"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
DAVA TARİHİ : 19.02.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/91 E., 2022/661 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlıkça davalı GSG Temizlik Ltd. Şti tarafından ... Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (...) İşletmesi 3. Bölge Müdürlüğü işyerinde hizmet alım ihalesi ile faaliyet yürüten 1193918 010 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil No.lu işyerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkolunda yer aldığına ilişkin 05.02.2021 tarihli ve 31386 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2021/8 No.lu işkolu tespiti kararının hatalı olduğunu iddia ederek bu kararının iptali ile tespite konu işyerinde yapılan işlerin niteliği gereği İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numarasında yer alan genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1 Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; Bakanlığın 30.09.2020 tarih ve 9205/İNC/03 sayılı inceleme raporunda; 193918.010 SGK sicil numaralı işyerinde yapılan dava konusu için 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü maddesinde ve İşkolları Yönetmeliği'nde belirtilen 15 sıra No.lu taşımacılık işkolunda bulunduğu sonucuna varıldığını, alınan işkolu tespiti kararının usul ve kanuna uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; İşkolları Yönetmeliği'nin "Asıl İşe Yardımcı İşler" başlıklı 3 üncü maddesinde "Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin dahil olduğu işkolundan sayılır" şeklinde hüküm bulunduğunu, ... İşletmesi Genel Müdürlüğünce ve Bağlı Bölge Müdürlüklerince hemzemin geçitlerin bakım, güvenliğinin sağlanması için yapılan hizmet alım sözleşmeleri tip sözleşmeler olduğunu bu güne kadar tüm bu işyerlerinin taşımacılık işkolunda sayıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Diğer davalılar cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya içerisinde bulunan dava dışı ... İşletmesi 3. Bölge Müdürlüğü ile davalı Şirket arasında yapılan hizmet alım sözleşmesi ile teknik şartname incelendiğinde Şartnamenin 2 nci maddesinde yapılacak işlerin 21 bent hâlinde ayrıntılı şekilde sıralandığı, bunların hemzemin geçitlerin işletilmesi, bakımı, güvenlik önlemlerinin alınması, kontrolleri, hemzemin geçitlerin temizlenmesi, kontray ile esas ray arasındaki boden boşluğunu daima temiz tutma, sinyalizasyon vb. şeklinde ayrıntılı şekilde düzenlendiği, bu görevlere bakıldığında, tüm sıralanan görevlerin asıl ... olan demiryolu taşımacılığının eksiksiz, düzenli, sağlıklı bir şekilde devamının sağlanmasına yönelik olan, destekleyici nitelikte asıl işe yardımcı ... olduklarının anlaşıldığı, bu bağlamda davalı GSG Temizlik Özel Sağlık Hizmetleri Gıda İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yürütülen ... ve faaliyetlerin ... İşletmesi 3. Bölge Müdürlüğü hizmetlerinin gerçekleştirilmesinde, desteklenmesinde yardımcı bir ... niteliğinde olduğu ve İşkolları Yönetmeliği'nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkolunda yer alacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Bakanlığın 05.02.2021 tarihli ve 31386 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2021/8 Karar No.lu işkolu tespit kararının, 6356 sayılı Kanun'a, İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay yerleşik içtihatlarına aykırı olduğundan iptaline ve bu işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numarasında bulunan genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesi gerektiğini, Mahkeme kararının Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, davalı GSG Tem. Özel Sağ. Hiz. Gıda İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., ... İşletmesi 3. Bölge Müdürlüğü işyerlerinde temizlik, bakım gibi temizlik ve tesis bünyesindeki kombine destek hizmetlerinin yerine getirmek üzere ihaleyi üstlendiğini, bu nedenle hizmet alım ihalesini üstlenen davalı GSG Tem. Özel Sağ. Hiz. Gıda İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti., bünyesinde çalışan işçilerin işkollarının genel işler işkolu olarak tespit edilmesi gerektiğini, alt işverenin işkolu tespitinin asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmediğini ve asıl işverenden ayrı olarak yapılması gerektiğini, alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı ... olarak değerlendirilmesinin doğru olmadığını, tespite konu alt işveren Şirket GSG Tem. Özel Sağ. Hiz. Gıda İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, ... İşletmesi 3. Bölge Müdürlüğü işyerinde hizmet alım ihalesi ile faaliyet yürütülen 1193918.010 SGK sicil No. lu işyerinde yapılan işlerin asıl işveren işyerlerinde yapılan işlerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerektiğini, İşkolları Yönetmeliği hükümleri ve yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca her türlü temizlik işlerinin genel işler işkoluna girdiği ve ilgili düzenlemenin emredici düzenleme olduğunu, Mahkeme kararının hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile görevlerin asıl ... olan demiryolu taşımacılığının eksiksiz, düzenli, sağlıklı bir şekilde devamının sağlanmasına yönelik, destekleyici nitelikte asıl işe yardımcı ... oldukları anlaşılmakla davalı GSG Temizlik Özel Sağlık Hizmetleri Gıda İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yürütülen ... ve faaliyetlerin ... İşletmesi 3. Bölge Müdürlüğü hizmetlerinin gerçekleştirilmesinde, desteklenmesinde yardımcı bir ... niteliğinde olduğu ve İşkolları Yönetmeliği'nin 15 sıra numaralı taşımacılık işkolunda yer aldığının kabulünün dosya içeriğine uygun bulunduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...
Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.
...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.