"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve fer'î müdahil tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ve fer'î müdahil vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekili ve fer'i müdahil vekili tarafından temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de; davanın niteliği gereğince kanunda ivedi şekilde sonuçlandırılması öngörüldüğünden duruşma isteminin reddine, incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verilmiş olmakla; dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosyaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili dava dilekçesinde; Şirket bünyesinde aynı işkolunda bulunan Akdeniz Kimya 1 (...-1), Akdeniz Kimya 2 (...-2) işyerlerinin ayrı işyeri olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığını, yetki başvurusu yapıldığı tarihte Şirkette çalışan işçi sayısı ile Sendikaya üye işçi sayısının doğruyu yansıtmadığını iddia ederek yetki tespitinin iptalini talep etmiştir.
2. Fer'î müdahil Akdeniz Chemson Kimya San. ve Tic. AŞ (Akdeniz Şirketi); dosyada mevcut tüm bilgi ve belgeler, ...-1 ve ...-2'nin ... bir işyeri olarak değerlendirilmesinin gerektiğini duraksamaya yer vermeyecek şekilde ortaya koyduğundan gerekli çoğunluğun çalışan sayısının yarısının bir fazlası olduğunu, Lastik ... Sendikasının yetki için gerekli çoğunluğu sağlayamadığını ileri sürerek ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 21.08.2017 tarihli ve 58736034-103.02-E.73068 sayılı tespit yazısının iptali ile Lastik-... Sendikasının, Akdeniz Şirketinde toplu sözleşme yapmaya yetkili olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davacı vekilinin iddialarının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, Lastik ... Sendikasının başvurusu üzerine yapılan yetki tespitinde e-Devlet ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) resmî kayıtlarına dayanılarak işlem yapıldığını, yanlışlık olmasının mümkün olmadığını, Akdeniz Şirketi bünyesindeki ...-1 ve ...- 2'nin iki ayrı işyeri olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Lastik ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; Sendikanın "Kemalpaşa O.S.B. Kemalpaşa Asfaltı No;45 Kemalpaşa/..." adresinde kurulu bulunan Kiplas Sendikası üyesi Akdeniz Şirketine ait işyerinde toplu ... sözleşmesi yapabilmek için 14.08.2017 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurduklarını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 21.08.2017 tarihli ve 58736034-103.02-E.73068 sayılı cevap yazısında başvuru tarihinde işyerinde çalışan işçi sayısının 541 olduğunu, Sendikanın 246 üyesi olması nedeniyle gerekli çoğunluğu sağladığını tespit ettiğini, davacının itiraz dilekçesini yetkili makama 6 ... günü süresi içinde kayıt ettirmeden dava açtığını, davayı kasıtlı olarak yetkisiz mahkemede açarak sendikal hakların kullanılmasına engel olma suçu işlediğini, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait e-Devlet kayıtlarında yanlışlık olmasının mümkün olmadığını ve Akdeniz Şirketi bünyesinde ...-1 ile ...-2'nin iki ayrı işyeri olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile aldırılan 19.04.2021 tarihli bilirkişi raporunda her iki işyerinde de üretilen ürünlerin bir kısmının diğer işyerinde kullanıldığı, iki işyerinin üretim süreçlerinin birbirinden bağımsız işlediği ve her iki işyerinin ayrı ayrı üretim süreçlerinin olduğu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu (6356 sayılı Kanun) kapsamında işyerini tanımlamasında teknik birliğin en önemli unsur olduğu, Akdeniz Şirketinin ...-2 işyerinin üretim konusu kapasite raporunda muhtelif hammaddelerin üretimi olarak belirtildiği, kapasite raporu uyarınca muhtelif kimyasalların üretildiği, Akdeniz Şirketi ...-1 kapasite raporunda muhtelif kimyasal maddelerin imalatının yapıldığı belirtildiği, her iki işyeri içinde hukuki bağımlılık ve yönetsel birliğin bulunduğu ancak işletme/işyeri kavramları açısından belirleyici unsur olan teknik amaç birliği bakımından aynı şeyi söylemenin mümkün olmadığı, işyerlerinde teknik amaç birliğinin bulunmadığı, her bir işyeri için ayrı üretim süreçleri olup birbirini takip eden süreçler olmadığı, bağımsız üretim süreçlerinin devam edebildiği, üretim süreci bir yerde başlayıp diğer işyerinde tamamlanmadığı, işletmenin bir işyerindeki teknik amaç ham madde üretimi/mamul üretimi iken diğer işyerindeki teknik amacın sadece mamul üretimi olduğu belirlendiği ve bu bilirkişi raporunun hükme esas alındığı, her iki işyerinin ayrı ayrı üretim süreçlerinin olması, birbirini takip etmemesi, bağımsız olarak üretim süreçlerinin devam edebilmesi, teknik amaç birliğinin bulunmaması nedenleriyle Akdeniz Şirketine ait ...-1 ve ...-2 ünitelerinin iki ayrı işyeri olduğunun anlaşıldığı ve tüm bu nedenlerle Bakanlık yetki tespit belgesinin iptali gerekmeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve fer'î müdahil istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalı Sendikanın tespit yazısında belirtildiği kadar üyesi olmadığına dair itirazlarının incelenmediğini, muvazaya ilişkin itirazlarının hiç değerlendirilmediğini, tanıklarının dinlenmediğini, ...-1 ve ...-2 tesislerinin ... bir işyeri olduğunu, işyeri toplu ... sözleşmesi yapılması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Fer'î müdahil Akdeniz Şirketi vekili istinaf dilekçesinde; kararın hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; hükme esas alınan bilirkişi heyeti raporuna göre iki ayrı işyerinin bulunduğu, işletme toplu ... sözleşmesi yapılmasının gerektiği, Bakanlığın yetki tespitinin iptalini gerektiren bir durumun söz konusu olmadığı, bu itibarla İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve fer'î müdahil vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesinin eksik inceleme ile karar verdiğini, istinaf başvurularının ise hiçbir gerekçe gösterilmeksizin hatalı bir şekilde esastan reddedildiğini, Akdeniz Şirketinin unvanı, adresi ve vekilinin yanlış yazıldığını, bilirkişi raporları ile uzman görüşleri arasındaki çelişkinin gözardı edildiğini, sendika üye sayısına ilişkin itirazlarının hiçbir şekilde incelenmediğini, muvazaa iddialarının dikkate alınmadığını, tanıklarının dinlenmediğini, yetki tespitine konu iki işyerinin ... bir işyeri olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Fer'î müdahil Akdeniz Şirketi vekili temyiz dilekçesinde; ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi tarafından gerekçesiz olarak istinaf taleplerinin reddine karar verildiği, öyle ki kararda müvekkili Şirketin unvanının, adresinin ve vekilinin dahi yanlış yazıldığını, İlk Derece Mahkemesinde 3 adet bilirkişi raporu bulunduğunu, ilk 2 raporda ... bir işyeri olduğu kabul edilmiş olmasına rağmen son bilirkişi raporunda ayrı işyerleri olduğunun kabul edildiğini, neticede iki rapor arasındaki bu çelişki giderilmeden hüküm verilmesinin hatalı olduğunu, ayrıca dava dosyasına ibraz edilen 2 adet uzman görüşleri de ... bir işyeri olduğunu ortaya koyduğunu, bu çerçevede Mahkemece çelişkiyi giderecek şekilde ... bir uzman bilirkişi heyetinden rapor alınarak karar verilmesi gerekirken bunun yapılmamış olmasının bozmayı gerektirtirdiğini, müvekkili Şirkete ait üretim birimlerinin ... bir işyeri olarak kabulü noktasında hukuki bağlılık, amaçta ... ve yönetimde ... koşulları gerçekleştirdiğinden ancak işyeri toplu ... sözleşmesi yapılmasının mümkün olduğu, davalı Sendika tarafından işyeri toplu ... sözleşmesi için aranan çoğunluk sağlanamadığı ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 ... ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 ... maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını ... işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Karar başlığında fer'î müdahil Akdeniz Chemson Kimya San. ve Tic. AŞ'nin unvanının "..." olarak yazılması, ayrıca Şirket adresi ve vekilinin de yanlış yazılması mahallinde düzeltilebilir maddi hata olarak kabul edilip bozma nedeni yapılmamıştır.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili ve fer'î müdahil vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.