"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3178 E., 2022/2754 K.
DAVA TARİHİ : 15.04.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kütahya 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/159 E., 2022/109 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının işyerinin faaliyetinin davalı Sendikanın yetki aldığı işkolunda olmadığını, Kütahya'da çiniciliğin sanatsal bir faaliyet olduğunu, kişiye özgü çalışmayı gerektiren sanatsal faaliyetin davalı Sendikanın yetki alanındaki işkolunda olmadığını, Sendika üyesi olan işyeri çalışanlarının listesinin davacıya tebliğ zorunluluğu bulunmasına rağmen herhangi bir tebligatın söz konusu olmadığını, davalı Sendikanın yetki için yeterli çoğunlukta üyesi bulunmadığını, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci maddesinde yer alan sayısal çoğunluğun sağlanamadığını, çoğunluğun tespitinde işçi sıfatını taşıyan ve işyeri kadrosuna dâhil olan işçilerin göz önünde bulundurulmasının zorunlu olduğunu, işyerinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının sendikalı olmadığını, tüm delillerin toplanarak başvuru tarihi itibarıyla işletmede çalışan işçi sayısının ve sendika üye sayılarının açık ve kesin olarak tespitinin gerektiğini savunarak yetki tespiti kararının iptalini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun'un 41 inci maddesi gereğince Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarından otomasyon sistemiyle yansıyan bilgiler doğrultusunda işlem yapıldığını, yetki tespitine konu davacıya ait 1036911.043 SGK sicil No.lu işyerinin işveren tarafından İşkolları Yönetmeliği'nde belirtilen 11 sıra numaralı çimento, ... ve cam işkolunda tescil edildiği, 6356 sayılı Kanun ile yetki tespiti başvurusu yapılırken üye işçilerin üyelik fişlerinin işverene verilmesi uygulamasının son bulduğunu, 6356 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi gereğince Sendikaya üyelik başvurusunun e-Devlet kapısı üzerinden yapıldığını, ... Çimse-... Sendikasının ....04.2021 tarihli yazısı ile Altın Çini San.Tic.Ltd.Şti işyerinde toplu ... sözleşmesi yapmak için yetki tespit başvurusunda bulunduğunu, e-Devlet kapısı üzerinden yapılan üyelik işlemleri ve SGK'ya yapılan işçi bildirimleri doğrultusunda başvuru tarihi itibarıyla işyerinde 72 işçinin çalıştığını, 37 işçinin adı geçen Sendikaya üye olduğunun tespit edildiğini, buna ilişkin 09.04.2021 tarih, 10864794-103.02.900838 sayılı yetki tespit yazısının taraflara gönderildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; 6356 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesi gereği itiraz dilekçesi süresi içinde görevli makama kaydettirilmemişse ve altı ... günlük hak düşürücü sürede dava açılmamışsa davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davacıya ait işyerinin 11 No.lu çimento, ... ve cam işkolunda faaliyet gösterdiğini, davacı Şirket bünyesindeki işyeri için SGK'ya yapılan bildirimlerde işin tanımı belirtilerek işkolunun belirlendiğini, belirlenen işkoluna karşı Bakanlıktan işkolu tespiti talep edilmediğini, işyeri için işkolunun kesinleştiğini, yeni toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başladığından işkolu değişikliği tespitinin bir sonraki dönem için geçerli olacağını, işyerinde çalışan ve sendika üyesi olan işçilerin listesinin ve üyelik fişlerinin işverene bildirme zorunluluğu bulunmadığını, müvekkili Sendikanın kanunun aradığı gerekli çoğunluğu sağladığını, davanın yetki ve toplu sözleşme sürecini sürüncemede bırakmak maksadıyla hukuki dayanaktan yoksun olarak açıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın süresinde açıldığı, davalı Sendikanın gerekli çoğunluğu sağladığı, davacının işkolu kodunun ''2341'' olduğu, bu işkolunun davalı Sendikanın faaliyet alanı içinde olduğu, işkolu tespitine itirazın ayrı bir dava konusu olduğu, buna ilişkin tespitin doğruluğu ya da yanlışlığının bu davada değerlendirilemeyeceği, ayrıca davalı Sendikanın yetki tespitine başvurmadan önce işverene bildirim yapma yükümlülüğünün de bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili, bilirkişinin sayısal çoğunluk sağlandığına dair tespit ve izahının eksik incelemeye dayalı olduğunu, sendikaya kayıtlı olan kişilerin sendika üyeliklerine engellerinin olup olmadığına dair hususları incelemediğini ve değerlendirmediğini, bilirkişinin sendikaya üye statüde çalıştığını belirttiği 37 işçinin arasında işveren vekili konumunda olan, yetkili pozisyonu olan yönetici vasfı olan kişileri incelediğini, gelen listede çalışan kişiler arasında yönetici şef pozisyonunda kişi bulunduğunu, M. Y. ve M.K.'nin yönetici ve işveren vekili pozisyonunda olduğunu, bilirkişinin bu kişiyi %50 çoğunluk hesabı yaparken bu kişileri nazara almaması gerektiğini, sadece bu kişilerin nazara alınması gerektiği dikkate alındığında dahi davalı Sendikanın müvekkili Şirkette çoğunluğu sağlamadığının görüleceğini, ayrıca bilirkişinin Sendikaya üye statüde çalıştığını belirttiği 37 işçinin içinde Sendikaya üye olmaları yasak olan güvenlik veya bekçilik hizmeti gibi işlerle iştigal eden çalışanların da mevcut olduğunu, kararının eksik incelemeye dayalı olduğunu, güncel olarak isimleri ekli listede sunulan çalışan sayısı 54 kişi olmasına rağmen %50 çoğunluk olup olmadığına yönelik değerlendirmede güncel listenin nazara alınmadığını ve dava tarihinde davalı Şirketteki çalışması sona ermiş kişilerin hesaplamasında nazara alınmış olmasının yasal olmadığını, davalı Sendikanın sanatsal faaliyet uğraşında olan müvekkili Şirket işyerinde yetkili sendika olamayacağını, Mahkemenin kararına gerekçe olarak aldığı bilirkişi raporundaki bilirkişinin seramik işi, tuğla işi ve çimento işini, sanatsal faaliyet olan çini işi ile aynı kefeye koyarak davalı Sendikanın yetkili olduğunu belirlemesinin yasal olmadığını, davalı Sendika tarafından kendisinde bulunan üyelik fişlerini yetki için başvurduğu tarihten itibaren üç ... günü içinde davacı Şirkete ve yetkililerine kanunda öngörüldüğü şekilde göndermediği gibi herhangi bir bilgi de verilmediğini, müvekkili Şirkette çalışan işçilerin yarıdan fazlasının sendikalı olmadığının da kayıtlarla sabit olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile M.Y. ve M.K. isimli çalışanların işveren vekili olduğu ileri sürülmüş ise de davacı tarafça bu şahısların işveren vekili olduğu yönünde dava dilekçesinde itiraz bulunmadığı gibi davacının şahısların işveren vekili olduğunu kanıtlayacak görev tanımları, ticaret sicil müdürlüğüne bildirilen yönetim ve temsile ilişkin kayıtların sunulmadığı, UYAP’... alınan SGK kayıtlarında adı geçen kişilerin işe giriş bildirgelerinde görevlerinin çini işlemecisi olarak Kuruma bildirildiğinin görüldüğü, ayrıca davacı Şirketin işveren vekilinin ticaret sicil kaydında 10 yıl süreyle (22.11.2017 tarihinden itibaren) M. K. olduğunun görüldüğü, davacı tarafın güvenlik ve bekçilik görevi yapan işçilerin de listeye dâhil edildiğini somut delil sunmaksızın ileri sürdüğü, işkolu tespitinin doğruluğu ya da yanlışlığının bu davada değerlendirilmesi mümkün olmadığı gibi davalı ...-... Sendikasının 11 numaralı çimento, ... ve cam işkolunda faaliyet gösterdiği ve davacı Şirket ile davalı Sendikanın faaliyetinin aynı işkolunda (çimento, ... ve cam) olduğunun anlaşıldığı, işkolunda çalışan işçilerin en az %1'inin üyesi bulunması şartı ile işçi sendikasının toplu ... sözleşmesi kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olduğuna yönelik hüküm gereğince davacı işyerinde çalışan 72 işçi bulunduğu ve bu işçilerin 37'sinin davalı Sendika üyeliğine sahip olduğu, dolayısıyla yetki tespit başvuru tarihi olan ....04.2021 tarihi itibarı ile davalı Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapmak için yeterli olan çoğunluğa sahip olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, yönetici ve işveren vekili pozisyonunda çalışan M. Y. ve M. K’nin çoğunluk hesabında dikkate alınmaması gerektiğini, bazı sendikalıların güvenlik alanında çalıştığından nazara alınmaması gerektiğini, çalışan sayısının 54 kişi olduğunu, bilirkişin bu hesabı yaparken güncel listeyi nazara almadığını ve dava tarihinde Şirketteki çalışması sona ermiş kişileri hesaplamasında nazara almış olmasının da yasal olmadığını, tanıklarının dahi usulüne uygun şekilde dinlenmeden bilirkişi incelemesi yapıldığını, raporun denetime elverişli olmadığını, istinaf açamasında itiraz konusu Sendikanın işkolu noktasında yetkili olmadığına dair itirazlarının incelenmediğini, Mahkemenin öncelikle çini sanat işleyişinin safahatını keşif ile mahallinde incelemesinin gerektiğini, davalı Sendikanın böyle bir sanatsal faaliyetten dolayı yetki talep edip edemeyeceğini de açık şekilde gerekçelendirmesi gerektiğini, davalı Sendikanı kendisinde bulunan üyelik fişlerini yetki için başvurduğu tarihten itibaren üç ... günü içinde göndermesi gerekirken liste veya herhangi bir belge göndermediğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.