tarihli Genel Kurulda değiştirildiği, ... şubesinin 11.12.2016 tarihli Olağan Genel Kurulunun iptali istenilmiş ise de 13.09.2020 tarihinde ... şubesi Olağan Kurulunun yapıldığı ve seçim sonuçlarının kesinleştiği, iptali istenilen Tüzük hükümlerinin Sendikanın 01-02 Aralık 2018 tarihli Genel Kurulunda değiştirildiği, Şube Genel Kurulunun değiştirilen tüzük doğrultusunda yenilenmiş olduğu gerekçesiyle asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleşen davalar bakımından davacılar vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili; asıl ve birleşen dava dilekçelerinde belirttiği sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sendika şube genel kurulunun hukuka aykırı olduğu iddiası ile iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 ... Kanun'un “Seçimlere itiraz” kenar başlıklı 15 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Genel kurulda yapılan organ ve delege seçimlerinin devamı sırasında yapılan işlemlere ilişkin olarak seçim sonuç tutanaklarının düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, 14 üncü madde hükümlerine göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili kuruluş veya şubesine bildirir.
(2) Bakanlık veya kuruluş ya da şubesinin üye ve delegeleri; kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak genel kurul ve seçim yapılması veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük ya da kanuna aykırı uygulama iddiasıyla, bu işlemlerin veya genel kurulun iptali için genel kurul tarihinden itibaren bir ay içerisinde dava açabilir. Dava basit yargılama usulüne göre iki ay içerisinde sonuçlandırılır. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/30 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtayca on beş gün içinde kesin olarak karar verilir.
(3) Genel kurulun veya genel kurulda yapılan organ seçiminin iptaline karar verildiği takdirde mahkeme; genel kurulu kanun ve tüzük hükümlerine göre en kısa zamanda toplamak, seçimleri yapmak ve yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar kuruluşu yönetmekle görevli olmak üzere, 4721 ... Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder ve görev sürelerini belirler.”
3. Değerlendirme
1. Vermiş olduğu bir hüküm Yargıtay tarafından bozulan ve Yargıtayın bu bozma kararına gerek iradi ve gerekse kanuni şekilde uymuş olan mahkeme, bozma ilâmı doğrultusunda inceleme yapmak ve hüküm kurmak zorundadır. Bozma ilâmına uyulduğunda, bozma ilâmı lehine olan taraf için usuli kazanılmış hak oluşturduğundan, Mahkemece bozma gereklerinin yerine getirilerek karar verilmesi zorunludur.
2. Somut uyuşmazlıkta asıl ve birleşen davalarda davacılar, davalı Sendika ... şubesinin 11.12.2016 tarihinde icra edilen Şube Genel Kurulunun iptalini talep etmişlerdir. Bozmadan önce İlk Derece Mahkemesince, 13.09.2020 tarihinde ... şubesi Olağan Genel Kurulunun yapıldığı ve seçim sonuçlarının kesinleştiği gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm tesis edilmiş ise de Dairemizce yukarıda açıklanan gerekçe ile davanın konusuz kalmayacağı ve işin esasının incelenmesi gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyulmuş ise de bozmanın gereği yerine getirilmemiştir. Mahkeme kararında yine bozma öncesi gibi yeni genel kurulun yapıldığı ve seçim sonuçlarının kesinleştiği, genel kurulun yenilenmiş olduğu gerekçesiyle davanın reddedildiği görülmektedir.
Açıklanan bu hususlara göre Sendika Tüzüğü'nün dava konusu hükümlerinin iptali talebi bakımından dava konusuz kalmış ise de Şube Genel Kurulunun iptali davası bakımından işin esası incelenmeli, dava konusu sebepler çerçevesinde toplanan deliller bir değerlendirmeye tâbi tutulmalı ve Mahkemece işin esasına ilişkin gerekçe tesisi suretiyle hüküm kurulmalıdır.
4. Mahkemece, gerekçeli karar başlığında birleşen dava tarihlerinin hatalı yazılması da doğru değildir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
18.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.