"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 51. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/994 E., 2023/1377 K.
KARAR : İstinaf başvurularının kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 17. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/153 E., 2023/253 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak yeniden yargılama yapılması için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 11.02.2004- 31.12.2012 tarihleri arasında Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde elektrik teknisyeni olarak 1.100,00 TL net ücretle çalıştığını, yol ve yemek ücretinin işveren tarafından karşılandığını, davacının işten ayrıldığı tarihe kadar 24 saat çalışıp 48 saat dinlenme usulü ile çalıştığını, 7,5 saati aşan gece çalışmaları için fazla çalışma ücretlerinin ödenmediğini, davacıya 2009 yılına kadar 1 hafta, 2009 yılından sonra ise 14 gün yıllık izin kullandırıldığını, bunun dışında yıllık izinlerinin kullandırılmadığını, davacı ile aynı işyerinde aynı işi yapan ancak asıl işverene bağlı çalışanların bulunmasına karşın davacının muvazaalı olarak daha düşük ücret ödemek amacıyla alt işveren işçisi olarak gösterildiğini ileri sürerek ücret farkı ve diğer sosyal hak, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; işe başlama ve ayrılış tarihleri ile davacının aldığı ücret miktarının açıkça belirtildiğini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının çalışmasının geçtiği tüm alt işverenlerin davaya dâhil edilmesi ve bu şekilde taraf teşkilinin sağlanması ve bildirecekleri delillerin de toplanması gerektiğini, zamanaşımı def'i ve hak düşürücü süre itirazında bulunduklarını, İdarenin ihale makamı olup asıl işveren olmadığını, her türlü işçilik alacaklarından yüklenici firmaların sorumlu olduğunu, yapılan sözleşmelerin belirli süreli ... sözleşmeleri olduğunu, işçilerin kıdem tazminatının da hak edişle birlikte ödendiğini, hiçbir alacak iddiasını kabul etmediklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalının asıl işveren konumunda olduğu, davacı dışı firmaların ise alt işveren konumunda olduğu, bu nedenle davalının bütün işçilik alacaklarından alt işverenlerle birlikte sorumlu olduğu, mevcut onaylı imza belgeleri, çalışılan işyerinin resmî kurum olması ve davacı tanıkları hep birlikte nazara alındığında davacının fazla çalışma alacağının bulunduğu, davacının kullanmadığı 109 günlük izin hakkının mevcut olduğu, Bölge Adliye Mahkemesinin 03.02.2022 tarihinde vermiş olduğu kaldırma kararı doğrultusunda davacının ilave tediye alacağı bulunduğu gerekçeleriyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücrete ilave tediye ücretinin ilave edilmesi gerektiğini, davacının gece çalışmasından kaynaklı fazla çalışma ücretinin eksik hesaplandığını, davacının muvazaalı olarak alt işveren nezdinde çalıştırıldığından emsal işçilere göre ödenen ücret ve diğer sosyal haklarının hesaplanması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacı tarafın delillerinin kendilerine tebliğ edilmediğini, davacının dava dilekçesinde taleplerini netleştirmediğini, davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, kısmi davada ıslahla artırılacak kısımlar için zamanaşımının işleyeceğini, ihale makamı olan İdareye husumet yöneltilemeyeceğini, ihale edilen işlerin tamamının yardımcı işler olduğunu, alt işveren firma ile aralarında muvazaa bulunmadığını, hükme esas alınan hizmet süresinin hatalı olduğunu, aylık ücret işçinin hesaplaması gerektiğini, davada brüt miktarlar üzerinden karar verilmesi gerektiğini, yemek ve yol ücretinin kıdem ve ihbar tazminatı hesabına dâhil edilmesinin hatalı olduğunu, bilirkişi raporuna itirazlarının dikkate alınmadığını, hükmedilen faiz türlerinin hatalı olduğunu, tüm hizmet alım sözleşmeleri, şartnamelerin kurumdan celpedilerek davacının alım dışında ... yapıp yapmadığının detaylı bir şekilde araştırılması ve davada reddedilen kısım üzerinden müvekkiline vekâlet ücreti hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Bakanlık tarafından yüklenici firmalardan teknik hizmet alımı yapıldığı, hizmet alımı yapılan işlerin bir kısmı yardımcı ..., bir kısmı teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerden olduğu, davacının söz konusu işte davalı Bakanlığa ait hastane işyerinde yüklenici firmalara bağlı olarak elektrik teknisyeni olarak çalıştığı, davalı ... ile yüklenici firmalar arasında alt işveren asıl işveren ilişkisi olduğu, davacı tarafından muvazaa olgusunun kanıtlanamadığı, davalı Bakanlık ve yüklenici firmalar arasındaki ilişki muvazaalı olmadığından davacının kadrolu işçilere ödenen ücret ve diğer sosyal hak farklarına ve ilave tediye alacağına hak kazanmadığı, Dairenin önceki kaldırma kararının bu yönden isabetli olmadığı, dosya kapsamı ve davacının talebi dikkate alındığında davacının talep edebileceği fazla çalışma ücreti miktarının net 9.875,59 TL olduğu, bu hususlar dışında istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı gerekçeleriyle istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve yeniden hüküm kurmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, davalı ile davalı firmalar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, muvazaaya bağlı olarak ücret, sosyal haklar ile ilave tediye alacağının kabulüne karar verilmesi ve ilave tediye alacağının giydirilmiş ücrete eklenmesi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ile davacının çalışmış olduğu dava dışı firmalar arasında muvazaa bulunup bulunmadığı, davacının fark ücret, sosyal hak ve ilave tediye alacağına hak kazanıp kazanmadığı ve kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücretin belirlenmesi noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un 107 ve 109 uncu maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ve 370 ile 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... ... Kanunu'nun 2, 41, 53, 59 ve 63 üncü maddeleri ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 ... ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 6772 ... Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 ... Kanunla 6212 ... Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.