"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki istatistiklere itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Sendikanın 01 No.lu avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık işkolunda kurulu olduğunu, 28.01.2022 tarihli ve 31733 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2022 yılı Ocak İstatistiği'ne göre 01 No.lu avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık işkolunda çalışan toplam işçi sayısının 160.771, müvekkili Birleşik Tarım Orman İşçileri Sendikasının üye sayısı 1.521, üye sayısının işçi sayısına oranının ise %0,95 olduğunu, bu ... Kanun'un öngördüğü yüzde 1’in altında olduğu için müvekkili Birleşik Tarım Orman İşçileri Sendikasının Kanun'un 41 ... maddesi uyarınca toplu ... sözleşmesi ehliyetini elde edemediğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu Gereğince İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2022 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkında Tebliğ'in 01 No.lu işkolunda çalışan toplam işçi sayısı ve Birleşik Tarım Orman İşçileri Sendikasının üye sayısının iptali ile müvekkili davacı Sendikanın üye sayısının 1.644, üye yüzdesinin %1'in üzerinde olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; haksız ve mesnetsiz davanın reddini talep ettiklerini, müvekkili tarafından 28.01.2022 tarihli ve 31733 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu Gereğince İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2022 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkında Tebliğ'de yer ..., 01 No.lu avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık işkolunda davacı Sendikanın üye sayısının 1.521, işkolundaki toplam üye sayısının 160.771 ve anılan Sendikanın üye yüzdesinin %0,95 olduğunun ... verilere dayalı olarak tespit edildiğini, tespitin hukuka uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; dava konusu İstatistik kapsamında farklı gerekçeler ile müvekkili Sendika tarafından açılan itiraz davasının 2022/56 Esas sayılı dosya üzerinden devam ettiğini, ilgili İstatistik kapsamında dava yoluyla bildirdiği itirazlarını tekrar ettiklerini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
3. Davalı ...-... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunduklarını, itiraz konusu tespiti Bakanlığın yaptığını, müvekkili Sendikanın bu tespitte hiçbir dâhlinin bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
4. Diğer davalılar, davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dönem içinde oluşan değişikliklerin kontrol edilerek yayıma hazır hâle getirilmesi için geçen süreye göre, ilgili dönem istatistiğinin ay içinde tamamlandığı dikkate alındığında, davaya konu Ocak 2022 İşkolu İstatistiği'nin 01.07.2021-31.12.2021 döneminde meydana gelen üyelik değişimlerinin bir önceki dönem istatistik bilgilerine işlenerek yayımlandığı, ........2022 tarihli ... ve 04.07.2022 tarihli ek bilirkişi raporunda tespit edildiği hâliyle 31.12.2021 (dâhil) tarihi itibarıyla davacı Sendikaya üye bulunan işçi sayısının 863 olarak belirlendiği, işkolunda çalışan toplam işçi sayısının 160.771 olduğu dikkate alındığında, davacı Sendikanın işkolu toplam işçi sayısına oranının %0,54 olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalı Bakanlığın, 28.01.2022 tarihinde yayımlanan istatistiklere baz alınan 28.01.2022 tarihi itibarıyla davacı Sendikanın üye listelerini göndermesi gerekirken listeleri karışık göndererek bilirkişi raporunun ve davanın sonuçlarını olumsuz etkilediğini, bu nedenle davacı Sendikanın, 28.01.2022 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan istatistiklere esas alınan 28.01.2022 tarihi itibarıyla üyelerini gösterir listelerin davalı Bakanlıktan celbinin zorunlu olduğunu, davalı Bakanlık, müvekkili Sendikanın Bakanlık ve e-Devlet üzerinde işlem gören sendika üyeliği sisteminde 26.01.2022 tarihi itibarıyla 1.644 üyesi bulunduğu hâlde, 28.01.2022 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan istatistiklerde davacı Sendikanın üye sayısının 156 eksikle 1.521 olarak belirlediğini, ........2022 tarihli bilirkişi raporuna yapılan itirazda sunulan 156 üyelik fişi ek bilirkişi raporunda ikinci seçenek olarak sunulmuşsa da eksik hesaplama yapıldığını, sunulan üye kayıt fişleri ile üye listesinin incelenmesinde, 156 davacı sendika üyesi, istatistiğin yayımlandığı 28.01.2022 tarihi itibarıyla geçerli üyeliğe sahip olduğu hâlde, istatistiklerde değerlendirme dışında tutulduğunu, gerçeğe aykırı olarak 1.521 üye sayısı, %0,95 ile işkolu barajının altında bırakılması ve toplu ... sözleşmesi ehliyetinden yoksun bırakılmasının açıkça hukuka aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesinin hükmüne esas almış olduğu bilirkişi ek raporunun içeriğinde hukuka uygun olmayan tespitlerin mevcut olduğunu, kararın gerekçesine yönelik istinaf başvurusunda bulunduklarını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ........2022 tarihli ... ve 04.07.2022 tarihli ek bilirkişi raporunda tespit edildiği hâliyle 31.12.2021 (dâhil) tarihi itibarıyla davacı Sendikaya üye bulunan işçi sayısının 863 olarak belirlendiği, işkolunda çalışan toplam işçi sayısının 160.771 olduğu dikkate alındığında, davacı Sendikanın işkolu toplam işçi sayısına oranının %0,54 olduğu, davanın reddine karar verilmesinin isabetli olduğu gerekçesiyle başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 ... maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları kapsamında ... tarafından yayımlanan bir işkolundaki işçi sayıları ile sendika üye sayılarına ilişkin istatistiklere itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 ... maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
“(1) Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
...
(5) Bir işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinin tespitinde Bakanlıkça her yıl ocak ve temmuz aylarında yayımlanan istatistikler esas alınır. Bu istatistiklerde her bir işkolundaki toplam işçi sayısı ile işkollarındaki sendikaların üye sayıları yer alır. Yayımlanan istatistik, toplu ... sözleşmesi ve diğer işlemler için ... istatistik yayımlanıncaya kadar geçerlidir. Yetki belgesi almak üzere başvuran veya yetki belgesi ... işçi sendikasının yetkisini daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemez.
(6) Yayımından itibaren on beş ... içinde itiraz edilmeyen istatistik kesinleşir. İstatistiğin gerçeğe uymadığı gerekçesiyle bu süre içinde ... ... Mahkemesine başvurulabilir. Mahkeme bu itirazı on beş ... içinde sonuçlandırır. (Değişik iki cümle: 12/10/2017-7036/33 md.) Mahkemece verilen karar hakkında, ilgililerce veya Bakanlıkça istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, temyiz talebini bir ay içinde kesin olarak karara bağlar...”
3. 6356 sayılı Kanun’un 41 ... maddesinin gerekçesi şöyledir:
“... Maddenin ilk fıkrasında işçi sendikasının toplu ... sözleşmesi yapabilmesi için ülke barajı ve işyeri barajı olarak adlandırılacak ... düzenlenmiştir. Buna göre işçi sendikasının yetkili olabilmesi için öncelikle kurulu bulunduğu veya toplu ... sözleşmesi yapılacak işyerinin girdiği işkolunda başvuru tarihinde çalışan toplam işçilerin en az yüzde üçünü üye kaydetmiş olması gerekir. Dolayısıyla toplu ... sözleşmesi yetkisi için ülke barajında “yüzde üç” gibi sembolik bir ... belirlenmiştir...Ülke barajını geçemeyen sendikaların o işyeri veya işyerlerindeki üye sayılarına bakılmaksızın toplu ... sözleşmesi yapma yetkisi yoktur. ...”
4. 11.10.2013 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Toplu ... Sözleşmesi Yetki Tespiti ile Grev Oylaması Hakkında Yönetmelik'in (Yönetmelik) "İşkolu istatistiklerinin düzenlenmesi ve yayımlanması" kenar başlıklı 5 ... maddesi şöyledir:
"(1) Bir işkolunda çalışan işçilerin (Değişik ibare:RG-14/6/2015-29386) yüzde birinin tespitinde, Bakanlıkça her yıl ocak ve temmuz aylarında Resmî Gazete’de yayımlanan işkolu istatistikleri esas alınır.
(2) Yayımlanan istatistiklerde her bir işkolundaki toplam işçi sayısı ile işkollarındaki sendikaların üye sayıları yer alır.
(3) Bakanlık, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde kendisine gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirimlerini esas alır.
(4) Yayımlanan istatistik, toplu ... sözleşmesi ve diğer işlemler için ... istatistik yayımlanıncaya kadar geçerlidir.
(5) Yetki belgesi almak üzere başvuran veya yetki belgesi ... işçi sendikasının yetkisini, daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemez."
5. Yönetmelik'in "İstatistiklere yapılan itirazlar" kenar başlıklı 6 ncı maddesi şöyledir:
"(1) Yayımlandığı tarihten itibaren on beş ... içinde itiraz edilmeyen istatistik kesinleşir.
(2) İstatistiğin gerçeğe uymadığı gerekçesiyle on beş ... içinde ... ... Mahkemesine başvurulabilir. Mahkeme itirazı on beş ... içinde sonuçlandırır.
(3) Mahkemece verilen karar, ilgililerce veya Bakanlıkça temyiz edilebilir. Yargıtay temyiz talebini on beş ... içinde kesin olarak karara bağlar."
3. Değerlendirme
1. İnceleme konusu dava işkolundaki işçi sayıları ile sendika üye sayılarına dair istatistiklere itiraz istemine ilişkindir. Yukarıda açıklanan yasal düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere işkolu istatistiklerine itiraz, istatistiklerin gerçeği yansıtmadığı iddiası ile yapılmaktadır. Bir başka ifadeyle işkolu istatistiklerine itiraz, yayımlanan istatistiklerdeki işçi ve üye sayılarının hatalı olduğuna ilişkindir.
2. Bu dava bakımından, itiraz konusu yayımlanan istatistiklerin belirlenmesine esas teşkil eden işçi ve sendika üyelerine ilişkin kayıtlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından getirtilmeli, bu kayıtlara yönelik somut itirazlar çerçevesinde yapılacak araştırma ile sonuca gidilmelidir.
3. Somut uyuşmazlıkta ... tarafından 28.01.2022 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2022 Ocak İstatistikleri Hakkında Tebliğ'e göre avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık işkolunda yer ... davacı Sendikanın üye sayısı 1.521, üyelik yüzdesi 0,95 ve işkolundaki toplam işçi sayısı ise 160.771 olarak belirlenmiştir.
4. Öncelikle belirtmek gerekir ki 6356 sayılı Kanun'da bir işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinin tespitinde Bakanlıkça her yıl ocak ve temmuz aylarında yayımlanan istatistiklerin esas alınacağı belirtilmiş ise de gerek 6356 sayılı Kanun'da gerekse Yönetmelik hükümlerinde istatistiklerin hangi tarih itibarıyla gerçekleşen veriler dikkate alınarak yayımlanacağına dair bir düzenleme yer almamaktadır. Bununla birlikte 6356 sayılı Kanun'un 41 ... maddesinin beşinci fıkrasında yayımlanan istatistiklerin, toplu ... sözleşmesi ve diğer işlemler için ... istatistik yayımlanıncaya kadar geçerli olduğu düzenlenmiştir. Bu itibarla ... tarafından istatistiklerin Resmî Gazete'de yayımlandığı günden bir önceki ... itibarıyla gerçekleşen veriler dikkate alınmalı ve bu doğrultuda işçi ve sendika üye sayıları belirlenmelidir.
5. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgulara göre İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesince 31.12.2021 tarihi itibarıyla işçi ve sendika üye sayıları belirlenerek hüküm kurulması doğru olmamıştır. Yapılacak ... 27.01.2022 tarihi itibarıyla işkolundaki toplam işçi sayısı ve davacı Sendika üye sayısına ilişkin gerekli araştırmanın yapılarak, somut ve denetime elverişli şekilde tespit edilip oluşacak sonuca göre karar vermekten ibarettir. Belirtilen hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddi kararı hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.