"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/359 E., 2023/1557 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/108 E., 2021/88 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde sürveyan olarak işe başladığını ve topoğraf olarak çalıştığını, 2001 yılında kadro aldığını, 2014 yılında ... Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğüne (ESKİ Genel Müdürlüğü) oradan da davalı Kurum bünyesine atandığını, müvekkilinin ESKİ Genel Müdürlüğüne karşı dava açtığını, bu davanın lehe sonuçlandığını, müvekkilinin devredilirken eksik yevmiye ile devredildiğinin tespit edildiğini bu hususun Mahkeme kararı ile düzeltildiğini ileri sürerek fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye ile sorumluluk zammı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 2015 yılında işe başladığını, Kurum bünyesinde topoğraf kadrosunun bulunmadığını, önceki Kurumda davacının onay ile topoğraf olarak çalıştığını, alacak taleplerinin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içerisindeki tüm bilgi ve belgeler ile ... 1. ... Mahkemesi 2016/924 Esas ... dosyasında davanın kabulüne karar verildiği, istinaf incelemesinden geçerek kesinleştiği, hükme esas alınan 25.03.2021 tarihli bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere; davacının davalıya devrolduğu tarihte Mahkeme kararında yer alan derece kademeye göre 16. derece ve 30. kademede olduğu, bu nedenle devir tarihten sonra da davacının alması gereken yevmiyenin 16. derece ve 30. kademede olması gerektiği, davacı 20.01.2015 tarihinde davalı bünyesine devrolduğundan hesaplama başlangıç tarihinin 20.01.2015 olarak değerlendirilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının 2015 yılında işe başladığını, Kurum bünyesinde topoğraf kadrosunun bulunmadığını, önceki Kurumda davacının onay ile topoğraf olarak çalıştığını, davacının devirden sonra ücret yönünden intibakının toplu ... sözleşmesinin geçici 3 üncü maddesine uygun olarak yapıldığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyadaki belgelerden davacının ESKİ Genel Müdürlüğünde çalışmaktayken; 6360 ... On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un (6360 ... Kanun) geçici 1 inci maddesinin dokuzuncu fikrasının (c) bendine göre devrinin yapılarak 20.01.2015 tarihinden itibaren davalı Kurumda çalışmaya başladığı, devir tarihindeki toplu ... sözleşmesinin geçici 3 üncü maddesine göre ücret intibakının yapılıp Ek 3 cetveline göre kadrosunun düz işçi pozisyonu olarak belirlendiği, toplu ... sözleşmesi özerkliğinin işçi ile işverenin karşılıklı anlaşarak aralarındaki ilişkiyi düzenleyen kuralları serbestçe koyabilmelerini ifade ettiği, buna göre yeni toplu ... sözleşmesinde sona ... toplu ... sözleşmesinde yer alan hak ve menfaatlerin işçi aleyhine değiştirilmesinin mümkün olduğu, ayrıca 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasının son cümlesine göre de “Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, toplu ... sözleşmesi olmayan işçiler bakımından 2012 yılı Eylül ayında geçerli olan ... ... sözleşmesi hükümlerine göre belirleneceğinin düzenlendiği, açıklanan bu maddi ve hukuki olgular karşısında, toplu ... sözleşmesinden yararlanmakta olan davacının, yürürlüğe giren yeni toplu ... sözleşmesi hükümleri gereğince ücretinin yeniden belirlenmesinde hukuka aykırı bir durum bulunmadığı" belirtildiği üzere toplu ... sözleşmesi özerkliği ve düzen ilkesi gereğince işçi aleyhine düzenlemenin mümkün olduğu, 6360 ... Kanun gereğince de nakil giden işçinin yenisi yürürlüğe girinceye kadar önceki toplu ... sözleşmesinden yararlanacağının tartışmasız olduğu, bu nedenlerle işveren uygulamasında bir isabetsizlik bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulünün hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; nakleden Kuruma karşı açılan davada verilen kabul hükmünün kesinleştiğini, aynı şekilde birçok kesinleşen kabul kararları bulunduğunu, yevmiye farkı oluştuğunu, davalı Kuruma yeni yevmiyesinin bildirilmesine rağmen davalı Kurumca olumlu cevap verilmediğini, devredilen işçi olan davacının 6360 ... Kanun gereği devredildiği tarihteki sözleşmeye tâbi olduğunu, bu hükmün Bölge Adliye Mahkemesi tarafından hatalı yorumlandığını, davalı Kurumda uygulanan toplu ... sözleşmesine göre de düşük pozisyonda çalıştırılma nedeni ile ücret indirimine gidilemeyeceğini, Bölge Adliye Mahkemesi kararında gerekçe bulunmadığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının çalıştığı süre boyunca topograf olarak çalışmasına rağmen düz işçi olarak kadroya alınması nedeniyle, davalı nezdinde daimi kadroya alınmadan önceki mevsimlik işçi statüsünde geçen sürelerin derece ve kademesini etkileyip etkilemediği, devredilen davalı Kuruma geçiş yevmiyesinin etkilenip etkilenmediği ve etkilenmiş olması hâlinde derece ve kademesinin tespiti ile davaya konu ücret, ilave tediye ve akdi ilave tediye ile sorumluluk zammı farkı alacaklarının bulunup bulunmadığı ve bu alacakların hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 ... ... Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6772 ... Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 ... Kanunla 6212 ... Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. 7036 ... ... Mahkemeleri Kanunu'nun 3 üncü maddesi.
4. 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasının ilgili kısımları şu şekildedir:
"(9) Bu Kanuna göre belediye ve bağlı kuruluşlara devredilen personelden norm kadro ve ihtiyaç fazlası olanlar, ilgili belediye ve bağlı kuruluş tarafından en geç üç ay içinde valiliğe bildirilir. Komisyon, ilgili idarelerden gönderilen listeleri 3/7/2005 tarihli ve 5393 ... Belediye Kanununun 49 uncu maddesindeki oranlar, kurumun bütçe dengesi, norm kadrosu ve yürütmekle görevli olduğu hizmetin gereği ile nüfus kriterlerini değerlendirmek suretiyle ihtiyaç fazlası personelin tespitini yapar. Komisyon çalışmasını kırk beş gün içinde tamamlayıp oluşturulan listeleri valinin onayına sunar. Vali tarafından onaylanan listeler on gün içerisinde İçişleri Bakanlığına, İçişleri Bakanlığınca da atama teklifleri yapılmak üzere Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Bu personelden;
...
d) Bu fıkra kapsamında nakledilen personel bakımından nakil tarihinden önce doğmuş ve nakil tarihinde ödenmesi gereken borçlardan nakledilen kurum sorumlu tutulamaz. Kıdem tazminatına ilişkin hükümler saklıdır.
..."
5. 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası ise şöyledir:
"Devredilecek Devlet memurları hakkında 5393 ... Kanunun 50 nci maddesi hükümleri uygulanır. Devir tarihi itibarıyla müdür ve daha üstü yönetici unvanlı kadrolarda bulunanlar hakkında 4046 ... Kanunun 22 nci maddesinin altıncı fıkrası hükümleri de uygulanır. Bu şekilde devredilen memurlar ile 5216 ... Kanunun ek 2 nci maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle devredilecek sözleşmeli personelin fark tazminatı hesabında, 4688 ... Kanunun 32 nci maddesine göre yapılan ödeme dikkate alınmaz. Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, toplu ... sözleşmesi olmayan işçiler bakımından 2012 yılı Eylül ayında geçerli olan ... ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenir."
6. Dairemizin 20.12.2023 tarihli ve 2023/14751 Esas, 2023/20066 Karar ... kararında 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası şu şekilde değerlendirilmiştir:
"...
2. İkinci uyuşmazlık ise; 6360 ... Kanun gereğince önce SASKİ'ye daha sonra davalı Kuruma devredilen davacı işçinin ücret, özlük ile mali haklarının belirlenmesinde hangi toplu ... sözleşmesinin uygulanması gerektiği ve bu bağlamda devir/nakil tarihi itibarıyla devralan Kurumun tarafı olduğu toplu ... sözleşmelerinden yararlanma şartlarını taşıyıp taşımadığı noktalarında toplanmaktadır. İlâmın İlgili Hukuk bölümünde yer verilen 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası uyarınca; devir esnasında yararlandığı bir toplu ... sözleşmesi bulunan devredilen işçinin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının, devrolduğu işyerinde yararlanma hakkına sahip olduğu yeni bir toplu ... sözleşmesi imzalanıncaya kadar devir öncesinde yürürlüğü devam eden toplu ... sözleşmesi hükümlerine tâbi olacağı anlaşılmaktadır.
3. Davacının nakledildiği işyerinde yeni bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar nakilden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanmayı sürdürmesi Kanun'un açık hükmünün gereğidir. Bu itibarla söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edebilmek için sendika üyeliğinin devamı şartı aranmaz. Aynı şekilde bir başka sendikaya üye olunması yahut ... kolu değişikliği toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam etme bakımından herhangi bir etki yaratmaz. Esasen Kanun'da "nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları ... toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir" denilerek nakledilen işçilerin nakil olunan işyerinde yeni bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar yaşayabilecekleri maddi kayıpların önüne geçilmek istenmiştir. 6360 ... Kanun'da nakledilen bir işçiye nakil öncesi tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinin uygulanmasına devam olunacağı değil; işçinin ücret, mali ve sosyal haklarının nakil öncesi toplu ... sözleşmesine göre belirleneceği vurgulanmaktadır.
4. Açıklanan sebeplerle; davacının, ilk olarak devredildiği SASKİ bünyesinde aynı Kanun hükümleri uyarınca yararlanmakta olduğu bir toplu ... sözleşmesi bulunmadığı sürece, Yol ... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam etmesi gerekir. 28.02.2015 tarihinde süresi biten toplu ... sözleşmesinden yararlanma, nakledilen DSİ işyerinde yeni toplu ... sözleşmesinin düzenlendiği (imzalandığı) tarihe kadar devam eder. Buna göre somut olayda davacının davalı DSİ Genel Müdürlüğü ile Tes ... Sendikası arasındaki toplu ... sözleşmesinden ancak sözleşmenin imza tarihi olan 15.09.2015 tarihinden itibaren yararlanabileceği kabul edilmelidir. Kanun'da açıkça "...yenileri düzenleninceye kadar..." hükmüne yer verildiğinden, Tes ... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinin yürürlük süresinin geriye etkili şekilde 01.01.2015 olarak belirlenmesi de bu kabul şeklini değiştirmez. Çünkü Tes ... Sendikası ile işveren arasındaki toplu ... sözleşmesinden, bu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren değil, imza tarihinden itibaren yararlanılması Kanun hükmünün gereğidir. Böylece nakil olunan işyerinde yeni toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar, mevcut sözleşmenin yürürlük süresi veya sendika üyeliği vb. gibi şartlar ile bağlı kalınmaksızın, önceki toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edilir.
5. Davacının nakledildiği işyerinde düzenlenecek yeni toplu ... sözleşmesinden yararlanmak için 6356 ... Kanun'un 39 uncu maddesindeki şartların gerçekleşmesi gerektiğinde tereddüt bulunmamaktadır. Dosya kapsamından davacının 08.01.2015 tarihinde Tes ... Sendikasına üye olduğu ve üyeliğinin aynı tarih itibarıyla işverene bildirdiği anlaşılmaktadır. Buna göre davacının Tes ... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ancak 15.09.2015 tarihinden sonra yararlanabileceği kabul edilmelidir.
6. Diğer taraftan 31.03.2014 tarihinde İl Özel İdaresi kapatılarak davacının SASKİ'ye devredildiği, sonrasında ise norm kadro ihtiyaç fazlası olması nedeniyle davalı İdareye ....01.2015 tarihinde nakledildiği anlaşılmaktadır. Davacının işe girişinden itibaren Yol ... Sendikası üyesi olduğu ve ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (...) ile Yol ... Sendikası arasında imzalanan ve devir tarihi itibarıyla 01.01.2013-28.02.2015 tarihli toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiği açıktır. ... ile Yol ... Sendikası ve İl Özel İdaresi arasında imzalanan toplu ... sözleşmelerinde derece kademe ilerlemesi hükümleri ve işe giriş tarihine göre belirlenen ücret skalaları dikkate alınarak ücret tespiti yapılmaktadır. Bu nedenle davacının derece kademeye bağlı ücret tespiti 15.09.2015 tarihinde kadar yapılmalıdır.
7. Davalı İdare ile Tes ... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmelerinde ise derece kademe ilerlemesine bağlı ücret tespiti söz konusu olmayıp, grup pozisyon karşılığı yevmiye belirlenmesi ve kademe terfi sistemi uygulanmaktadır. Davacının Tes ... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlandığı dönem bakımından derece kademeye bağlı ücret tespiti yapılamayacağından bu ölçüte göre ücret tespiti 15.09.2015 tarihine kadar yapılmalıdır.
8. Sonuç olarak davacının Tes ... Sendikası ile imzalanan toplu ... sözleşmesinden en erken 15.09.2015 tarihinde yararlanabileceği tespit edildiğinden yukarıda açıklanan ilke ve esaslara göre bu tarihteki yevmiyesi belirlenmeli, mevcut yevmiye ile hak edilen yevmiyesi arasında fark olması hâlinde kararın İlgili Hukuk bölümünün (3) numaralı paragrafında yer verilen Kanun hükmü gereğince davalı Kurumun, nakil öncesi alacaklardan (kıdem tazminatı dışında) sorumluluğunun bulunmadığı da dikkate alınarak varsa ....01.2015 tarihinden sonrasına ilişkin fark alacaklar hüküm altına alınmalıdır. Mahkemece yazılı gerekçe ile dava tarihine kadar derece/kademe tespiti yapılan rapora itibar edilerek davanın kısmen kabulü isabetsiz olmuştur.
3. Değerlendirme
1.Somut olayda davacı taraf, 1987 yılında mülga Köy Hizmetleri Müdürlüğünde geçici işçi olarak çalışmaya başladığını, 2001 yılında kadroya geçtiğini, 6360 ... Kanun kapsamında ESKİ Genel Müdürlüğüne devredildiğini, 2001 yılında düz işçi sıfatıyla kadroya alındığını, topograf olarak çalıştırılmasına karşın haklarının ödenmediğini ileri sürerek ... 1. ... Mahkemesinin 2016/924 Esas ... dosyası ile dava açmış ve yapılan yargılama sonunda davacının 01.09.2014-19.01.2015 tarihleri arasında 16. derecenin 30. kademesinde olduğu ve yevmiyesinin 123,81 TL olduğu kesinleşmiştir.
2. Davacı, kesinleşen yargı kararına göre davalı Kurumda işe başladığı 20.01.2015 tarihinde nakil yevmiyesinin 123,81 TL olması gerektiğini belirterek intibakın buna göre yapılmasını talep etmesine rağmen davalı Kurum işlem yapmamıştır.
3. Davalı Kuruma nakledilen davacının personel nakil bildiriminde 01.09.2014 tarihindeki yevmiyesi 112,28 TL olarak bildirilmiş olup kesinleşen yargı kararı doğrultusunda nakil yevmiyesinin 123,81 TL olduğu belirlendiğine göre, davacının nakil tarihindeki yevmiyesi 123,81 TL kabul edilerek bundan sonra 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası, İlgili Hukuk kısmının (6) numaralı paragrafında yer verilen kararda açıklandığı şekilde değerlendirilerek hesaplama yapılması ve varsa fark alacakların hüküm altına alınması gerekirken hatalı değerlendirme ile davanın reddi isabetsiz olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.