"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... AŞ (...) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı Şirkete ait ... Termik Santrali Müdürlüğü bünyesinde bant bakım, ... bakım işçisi olarak çalıştığını, sendikalı olduğunu, davalı Kurumun kadrolu elemanları tarafından yapılan işlerin daha az maliyetle işçi çalıştırmak amacıyla muvazaalı ihaleler yoluyla alt işveren firmalara yaptırıldığını, alt işveren firmaların yapılan işlerde uzmanlıkları olmadığını, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olması nedeniyle davacının işe başladığı tarihten itibaren asıl işverenin işçisi olarak sayılması gerektiğini ileri sürerek ücret alacağı ile yargılama sonucu belirlenecek olan tüm ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın görev, yetki, husumet, derdestlik, kesin hüküm, hukuki yarar yokluğu, hak düşürücü süre ve zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, yetkili mahkemenin ... mahkemeleri olduğunu, davacının kendi işçileri olmadığını, Teşekküllerine ... sözleşmesi ile bağlı olmayan yüklenici firma işçilerinin sendika üyeliğinin ve toplu ... sözleşmesinden faydalanma isteklerinin kabul edilemeyeceğini, iktisadi devlet teşekkülü ve kamu tüzel kişiliğini haiz davalının muvazaalı sözleşmeler yapmasının hiçbir şekilde düşünülemeyeceğini, asıl amaç ve faaliyetlerinin üretim tesislerinde elektrik enerjisi üretmek olduğunu, Teşekkülün Ana Statüsü'nün 6 ncı maddesine göre ihtiyaçları doğrultusunda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine ve usule uygun şekilde ihale yolu ile hizmet alımı yaptıklarını, teşekküllerinin ihale makamı olduğunu, davacının Kurum personeli ile aynı yerde aynı işi yapmadığını, ... 6. İdare Mahkemesinin 2006/2579 Esas, 2008/1185 Karar sayılı kararı ile ihale konusu hizmetin satın alınmasında herhangi bir hukuka aykırılık ve muvazaa olmadığından bahisle davanın reddine karar verildiğini ve kararın Danıştayca onanarak kesinleştiğini, davacının toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanma hakkına ve işbu dava ile talep edilen alacak hakkına sahip olamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 08.10.2015 tarihli ve 2015/89 Esas, 2015/19 Karar sayılı kararı ile; davalının elektrik üretim görevini yapan kamu tüzel kişisi olduğu, bu nedenle 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un (4628 sayılı Kanun) 15 ... maddesine göre davalı Şirketin asıl işin tamamının ya da bir kısmının herhangi bir sınırlamaya bağlı kalmaksızın alt işverene verebileceği, muvazaalı alt işverenlik ilişkisinden söz edilemeyeceği, davalı ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olmadığı, hukuken geçerli bir alt işverenlik ilişkisi bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 23.02.2021 tarihli ve 2019/7492 Esas, 2021/4698 Karar sayılı kararıyla; 4628 sayılı Kanun'un gerekli hâllerde üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin işletilmesi ve bakım onarım işlerinin hizmet alımı yoluyla verilebileceğini, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun (6446 sayılı Kanun) ise Kurul tarafından belirlenecek işlerin hizmet alımı yoluyla verilebileceğini öngördüğü, bu nedenle öncelikle dava konusu dönem içindeki tüm ihale sözleşmeleri ve şartnameler getirtilerek ihale ile verilen işin yardımcı ... olup olmadığı, asıl işin verilmesi hâlinde; ihale sözleşmelerinin tarihlerine göre sözleşme 4628 sayılı Kanun döneminde ise verilmesi gerekli ve üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin işletilmesi ve bakım onarım işleri ya da 6446 sayılı Kanun döneminde ise Kurul tarafından belirlenen işlerden olup olmadığının tespit edilmesi gerektiği, yapılacak araştırmada; verilen işin yardımcı ... niteliğinde olduğu ya da 4628 sayılı Kanun ile 6446 sayılı Kanun'un hukuki çerçevesinde işlem tesis edildiği, yapılan sözleşmelerle alt işverene fiilen verilen işin aynı olduğu, davacı işçinin de bu ihale ile verilen ... kapsamında çalıştırıldığı belirlendiğinde, davalı ile dava dışı şirketler arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu sonucuna varılarak şimdiki gibi reddedilmesi, 4628 sayılı Kanun ile 6446 sayılı Kanun'un hukuki çerçevesinde işlem tesis edilmediğinin, yapılan sözleşmeyle alt işverene fiilen verilen işin aynı olmadığının ya da davacının ihale ile verilen ... dışında çalıştırıldığının tespit edilmesi hâlinde ise asıl işverenin tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmesi için davacının sendikaya üye olması gerekeceğinden davacı işçinin sendika üyesi olup olmadığı da dikkate alınarak buna göre işçilik alacaklarıyla ilgili hüküm kurulması gerektiği gerekçesi ile kararın bozulmasına ve dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının bakım ve gözlem işçisi olarak çalıştığı, dosya kapsamından, davacının termik santralde elektrik üretimi için kazanda yakılan kömürü ... sahasından bantlarla getirdiği, zenginleştirme gibi işlemlere tâbi tuttuğu, santrale kömür getiren konveyör bantların uygun şekilde çalışmasını sağladığı, bu işin yapılmaması durumunda elektrik üretiminin aksayacağı ve üretimin duracağının anlaşıldığı, yine temizlik işinin yapılmaması hâlinde elektrik üretiminin aksayabileceği, tanık anlatımlarından ... ve talimatları Kurumun kadrolu personelinden aldıkları, kadrolu işçiler ile aynı işi yaptıkları, tarif edilen işlerin teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler olmadığı, yükleniciler değişmesine rağmen çalışanların değişmediğinin tespit edildiği, davalı ... ile yüklenici firmalar arasındaki sözleşmelerin muvazaalı olduğu, davacının sendika üyeliğinin 19.04.2011 tarihinde davalı işverene bildirildiği, 19.04.2011 tarihi ile ... sözleşmesinin feshi (16.10.2012) arasındaki dönem bakımından davacının toplu ... sözleşmesinden ... alacaklara hak kazandığı, davacının muvazaa nedeniyle başlangıçtan itibaren asıl işveren ... işçisi olduğu kabul edildiğinden ilave tediye alacağına hak kazandığı, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan eda davalarında en yüksek işletme kredisi faizi uygulanacağı öngörülmüş ise de dava dilekçesindeki dava tarihinden itibaren bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek mevduat faiz talebiyle bağlı kalınacağı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazlarının dikkate alınmadığını, ... Termik Santralinin ... AŞ'ye devredildiğini, davralan Şirketin sorumluluğunun bulunduğunu, davacının alacaklarının ödendiğini, müvekkili Kurum açısından muvazaanın kabul edilemeyeceğini, Ana Statüsü'nün 6 ncı maddesine göre asıl amaç ve faaliyeti elektrik enerjisi üretmek olan Teşekkülde davacının üretimin asıl parçası bir işte çalışmasının söz konusu olmadığını, davacının davalının toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağını, hükümde yer ... faiz ve başlangıç tarihlerine itiraz ettiklerini belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre uyuşmazlık davalı ile dava dışı alt işverenler arasında muvazaa bulunup bulunmadığı, davacının toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, buna göre de davalının dava konusu alacaklardan sorumlu olup olmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 ... maddesi, 438 ... maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesi, 4628 sayılı Kanun'un 15 ... maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 10.02.2020 tarihli ve 2019/8731 Esas, 2020/2122 Karar sayılı ilâmı.
3. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 14.01.2020 tarihli ve 2019/8096 Esas, 2020/297 Karar sayılı ilâmı.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 ... maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre ve özellikle aynı hizmet alım sözleşmeleri ile çalışan işçilerin açmış oldukları davalarda asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayandığının kesinleşmiş mahkeme kararlarıyla ... olduğu, dava konusu alacakların da muvazaa tespiti yapılan ve kesinleşen döneme ilişkin olduğunun anlaşılmasına göre dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
12.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.