"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2020/175 E., 2023/762 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda,
Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... sözleşmesini evlilik sebebiyle feshettiğini, fazla çalışma ve şua izni alacağının ödenmediğini belirterek fazla çalışma ve şua izni alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının davalıya ait hastanede röntgen teknisyeni olarak çalıştığını, davacının fazla çalışma alacağının bulunmadığını davacının işten ayrıldığı tarihte ibraname ile hak ettiği alacaklarını tamamen aldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 26.02.2013 tarihli ve 2010/578 Esas, 2013/164 Karar ... kararı ile; davacının davalı işyerinde radyoloji teknisyeni olarak çalıştığını, hesap bilirkişisi marifetiyle yapılan inceleme sonucu 12.11.2011 tarihli raporda, davacının haftada 5 gün 08.00-17.00 saatleri arasında çalıştığı, bir saat ara dinlenmesi ile günlük çalışmanın 8 saat ve haftalık çalışmanın 40 saat olduğu, ....05.1939 tarihli ve 4201 ... Resmî Gazete'de yayımlanan Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamnamenin (Radyoloji Nizamnamesi) 21 inci maddesindeki düzenlemeye göre haftalık 27,5 saati aşan 12,5 saatlik çalışmanın fazla çalışma olduğu, ayrıca nöbet günlerindeki çalışmaların nöbet ücreti olarak ödendiği, davacının yılda 4 hafta tatili yapmasının mecburi olduğu gerekçesiyle bilirkişi hesap raporunda belirtilen miktarla sınırlı olarak fazla çalışma ücretinden takdiren 1/4 oranında indirim yapılarak fazla çalışma ücreti ve şua izni alacak taleplerinin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin ....05.2014 tarihli ve 2013/10441Esas, 2014/11631 Karar ... kararı ile; davacının fazla çalışmaları ve bunlara karşı yapılan ödemeler tarih belirtilerek gösterilmek ve tarafların itirazları da karşılanmak suretiyle hesaplama yapılması için bir başka bilirkişiden rapor alınması gerektiği ve kabule göre de; davacının dava dilekçesinde açıkça 30 saati aşan çalışması için fazla çalışma talebinde bulunduğu hâlde, 27,5 saat üzerinden fazla çalışma alacağı hesabı yapılmasının yerinde olmadığı gerekçeleriyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 25.12.2019 tarihli ve 2014/615 Esas, 2019/568 Karar ... kararı ile; bozma kararı doğrultusunda yapılan bilirkişi raporu tespitleri göz önünde tutularak dosyada bulunan ....05.2019 tarihli bilirkişi raporunun dosyanın içeriğine uygun olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 16.....2020 tarihli ve 2020/1821 Esas, 2020/6802 Karar ... kararı ile; taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, dosyaya sunulan puantajlarda aylık çalıştığı gün sayısının gösterildiği, ayrıca nöbet çizelgelerinde hafta içi ve hafta sonu tuttuğu nöbetlerin ve bu nöbetler karşılığı ödenmesi gereken tutarların gösterildiği, bir kısım bordrolarda nöbet sayılarına göre hesaplanan tutarların "prim" adı altında gösterilerek ödendiği, bir kısım bordrolarda ise ayrıca fazla çalışma ücreti tahakkuk ettirilerek ödendiği görülmesine karşın hükme esas alınan raporda davalının sunduğu nöbet çizgelerinin imzalı olmadığı gerekçesi ile dikkate alınmayıp, tanık beyanlarına göre davacının sadece hafta içi 08.00-17.00 saatleri arası çalışmasına göre 30 saati aşan haftalık 10 saatlik fazla çalışması karşılığı fazla çalışma ücreti hesaplanmasının isabetli olmadığı, uyulmasına karar verilen bozma ilâmını karşılar şekilde alınacak rapor ile puantajlar ve nöbet çizelgelerinin kapsadığı dönemler için bu kayıtlar esas alınarak, puantajlarda gösterilen haftalık çalışma günleri üzerinden haftalık normal çalışma çalışma süresi belirlenerek haftalık 30 saati aşan çalışmaları için fazla çalışma ücreti hesaplanması, ayrıca nöbet çizelgelerinde gösterilen aylardaki nöbet sayıları esas alınarak nöbet nedeniyle fazla çalışma ücreti hesaplanması, hesaplanacak fazla çalışma ücretlerinden davacıya nöbet için ödendiği sabit olan primler ile bordrolarda fazla çalışma ücreti olarak ödenen tutarların mahsubu ile bakiye fazla çalışma ücreti belirlenmesi, kayıt bulunmayan dönem için tanık beyanları esas alınarak, usuli kazanılmış hak ve taleple bağlılık ilkeleri de gözetilerek normal çalışma ve nöbetler için fazla çalışma ücreti ayrıca hesaplanması, tanık beyanına göre hesaplanan fazla çalışma ücretinden uygun oranda indirim yapıldıktan sonra belirlenecek toplam fazla çalışma ücreti alacağı hüküm altına alınması gerektiği gerekçeleriyle Mahkeme kararının ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma kararına uyularak son bilirkişinin M.G'nin raporunda artık puantaj kayıtlarının dosyada yer almadığını beyan etmesi ve bilhassa nöbet izin çizelgeleri dikkate alınarak denetime elverişli hazırlanan bilirkişi D.Y.K'nın raporunun bozma kararında belirttiği değerlere en uygun olan hesaplama olduğu, son bilirkişi M.G'nin hiç bir hesap verisi sunamaması nedeni ile en son D.Y.K. tarafından 19.11.2022 tarihinde hazırlanan ve gerek 240 saat değerlendirmesi gerek 30 saat üzeri fazla çalışmanın dikkate alındığı hesaplama tarzının hükme esas alındığı gerekçeleriyle %30 indirim de uygulanarak taleple bağlı kalınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporuna itiraz edildiğini, Mahkemece bozma kararına uyulmasına rağmen bozmaya aykırı olarak alınan rapora göre karar verilmesinin hatalı olduğunu, davacının haftalık 30 saatin üzerindeki çalışmalarının fazla çalışma olduğunun kabulü gerekirken hatalı şekilde karar verildiğini, fazla çalışma alacağı hesabının hatalı olduğunu ve faiz türünün hatalı belirlendiğini belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; bozma üzerine verilecek yeni hükmün kapsamı ve fazla çalışma ücretinin hesaplanması hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 ... ... Kanunu'nun 41 ve 63 üncü maddeleri.
3. Dairemizin 14.12.2022 tarihli ve 2022/16498 Esas, 2022/16753 Karar ... kararında usuli kazanılmış hak ilkesi şu şekilde açıklanmıştır:
"...
4. Bilindiği üzere 6100 ... Kanun'da usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri hâline gelmiştir. Anlam itibarıyla bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan ... ifade etmektedir.
5. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar ... karar). Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usuli kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 04.02.1959 tarihli ve 1959/13 Esas, 1959/5 Karar ... karar).Bilindiği üzere 6100 ... Kanun'da usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri hâline gelmiştir. Anlam itibarıyla bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan ... ifade etmektedir.
6. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar ... karar). Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usuli kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 04.02.1959 tarihli ve 1959/13 Esas, 1959/5 Karar ... karar).
..."
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Birinci bozma öncesi hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının fazla çalışma alacağı tanık beyanlarına göre davacının 08.00-17.00 saatleri arası 1 saat ara dinlenmenin mahsubu ile haftalık 40 saat çalışmasının bulunduğu ve Radyoloji Nizamnamesi'nin 21 inci maddesi gereği 27,5 saati aşan 12,5 saatin fazla çalışma olduğu kabul edilerek hesaplanmış ve %25 indirim uygulanmıştır. Mahkeme kararı; tarafların sair temyiz itirazları incelenmeksizin, yeniden rapor alınarak davacının dava dilekçesindeki talebiyle bağlı kalınmak suretiyle 30 saatin üzerindeki çalışmalarının fazla çalışma olduğu kabul edilerek hesaplama yapılması ve denetime elverişli şekilde fazla çalışmaların gösterilmesi ve yapılan ödemelerin dikkate alınması için bozulmuştur.
3. Birinci bozma kararına uyan Mahkemece; fazla çalışma tahakkuku bulunan ve ödeme yapılan dönemler dışlanarak haftalık 10 saat fazla çalışma için hesaplama yapan bilirkişi raporu hükme esas alınmıştır. Karar bu kez tarafların diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek; tanık beyanlarına göre davacının sadece hafta içi 08.00-17.00 saatleri arası çalışmasına göre 30 saati aşan haftalık 10 saatlik fazla çalışması karşılığı fazla çalışma ücreti hesaplanmasının isabetli olmadığı, uyulmasına karar verilen bozma kararını karşılar şekilde alınacak bilirkişi raporu ile puantajlar ve nöbet çizelgelerinin kapsadığı dönemler için bu kayıtlar esas alınarak, puantajlarda gösterilen haftalık çalışma günleri üzerinden haftalık normal çalışma süresi belirlenerek haftalık 30 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti hesaplanması, ayrıca nöbet çizelgelerinde gösterilen aylardaki nöbet sayıları esas alınarak nöbet nedeniyle fazla çalışma ücreti hesaplanması, hesaplanacak fazla çalışma ücretlerinden davacıya nöbet için ödendiği sabit olan primler ile bordrolarda fazla çalışma ücreti olarak ödenen tutarların mahsubu ile bakiye fazla çalışma ücreti belirlenmesi, kayıt bulunmayan dönem için tanık beyanları esas alınarak usuli kazanılmış hak ve taleple bağlılık ilkeleri de gözetilerek normal çalışma ve nöbetler için fazla çalışma ücretinin ayrıca hesaplanması, tanık beyanına göre hesaplanan fazla çalışma ücretinden uygun oranda indirim yapıldıktan sonra belirlenecek toplam fazla çalışma ücreti alacağı hüküm altına alınması gerektiği gerekçeleriyle ikinci kez bozulmuştur.
4. İkinci bozma kararına uyan Mahkemece; son bilirkişi M. G'nin hiç bir hesap verisi sunamaması nedeniyle en son D.Y.K. tarafından 19.11.2022 tarihinde hazırlanan raporun Yargıtay içtihatlarına göre belirlenen esaslara ve excel tablosuna göre hesaplamaya dayanan verilere uygun bulunduğu gerekçesiyle davacının fazla çalışma alacağının taleple bağlı kalınarak kabulüne karar verilmiş ise de varılan sonuç bozma kapsamına uygun değildir.
5. Mahkemece hükme esas alınan 19.11.2022 tarihli bilirkişi raporunda; davacının ... sözleşmesinde haftalık çalışma süresinin 45 saat olarak düzenlenmesi nedeniyle nöbet çizelgelerine göre yapılan hesaplamadan ayrı olarak haftalık 15 saat fazla çalışma yapıldığı kabul edilmiştir. Ancak Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 16.....2020 tarihli ve 2020/1821 Esas, 2020/6802 Karar ... kararı ile; davacının tanık beyanı ile ispat ettiği fazla çalışma alacağının haftalık 10 saat üzerinden hesaplanması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca yine aynı bozma kararında, davacıya yapılan fazla çalışma ödemelerinin dikkate alınması gerektiği belirtildiği hâlde sadece prim ödemelerinin dikkate alındığı anlaşılmaktadır. İlgili Hukuk bölümünün (3) numaralı paragrafında yer verilen ilke doğrultusunda, Mahkemece bozmaya uyulması ile belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu bulunmasına rağmen yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup yeniden bozmayı gerektirmiştir.
6. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 16.....2020 tarihli ve 2020/1821 Esas, 2020/6802 Karar ... kararı ile; tanık ile ispat edilen dönemler için uygun oranda indirim yapılması gerektiği belirtildiği hâlde Mahkemece davacının tüm dönem alacağına indirim uygulanması da hatalı ise de, kararın davacı tarafından temyiz edilmemiş olması nedeniyle bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.